Vísir - 17.10.1970, Blaðsíða 8

8,
VISIR. Laugardagur 17. oktðber 1970.
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R EyjOlfsson
Ritstjóri: Jónas KristjánssoD
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Rit8tjómarfulltrúi • Valdimai H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símar 15610 11660
Afgreiösla- Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjóra: Laugavegi 178 Simi 11660 f5 tínur)
Askriftargjald ki 165.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 10.00 eintakiö
Prentsmiðja Vfsis — Edda hf
~.■ II—..........Ill^^ll^ll.—
Óbreytt hugarfar
f>jóðviljaklíkan er enn söm við sig. Hugarfar henn-
ar er óbreytt frá Stalinstímanum. Hún er nú eins og þá
full aðdáunar á hinu kommúníska einræði, skoðana-
kúgun og mannúðarleysi valdhafanna í Austurvegi.
Klíkunni er hins vegar nú orðið Ijóst, að hún verður
að dulbúa áróður sinn fyrir öllum þorra lesenda
blaðsins. Ritstjórarnir vita að það er mjög fámenn-
ur hópur, sem mundi gleypa við fæðunni eins og þeir
kysu helst að framreiða hana. Þannig var t.d. þegar
Rússar réðust inn í Tékkóslóvakíu. Þá þorði Þjóðvilj-
inn ekki annað en að látast vera andvígur þeim að-
gerðum. Eigi að síður mátti lesa á milli línanna í öll-
um skrifum blaðsins um það mál, að þar var löngun
til að réttlæta innrásina, og það var m.a. gert með því
að úthúða Bandaríkjamönnum fyrir afskipti þeirra af
málum í Víetnam og gera með öllu móti sem mest úr
ágöllum stjórnarfarsins í lýðræðisríkjunum.
Nú þykist Austri hafa mikið dálæti á Alexander
Solsénitsín, sem nýlega hlaut Nóbelsverðlaunin. En
til þess að bera blak af sovézka rithöfundasamband-
inu og hugsanlegum viðbrögðum stjórnvaldanna, fer
Magnús Kjartansson að rifja upp skoðanamun og
gömul skrif um verk Halldórs Laxness. Hér er þó
harla ólíku saman að jafna. Skoðanir voru og eru enn
skiptar um sum verk Halldórs Laxness t.d. Atóm-
stöðina, sem Austri nefnir sérstaklega. Kommúnist-
ar lofsungu þá bók mikið, öðrum fannst minna til
um hana. En engum íslendingi og því síður íslenzkum
stjómvöldum hefði nokkm sinni dottið í hug að reyna
að koma í veg fyrir að hann fengi Nóbelsverðlaunin
eða gera hann útlægan úr föðurlandi sínu, ef hann
læki við þeim, eins og ráðamenn í Kreml hótuðu Past-
emak. Öll íslenzka þjóðin gladdist af heilum hug
yfir þeim heiðri og viðurkenningu, sem Halldóri Lax-
ness hlotnaðist með verðlaunaveitingunni. Hér
þurftu engir rithöfundar að mótmæla til þess að þókn-
ast stjórnvöldunum og af ótta við að verða að öðrum
kosti settir í þrælabúðir eða geðveikrahæli.
Það kemur brátt í ljós hvort Solsénitsín verður leyft
að fata til Stokhólms og taka við verðlaun-
unum og hvort honum verða þá gerðir sömu kostir
og Pasternak. En Magnús Kjartansson mun þá vafa-
laust verða fljótur að skrifa varnarpistil fyrir vald-
nafana I Kreml í svipuðum anda og þann, sem hann
birti í Þjóðviljanum í fyrradag. Samanburður hans á
þeirri gagnrýni, sem fram hefur komið á sumum verk-
um Halldórs Laxness og meðferðinni á sovézkum rit-
höfundum, sem eru valdstjórninni þar í landi óþókn-
anlegir, er þvílík fásinna, að hún verður ekki skýrð
með öðru en því, að maðurinn láti löngun sína til
að finna sovézku harðstjórninni málsbætur leiða sig
út í rökfræðilegar ógöngur. Honum væri nær að íhuga
og reyna að skýra hvemig á því stendur, að svona
hlutir skuli gerast hjá þjóð, sem hann og skoðana-
bræður hans telja að búi við fuilkomnasta og réttlát-
asta þjóðskipulag í veröldinni.
U
«
' i
w
>>
\\
n
Leiðtogar Vestur-Þjóðverja leggja áherzlu á, að lausn fáist á Berlinarmálinu, eigi þingið í
Bonn nokkru sinni að staðfesta samning Brandts við Rússa. — Myndin sýnir Brandt kansl
ara og Kiesinger Ieiðtoga kristilegra demókrata stinga saman nefjum. Kiesinger hefur gagn
rýnt Brandt fyrir undanslátt I samningsgerðin ni við Rússa.
ORRUSTAN UM BERLÍN
STENDUR ENN
Eftir sjö mánaða vanga-
veltur hafa fjórveldin;
sem „ábyrgð bera“ á
Berlín, að nýju byrjað
viðræður um, hvað unnt
sé að gera til að leysa
hið illyrmislega Berlínar
vandamál. „Hlákunnar“
í Þýzkalandsmálum gæt
ir einnig í þessum efn-
um. Sá sögulegi atburð-
ur gerðist í sumar, að
Sovétmenn og Vestur-
Þjóðverjar undirrituðu
samning um friðsam-
lega sambúð. Ríkis-
stjórn Willy Brandts
kveðst þó ekki munu
fulígilda samninginn,
fyrr en Berlínarhnútur-
inn hafi verið leystur.
Rússar viðráðanlegri
vegna efnahags-
vandræða
Vesturveldm eru ekki viss,
hvað Sovétníkin eru í rauninni
að f!ara og fréttir frá Moskvu
rekast 'hver á annars hom.
Fllestir telja þó, að vegna efna
hagsrvandræða sinna muni Rúss
ar nú fúsir til að draga úr
spennunni í Berliín.
Það hefur hins vegar veriö
haft eftir Yuri Zhukov sovét-
foringja, að „hann telji ekki, aö
Berlínaimálið skipti meginmáli“.
Dró þessi yfirlýsing nokkuð
kjark úr Brandt og hans mönn-
um, sem einmitt leggja áherzlu
á hið gagnstæða. Hvað sem
öðru líður, þá bendir ekkert sér
stakt til þess, að Berlínarmálið
'Sé 'að 'ieyisaSt, Jafnveil fyrir viku
reyndu Rússar enn einu sinni
að lofea flugleiðunum til Berlín
ar frá Hamborg og Hannover
og létu þá fyrst undan síga,
þegar bandarískar og brezkar
orrustuflugvélar komu á vett-
vang. Einnig töfðu Rússar og
Austur-Þjóðverjar samgöngur
á 'landi til Vestur-BerMnar.
Berlínarbúar vilja náin
tengsl við Bonn
Fjórveldin fengu í stríðslok
yfirráð Berlínarborgar. Síöan
iiiiiinmB
IM) MFM
Umsjón: Haukur Helgason.
var sovézfea hemámssvæðið,
Austur-Berljin með um þriðjung
íbúanna, aðsfeilið frá öðrum hlut
um Beriínar. Hernámssvæöi
Bandarífejam., Breta og Frakka,
það er að segja Vectur-Berlín,
hefur a'ldrei oröið hluti af Vest-
ur-Þýzkalandi, og veröur að fara
yfir hluta Austu r-Þýzkala nds til
að komast til borgarinnar. Beriín
sendir enn aðeins áheymarfuil-
trúa til þingsins í Bonn.
Borgarar Vestur-Berlínar hafa
margsiinnis sýnt í kosningum,
að þeir vilja hafa sem nánust
tengsl við Vesbur-Þýzkaland. Um
það efast enginn. Vesturveldin
og stjórnin í Bonn vilja fá
Rússa til að viðurkenna frjáls-
ar samgöngur til borgarinnar.
Þá er nú reynt að „brjóta múr-
inn“. Síðan Berlínarmúrinn al-
ræmdi reis, hafa borgarar í
vesturhlutanum ekki getaö far-
iö frjállisir ferSa sinna til aust
urhlutans, og borgarar austur-
hlutans ekfei til V-Beriínar.
Alfeunna er, fiváOiika armæðu
þetta ástand hefúr skapaö borg-
urunum. Þama voru ástvinir og
fjölskyldur slitin í sundur á
einum degi, er múrinn mikili
reis.
Rússar vilja
„borgríki"
Nú telja margir tímabært að
bæta sambúö Vestur-Berlínar og
kommúnistastjómarinnar 1 Aust
ur-Berl'ín. Menn telja meiri von
ir en áður að bæita megi síma-
og póstsamband og aufea verzl-
un milili hlutanna.
Stjómin í Austur-Þýzkalandi
hefur háð ,taugastríð‘ gegn Vest
ur-Berlín um langan aidur. Ul-
briciht leiðto'gi auistur-þýzkra
kommúnista stendur fastur fyr-
ir og 'leggur að Rússum að láta
ekki undan í neinu. Rússnesfea
afstaðan er, að Vestur-Beriín sé
„rífei innan ríkis“ eins og til
dæmis páfagaröur er á Ítalíu.
Rússar segja, að Vestur-Beriín
gæti til dæmis fengið aðiild að
Sameinuðu þjóðunum, eins og
hin tvö þýzku rikin, Austur- og
Vestur-Þýzkaland, eins og þeir
segja. Rússar fallast ekfei á, að
neitt „Beriínarvandamál“ sé tiill,
aöeins ,, V estur-B eriínarvanda-
máil“. Hagfevæmasta lausnin sé,
að Vestur-Berlín verði borgríki.
Þessi afstaða Rússa er þð efeki í
samræmi við samninga, sem
þeir hafa sjálfir undirritað um
réttarstöðu Beriínar. 1 reynd not
færa Rússar sér Berliínarvanda-
málið til að aufea hróður Aust-
ur-Þýzkalands. Þeir æskja þess,
aö Austur-Þýzkal'and verði við-
urkennt sem siálfstætt og full-
valda ríki, og Austur-Þýzkaland
hefur nú sótt um aðild að Sam-
einuðu þjöðunum.
Hins vegar er talið víst, aö
þingið í Bonn muni aldrei stað
festa samning stjórnar Vestur-
Þýzkalands við Sovétstjórnina,
ef Rússar hvika efeki að marki
frá stefnu sinni í Berlinarmál-
inu. — Orrustan um Berlín
stendur enn.