Vísir - 01.10.1971, Síða 8

8
' V 1 S I R . Föstudagur 1. október 1971,
ÍHgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmflastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610, 11660
Afgreiðsla: Bröttugötu 3b. Sfmi 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 195 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 12.00 eintakið.
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Of margir sendimerm
I$rezk stjórnvöld hafa lengi vitað um og haft áhyggj-
ur af umfangsmiklum iðnaðarnjósnum og skemmdar-
verkaundirbúningi sovézkra sendimanna í Bretlandi.
Mannfjöldinn í sendiráðinu og í útibúum sovézkra
ríkisfyrirtækja var orðinn slíkur, að ógerlegt var orð-
ið að fylgjast með starfi þeirra. Aðvaranir til sovézkra
stjórnvalda báru hins vegar engan árangur Þegar
uggur Breta var staðfestur af upplýsingum landflótta
yfirmanns í sovézku leyniþjónustunni, lét brezka
stjórnin til skarar skríða og rak 105 Sovétmenn úr
landi á einu bretti.
Hinn landflótta leyniþjónustumaður er sagður
hafa gefið hliðstæðar upplýsingar um njósnir í ýms-
um öðrum ríkjum Vestur-Evrópu, þar á meðal Þýzka-
landi. Þar á ríkisstjórnin hins vegar óhægt um vik,
því að hún hefur undanfarin ár lagt sig í líma við
að bæta sambúðina við Sovétríkin og þorir vart að
gera neitt í málinu að sinni.
Það er eðlilegt, að íslendingar líti í eigin barm og
spyrji sig að því, hvemig ástandið sé hér á landi. Við
höfum ef til vill ekki svo ýkja mikinn áhuga á að
verjast iðnaðarnjósnum, en skemmdarverk hlýtur
okkur að vera afar illa við. Nú er það fljótsagt, að
við vitum ekkert um slíka starfsemi hér á landi, ein-
faldlega vegna þess að við skipuleggjum ekki eftir-
lit með starfi erlendra sendimanna. Við þurfum greini-
lega að koma upp virku eftirliti á því sviði, öryggis
ríkisins vegna, þótt það muni kosta töluverð fjár-
útlát.
Hitt er svo hægt að benda sovézkum yfirvöldum
á, að fjöldi starfsmanna þeirra sé óeðlilega mikill hér
á landi. Þriðjungur allra diplómata í Reykjavík er
sovézkur. Ástandið er að því leyti verra en í Bretlandi,
að þar var einn rússneskur starfsmaður á 250.000 íbúa
en hér er einn rússneskur starfsmaður á 7.000 íbúa.
íslenzka hlutfallið er 36 sinnum hærra en brezka hlut-
fallið, og þótti þó Bretum nóg um.
Þegar í ljós er komið, að sovézk stjórnvöld taki
ekki mark á slíkri ábendingu, getur íslenzka ríkis-
stjórnin sett upp ákveðna og almenna reglu um, að
erlendir ríkisstarfsmenn hér á landi megi ekki vera
fleiri en svo, að ákveðið hlutfall sé milli þeirra og
íslenzkra ríkisstarfsmanna í viðkomandi ríkjum, t. d.
að útlendingarnir hér megi ekki vera meira en fjór-
um sinnum fleiri en íslendingamir í ríkjum þeirra.
Síðan væri hægt að gefa öllum sendiráðum árs aðlög-
unartíma til að samræma reksturinn þessari reglu.
Það væri mjög erfitt fyrir sovézk stjórnvöld að fyrt-
ast við slíkri almennri reglu.
Annars vegar þurfum við að koma upp virku eftir-
liti og hins vegar skipuleggja fækkun þeirra manna,
sem fylgjast þarf með. Heilbrigð skynsemi segir okk-
ur að vera ekki þeir einfeldingar að telja okkur búa í
veröld hins fullkomna sakleysis og friðarvilja.
móm
A TVINNULA USIR
JTJularfullir erindrekar ljós-
myndatæki, iðnaöarnjósn
ir, leyniskjöl, dulmálslyklar,
stefnumót í neðanjarðarstöö,
milljónafjárfúlgur, Ijúfasta líf,
kvenlegur yndisþokki, ástmeyjar
Allt þaö bezta, sem spennandi
njósnasögur James Bond hafa
upp á að bjóöa. Það veröur lítið
varið í reyfara á móti æsifregn-
um veruleikans. Ljóstrað hefur
verið upp um allt hið víðfeðma
njósnakerfi Sovétríkjanna í Bret
landi. 105 sovézkum diplómöt-
um vísað úr landi. Mörg hundr-
uð manna, kannski þúsundir við-
riönir stórkostlegustu njósna-
uppljóstranir aldarinnar.
kerfi Sovétríkjanna í Bretlandi,
listar yfir hundruð þjónustu-
manna og undiragenta f öllum
landshlutum. Hjartað baröist í
brjósti hans, er hann gekk fram
hjá vörðunum. Skyldu þeir taka
eftir, að hann var fölur sem nár.
Nei, hann komst fram hjá þeim,
hann var frjáls, hann hélt fagn-
andj út í hið enska frelsi og lýð-
ræði til ástkonu sinnar, sem beið
hans sjálfsagt nakin og veitti
honum hinar sælustu unaðs-
stundir og síðan héldu þau
saman til Scotland Yard og af-
hentu hina gildu skjalatösku.
Það var stærsta veiði brezku
íeyniþ j ónustunnar.
Hinn dularfulli agent Z kem-
ur hér mjög við sögu. Þegar
þetta er skrifað hefur ekki verið
upplýst hvert raunverulegt nafn
hans er. Það er taliö, að hann
heiti að fornafni ívan eða Oleg,
hin prýðilegustu heit} \ enn eina
spennandj njósnasögu. Hann
dvelst nú einhversstaðar á Mið-
landasvæði Bretlands í örmum
ástkonu sinnar. Það er ekki vit-
að með vissu af hvaða þjóðerni
hún er, sennilega' er hún þó
brezk og ljóshærð þokkadís.
Hún hefur tælt hann með ást
sinni til að yfirgefa ættjörð sína.
Það var erfið ákvörðun, en hann
féll til fóta henni Hún hafði
samband við Scotland Yard,
sumir halda þó, að hún hafi verið
tálbeita frá M-5 ensku leyni-
stofnuninni. Hún töfraði hinn
sovézka leyniþjónustumann í
hennar örmum gleymdi hann
sér og vildi una í draumi í faðmi
hennar um alla eilífð. Kossar
og ástaratlot.
Ærður af ást ákvað hann að
taka hið stóra stökk. Það var
aö kvöldlagi, myrkt af nótt. í
æsilegum spenningi pakkaði
hann niöur í skjalatösku sína,
ógrynnum af skjölum, með upp-
lýsingum um gervallt njósna-
\ ðrir segja þó, að þetta hafi
ekk; verið svona róman-
tískt. Hinn sovézki sendimaður
hafi verið veizlugíaumsmaður
og æði drykkfelldur. Eitt kvöld
var hann að aka úr veizluglaumi
og var dauðadrukkinn við stýriö,
lenti í árekstri, og var tekinn í
vörzlu lögreglunnar. Hann ótt-
aðist að vegna þess að hann
hafði lent í klandri, þá yrði hann
sendur heim. En í augum margra
sovézkra diplómata kvað það líkj
ast útlegð á Djöflaeyju aö vera
sendur heim. Svo hinn dularfulli
agent Z ákvaö heldur aö leysa
frá skjóöunni. Fyrir bragðiö fær
hann að lifa áfram undir ensku
frelsi, en hann verður að fara
dult, því annars kynni langur
og skuggalegur armur sovézku
leyniþjónustunnar að ná til hans
og veita honum greipilega refs-
ingu og hefnd.
TTvernig sem þessi gullfiskur
gekk í greipar brezku gagn-
njósnastarfseminni þá er það
víst. aö upplýsingarnar, sem
hann gaf eru geysilega mikil-
vægar. Það er talið víst, að
njósna og undirróðursstarfsemi
Sovétríkjanna í Bretlandi verði
a'lgerlega lömuð að minnsta
kosti næsta árið. Upplýsingarn-
ar sýna ótrúlega víðfeðma starf
semi sovézka njósnakerfisins í
Bretlandi. Óhugnanlegastar eru
sagðar fjárgreiðslur til allra
mögulegra vinstrisinnaðra sam-
taka í landinu. Alls staöar hafa
sovézkir agentar verið á ferð-
inni. Þeir hafa greitt margvísleg
an fundakostnað og ferðakostn-
aö undirróðursmanna, svo sem
í friðarhreyfingu og verkalýös-
félögum. Allsstaðar þar sem
Víetnam-mótmæli og kjarnorku-
mótmæli hafa veriö framkvæmd,
stendur sovézkt fjármagn að
baki. Og þar sem verkalýösólga
hefur verið mest. þar er sagt,
að helztu áróðursmennirnir hafi
verið á soézkum launum. Sumir
þeirra ferðuöust um frá einum
stað til annars og gátu lifað
höfðinglega á rússneskum
kosti, meðan þeir æstu til verk-
falla og skemmdarverka. Nú
hefur leyniþjónustan fengiö
langan lista yfir alla þessa þjóð-
svikara og er nú jafnvei talið,
að með því lagist á næstunni á-
standið í verkalýösmálunum,
þar sem þetta' undirróðursstarf
verður í molum og sendimenn-
irnir munu tæplega geta ferðazt
á rússneskum gjöfum. Þaö er
jafnvel talað um að rússneskt
samsæri sé á bak við óeirðimar
og manndrápin 1 Norður-lrlandi.
En allt er þetta furðu ævintýra-
kennt, og hættast er nú kannski
viö aö upp kom; í Bretlandi al-
gert njósnaraæöi, þar sem menn
sjái rauöa skratta og drisildjöfla
upp um allt.
TJvað sem öllum þessum trölla
sögum viðvikur. þá verður
ekki framhjá þvi gengið, að starf
semi rússneskra diplomata !i
Bretlandi hefur fariö stórkost-
lega í aukana á siðustu árum.
Það er í rauninni alveg furðu-
legt, að nærri 600 Sovétmenn
skuli hafa haft diplomata-passa
í Bretlandi í alls kyns sendiráðs-
stofnunum, verzlunarstofnunum,
bankastofnunum framkv.stofn-
unum. Þeir hafa haldið áfram að
kaupa og leigja æ fleiri hús,
éinkanlega í Highgate-hverfinu
í Norður-London, að því að tal-
ið er vegna þess að Kari Marx
er grafinn í kirkjugarði þar.
Þegar þeir kaupa og leigja hús,
stendur þeim algerlega á sama
hvert verðið er. Þegar seljandi
hefur tilgreint verð, þá segja
Rússarnir venjulega: „Ágætt,
við göngum að því og borgum
1000 sterlingspund til viðbótar.
Og við borgum allt út i hönd“.
1 einu hverfi er orðið svo mikið
af rússneskum húsum, að hálf-
gerð kynþáttavandamál hafa
skapazt þar. Það l'itur út fyrir
að þeir ætli að kaupa upp heilt
borgarhverfi Lundúna, svo minn
ir helzt á reyfara Edgar Wallace,
Maðurinn sem keyptj London.
Nágrönnunum þykir einkenni-
]egt að búa í grennd við Rúss-
ana. Þaö eru lokuð skuggaleg
og drungaleg hús, Þeir hafna
persónulegum kynnum við ná-
grannana, bjóða aldrei neinum