Vísir - 31.10.1970, Blaðsíða 7

V í S I R . Laugardagur 31. október 1970.
7
cýVIenningarmál
Stefán Edelstein skrifar um tónlist:
Blíðir tónar
Ásgrímur Jónsson að störfum: Þetta mun vera síðasta myndin sem af honum var tekin.
Hjörleifur Sigurðsson skrifar um myndlist:
Ásgrímur hinn nýi
'V/rö lok ársins 1970 efast fáir
um drjúgan skenf Ásgríms
.Tónssonar til listar á íslandi.
FjiSmargir vita, að hann var
eirm máJaratma, sem kemidu
okknr að skoða landfð á nýjan
hátt og sótfeu eldsneyti beint ti'l
náttúrunnar. Fágætir hæfileikar
og eirastök atorka hafa þó eink-
um orðið til aö meifela persónu-
leik hans í bergvegginn, er blas-
k við sjónum á heiðum dögum.
En affit þetta hrekkur skammt
tfl skýarmgar á verkum Ásgríms
í hefld.
JJefur þú hlýtt á ræðu mál-
X ara, sem þóttist geta deilt
verkum Ásgríms niður i tvö
skarþlega afmörkuö tímabil, hóf
hið fyrra upp til skýjanna en
taldi síðara afgföp slitins
manns? Eða verið um stund í
höpi áhugafólks, er dáði leik-
andi létba vatnslitaáferðina en
hnýtti í ölíuverkið, af því að
sprengiefni leyndist í skorpu
þess? Ég þarf hvorki að búa til
spumingarnar né svörin við
þeim. Ég hef sjálfur staðið í ná-
kvæmlega þessum sporum. En
sannleikurinn getur oft verið
flöknari en við höJduni. Og í til
vikinu Ásgrúns þurfum við fyrst
að muna, að listaverkið býður
efcki upp á skýran, fastmótaðan
sess í huganum þegar í stað.
Hvað veldur? Ég hef enga galdra
lausn á reiöum höndum en á
meðan ég gæli við samanburö-
arregluna verður mér ljóst, að
sérkenni málarans liggja vafin
meiri háttar umbúðum. Pensil-
filéttur Kjarvate stýra beint inn
í hjörtu okkar ... stundum áð-
»r en dúkurinn tekur að fullu
við litarefninu. Sterklegur form
skurður Jóns Stefánssonar leyn
ir sjaldan upphafi sínu í meira
en nokkrar klukkustundir. Eitt
hvað svipað má segja um lita-
kyrrur Þórarins B. Þorláksson-
ar. En Ásgrímur gefur fátt þessu
lfkt, hvorki tilbngði né stef, sem
sveiflast þunglamaiega eða töfr-
andi létt frá mynd ti! mvndar.
Hvað er hann þá? Að líkindum
handhafi eins breiðasta og marg
brotnasta palietts, er enn hefur
litið dagsins ljós hér úti á ís-
landi, undarlegt sambland nátt-
úrubarnsins og hins fágaða sköp
uðar.
^Ýsgrímssýningin í Bogasalnum
sýnir okkur giöggt hve fár
ánleg sú hugmynd er að kljúfa
málarann sundur í tvær brautir
starfs og efnis, ólikar að gæðum,
framandi hvor annarri. Ég skai
nefna aðeins eitt dæmi til styrkt
ar orðum minum. Þegar farið
var að rannsaka myndirnar (i
kjailaranum), sem málarinn
hafði laigt tfl hliðar aif einhverj
um ástæöum, kom í Ijós, að þar
mátti greina bláhvíta. grá-
sprengda syrpu verka, sem lifa
eins og heimur út af fyrir sig
í list Ásgríms. N-okkrar þeirra
hafa hlotið prýðilega viðgerð
hjá ríkissafninu í Kaupmanna-
höfn. Hestgjá á Þingvöllum
nefnist eitt fegursta verk syrp-
unnar. Það gæti verið má'lað
um eða fyrir 1930. Tiil hliðar
stendur Ármannsfell í morgun-
ljóma eða kvöldskini f jólurauóra
tóna. Gulhvít móða í himni og
fjöllum — og víða efst uppi
á_ hraunbringum — leggur sér
staka áherzilu á fjaðurmagnaöa
undirstöðu. Lengi hélt undirrit
aður, aö listaverkið skorti eina
eða tvær yfirferðir en nú hefur
hann skipt um skoöun. Mynd-
in stendur sig prýðisvel í birtu
þessa dags. Aftur á móti get-
ur sjávarmyndin úr Reykjavfk
ekki talizt fuilkláruð í smáatrið-
um.... en það dregur lítið úr
gildi hennar. Að nokkru leyti
er hún verðmætari fyrir bragð-
ið. Við komumst í svipinn örlitið
nær vinnubrögðum og sérstök-
um aðferðum Asgríms málara.
En greinarkorninu vfl ég ekki
ljúka án þess að minnast björg
unarafreks Bjamveigar forstöðu
rhanns Ásgrímssafns. Hún hefur
bókstaflega grafið upp og rétt
okkur mikinn fjársjóð, sem fyrir
mörgum árum var horfinn í
greipar sagga, myrkurs og af-
skiptaleysis.
• Glerbrotiö
Bókaútgáfan Öm og Örlygur
hefur gefið út barnasögu eftir
Ölaf Jóh. Sigurðsson, en sem
kunnugt er hóf Ólafur rithöfund
arferii sinn ungur að aldri með
barnasögunni Við Álftavatn
sem notið hefur mikilla vin-
sælda fram á þennan dag, og
fleiri barnabækur hafa komið
út eftir hann. Nýja sagan nefn-
ist Glerbrotið, 47 bls. að stærð
í allstóru broti, orýíi;’ mynd-
um eftir Gísia Sigurðsson.
• Ágrip
félagsmannfræöi
Mannlegar verur nefnist bók
TTndurbHðir viökvæmir tónar
opnuóu tónleika Sí sl.
fimmtudag. Var það forleikur aö
óperunni Kovantsína eftir Múss
orgský sem hér var á ferð, en
við púltið stóð Maxim Sjostakov
itsj frá Sovétrfkjunum, sonur
hins fræga tónskálds.
Annar gestur frá Sovétrikj-
unum lék einfeik í Rokoko-til-
brigðum fyrir celló og hljóm-
sveit eftir Tsjaikowsky, Karine
Georgyan. Upprunalega átti hún
að ieika ceHókonsert Sjostakov
itsj, og var mikfl eftirsjá aö fá
ekki aö heyra þetta ágæta
verk.
Karine Georgyan er mikill
snfllingur á hljöðfæri sitt, spil
ar með ísmevgilegum en litrík-
um tón og yfirstígur alla tækni-
lega erfiðleika með sjálfsögöum
léttleika. Samleikur hijómsveit
ar og einieikara var yfirieitt góð
ur nema hvað bljómsveitin lék
fuiis'terkt á köflum.
Eftir hlé var flutt 5. sinfónía
Beethovens, og olli sá flutningur
mér vonbrigðum í höndum
stjórnandans. Það var eins og
hið einkennandi hljóðfaM 1. þátt
ar kæmist aldrei rétt til skiia.
Stígandi sú, sem leiðir tfl síð-
asta þáttar varð að engu vegna
sérkennilegrar þagnar, sem
stjórnandinn kaus að hafa áður
en hinn fyrsti voldugi C-dúr
hljómur stefsins heyrist Ekki
svo að skilja, að alit hafi farið
í handaskolum í hljómkviðu
Beethovens, hér var margt á-
gætlega gert. En í heiid var
- -
flutningurinn ógagnsær, öaö-
greindur og einhliöa hávaðasam
ur. Sterkar „blokkir“ blásara
kæfðu stefjavefnað strengjanna,
aukaatriðin heyrðust oft betur
en aðalatriöin. Það er vafalaust
heppilegra að tú'lka Beethoven,
jafnvei sinfóníur hans, á kamm
ermúsíkaiskan hátt, þannig að
vefnaður (,,strúktúr“) verksins
nái skiiningssviði áheyrenda.
Knéfiölan, það yndislega hijóö
færi, bar sigur úr býtum þetta
kvöid. Og vinsældir þessa hljóö
færis eiga ek-ki aö þverra í bráð:
Erling Blöndal Bengtson leikur
einlei'k meö Sí á næs-tu tón-
leikum.
Skiltagerð — Vanur
Ungur maður, sem er vanur hvers konar skilta-
vinnu þ. á m. teikningu útlitssýna (tilboöa), rafmagns
tengingu skilta, rafsuöu, sölumennsku o.fl. óskar eftir
atvinnu sem fyrst. Sími 25745.
Óskum eftir að ráða MÚRARA.
hf. Lágmúla 9. Sími 81550.
Breiðholt
Nýjar bækur
sem nýkomin er út hjá ísafoldar
prentsmiðju. Höfundur hennar
er Raymond Firth, prófessor i
mannfræöi við London Sohooi
of Economics, en E. J. Stardal
þýöir bókina á íslenzku. Eftir-
mála skrifar Lýöur Björnsson
og getur þess þar að bókin sé
ætluö til afnota i hinum nýju
framhaldsdeildum gagnfræða-
stigsins og valin til útgáfu af
höfundum námsskrár í samfé-
Jagsfræði. Raymond Firth kunn-
ur fyrir rannsóknir sínar
á sviði þjóðfélagsfræði og mann
fræði, en Manniegar verur er
ágrip af sösíalanþrópóiógíu eða
félagsmannfræði eins og þessi
grein er nefnd á íslenzku. Bókin
er 167 bls. aö stærð, með mynd-
um.
Blaðburðarböm
óskast til að bera út blaðið á Laugavegi (neð
an Rauðarárstígs) og Hverfisgötu.
Nauðungáruppboð
sem auglýst var í 50., 52. og 54. tölublaöi Lögbirtinga-
blaðsins 1969 á eigninni Skólabraút 15, 2 hæðir og
hlunnindi í kjallara, Seltjarnarnesi, þinglesin eign Magn
úsar Ó. Valdimarssonar fer fram eftir kröfu Útvegsbanka
íslands og Arnar Þórs, hrl. á eigninni sjálfri miðvikudag
inn 4. nóv. 1970 kl. 4.15 e.h.
Sýslumafturinn i Guilbringu- og Kjösarsýslu.