Vísir - 13.10.1971, Blaðsíða 8

VISIR. Miðvikudagur 13. oktðber 1971.
ISIR
Dtgefandi
ramkvæmdastjóri
Ritstjóri
Fréttastjóri
Ritstjómarfulltrúi
Auglýs ingast jóri
Auglýsingar
Afgreiösla
Ritstjórn
\skriftargjald kr.
lausasölu kr. 12
r’rentsmiðja Vísis
: Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
; Valdimar H. Jóhannesson
: Skúli G. Jóhannesson
: Bröttugötu 3b. Símar 15610, 11660
: Bröttugötu 3b. Sími 11660
: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
195 á mánuði innanlands
.00 eintakið.
— Edda hf.
S tórborgarfól ska
-Reykjavík hefur verið ein af fáum höfuðborgum
íeims, þar sem íbúarnir hafa ekki verið íklæddir slrkri
/arkárni eins og brynju, sem hvarvetna annars stað-
ir greinir í sundur borgarbúann og sveitamanninn.
>að hefur einmitt verið eitt af því, sem útlendingum
heimsóknum hér hefur fundizt svo aðlaðandi við
læjarbraginn, að hér hafa menn ekki gengið um
reystandi engum og tortryggjandi alla — ávallt við
íinu versta búnir af náungans hendi.“
Svo var komizt að orði í fréttaskýringu í Vísi á
augardaginn, þar sem fjallað var um þær fólskulegu
íkamsárásir í Reykjavík, sem verið hafa í fréttunum
ið undanförnu og vakið hafa óhug fólks. Er Reykja-
/ík að verða eins og stórborgir nútímans að þessu
eyti, spyr fólk. Það talar um, að nú sé ekki lengur
lægt að ferðast milli húsa í borginni án þess að eiga
imlestingar á hættu.
Óhugnaðurinn magnast vitanlega í hugum fólks og
'ær á sig ýkta mynd. En það er í rauninni full ástæða
iil að taka því alvarlega, þegar það gerist með
ikömmu millibili, að ungling er misþyrmt hroðalega
3g maður og kona barin í öngvit. Borgarbúar geta
ikki sætt sig við þá tilhugsun, að stórborgarþróunin
lafi þau óumflýjanlegu örlög í för nieð sér, að slíkt
jfbeldi verði daglegt brauð.
Ekki er hægt að ætlast til þess af félagslegum vís-
ndagreinum, að þær veiti neina lausn á þessum
/anda, þótt slíkrar ósldiyggju verði stundum vart.
>ær geta í mesta lagi skýrt ofbeldisþróunina að
lokkru leyti og þannig hugsanlega stuðlað að gagn-
egum mótaðgerðum, sem þó munu ekki hafa áhrif,
yrr en að löngum tíma liðnum.
En borgarbúar vilja aukið öryggi strax. Þeim finnst
stundum sem löggæzlan sé of lin í viðskiptum sínum
/ið þá „kunningja“ sína, sem stunda barsmíðar og
íkamsmeiðingar. Komið hefur fyrir, að fólk kvarti
am, að klögumál í þessu efni séu ekki tekin nógu
ilvarlega. Skemmst er að minnast erlendrar konu,
sem var hér á ferðalagi og varð fyrir meiðingum í
/otta viðurvist, er hún var að koma frá messu í Landa-
ætskirkju. Hún kvartaði, en fékk litla áheym.
Hitt er þó öllu alvarlegra, hve lítt þessir menn af-
ilána dóma. Það er engin hefnigirni hjá fólki að vilja
?á þá tekna úr umferð. Það er einungis nauðsynleg
öryggisráðstöfun gagnvart mönnum, sem oftar en
einu sinni hafa sýnt fram á, að þeir eru hættulegir
lífi og limum samborgara sinna. En það er skiljanlegt,
að þeir fái væga dóma og afpláni þá seint og illa, þeg-
ar ekkert rúm er fyrir þá í fangelsum.
Við komumst ekki hjá því að ráðast strax í bygg-
ingu fangarýmis, sem sé í samræmi við afbrotavanda-
mál nútímans og gera um leið þær kröfur til dóms-
/alds og löggæzlu, að mál ofbeldismanna séu tekin
föstum tökum.
Verðbólguhvetjandi f járlög
NÝIR ÞINGMENN OG GAMLIR — Nýlr og gamlir þlngmenn hittast vlð setningu Alþingis
— Frá vinstri mð sjá Ellert Schram, Pétur Sigurðsson, Hannibal Valdimarsson, Guðlaug
Gíslason, Magnús Torfa Ólafsson og Ragnhildi Helgadóttur.
Fjárlagafrumvarpið, sem kom
fram í gær, er miklu hærra en
fjárlög hafa áður verið. Gjöldin
hækka um 26,7% frá í fyrra Og
tekjur um 23,7%. Fjárlög kom-
ast upp í 14,3 milljaröa krðna.
Þetta hlýtur að teljast verð-
bólguaukandi frumvarp.
Gert er ráð fyrir. að tekjur
verði um 299 milljónum hærri
en gjöldin á næsta ári og
greiðsluafgangurinn verði um
48 milljónir, þegar hreyfingar á
lánum hafa veriö dregnar frá.
Hálfs milljarðs hækkun
niðurgreiðslna
I greinargerð er þess getið, að
aðalástæður hækkunarinnar séu
þrenns konar. Þar er bæði um
að ræða ákvarðanir fyrrverandi
ríkisstjómar og alþingis í fyrra-
vetur og loks ákvarðanir núver-
andi stjórnar um ýmiss konar
hækkanir. Kjör starfsmanna rik-
isins hafa verið bætt verulega
síðan f fyrra, og það kemur
hvarvetna fram sem hækkun
útgjalda.
Þá er sagt að rikisstjórninni
sé Ijóst, að í þjóðfélagi, þar sem
skefjalaus verðbólga ráði rikj-
um, muni bilið alltaf aukast
milli þeirra, sem bezt og verst
eru settir. Stjórnin muni því
er á skattvísitölunni að þessu
sinni. Skattvísitala er lögð til
gmndvallar útreiknings skatta
manna næsta ár, og því hærri
sem hún er því lægri skatta
munu menn greiða.
Söluhagnaður Áfengis- og
tóbaksverzlunar ríkisins er á-
ætlaður 20 milljónum lægri en
í fyrra, því að gert er ráð fyrir
minni tóbakssölu en áður.
Fimm prósent hækkun
þjóðartekna spáð
Otflutningsframleiðslan er
talin munu aukast um 8 prósent
að verðmæti, þar af framleiðsla
sjávarafurða um 5,5 prósent.
Þá er gert ráð fyrir rúmlega 7
prósent aukningu einkaneyzlu
almennings og 5% aukningu
samneyzlu (rfkið). Almennur
vöruinnflutningur er talinn
munu aukast um 14% aö verð-
mæti, og hefur þá verið gert ráð
fyrir, að verðlag erlendis hækki
um 3—4%. Þá muni framleiðsla
þjóðarinnar vaxa um 6% og
þjóðartekjur hækka um 5 pró-
sent.
Tekjuáætlun ríkisins fer eftir
þessu, og verður mikii aukning
nær allra þátta' rikisteknanna,
persónuskatta, eignarskatta,
tekjuskatta, tolla og óbeinna
launaliðir um 32 millj. eða
68,8%. Þingfararkaup alþingis-
manna hækkar mest eða um 23,5
milljónir sem á rætur að rekja
til launahækkunar þingmanna.
Framlag til Lánasjóðs ré-
lenzkra námsmanna verður 104
milljónir, sem er hækkun um
13,4 millj. eða tæp 15%.
Sú breyting hefur verið gerð
varðandi starfsemi Þjóðleikhúss
ins, að ríkissjóður hefur tekið
á sig að bera hlutdeild Þjóðleik-
hússins í kostnaðj við rekstur
Sinfónuhljómsveitarinnar. Hins
vegar mun Þjóðleikhúsið áfram
nýta Sinfónuhljómsveitina og er
áætlað til þess rúmlega 3 millj-
ónir. Þá er sérstakt 100 þúsund
kr framlag til þess „að umbuna
einum eða tveimur leikurum
Þjóðleikhússins, sem lagt haf»
á sig óvenjulega mikið starf á
,]eikárinu“
Framlag til byggingar þjóð-
arbókhlööu hækkar um 13,5
millj. og verður 15 millj.
Kvennafangelsi undfr
búið
Tekinn er upp að nýju fjár-
lagaliðurinn Fangelsi I Síðu-
múla, og áætlað til þess um 3,6
millj. Upphaflega stóð til að
hefia á árinu 1970 rekstur fang-
keppa að því, að verðhækkanir
verði ekki örarj hér en gerist
með viðskipta og nágrannaþjóð-
um okkar. Þvf hafi verið ákveð-
ið að halda verðstöðvun áfram
til áramóta.
Endurskoðun á öllu niður-
greiðslukerfinu sé hafin og þvi
liggi ekkf fýrir endanleg á-
kvörðun, hvort eina hárri fjár-
hæð verði ‘í reynd varið til nið-
urgreiðslna og gert er ráð fyrir
í þessu frumvarpi, En 1 frum-
varpinu er útgjaldahækkunin
vegna niðurgreiðslna um 508
milljónir króna.
/
Gert ráð fyrir minni tó-
bakssölu
Ýmsar fjárveitingar til brýn-
ustu verkefna hækka, til dæmis
hækka framlög til byggingar
sjúkrahúsa og læknabústaða um
48,8 millj., framlög til bygg-
ingar skólamannvirkja um 44,9
millj., til togaralána um 29,1
millj., til rafvæðingar I sveitum
um 18 millj. og til fþróttasjóðs
um 8 millj. svo að nokkuð sé
nefnt af þvf helzta. Hins vegar
bíða ákvörðunar þingsins fjöl-
margir aðrir þættir í verklegum
framkvæmdum, og er þar nefnt
bama- og gagnfræðaskólabygg-
ingar, hafnir og vegir.
Skattvísitalan hækkar um 6,5
stig f samræmi við þær verð-
hækkanir, sem orðið hafa sfðan
í fyrra, en engin önnur hækkun
skatta í samræmi við hækkaðar
tekjur og aukinn innflutning og
framleiðslu.
15 milljóna framlag til
landhelgisgæzlu eftir 1.
sept. 1972
Kostnaður við landhelgis-
gæzlu er áætlaður um 30 millj.
hærri en á f járlögum f fyrra, og
er þá tekið tillit til launa- og
verðlagshækkana. Tekin er inn
sérstök fjárveiting til aukinnar
landhelgisgæzlu eftir 1. septem-
ber 1972, sem nemur 15 milljón-
unf, en þá á útfærsla landhelg-
innar að hafa átt sér stað sam-
kvæmt yfirlýsingum stjómar-
innar.
Aukning framlaga til almanna
trygginga að meðtöldum at-
vinnuleysistryggingum nemur
871,9 milljónum Sú tala inni-
heldur þó hlut þeirra tryggðu
og vinnuveitenda, svo að eigin-
leg hækkun framlags rfkisins er
637 milljónir. Alþingi samþykkti
í fyrra verulegar hækkanir á
bótum trygginga, eins og kunn-
ugt er.
Niðurgreiöslur verða um 1,6
milljarður króna
Leikurum Þjóðleikhúss
„umbunað“
Fjárveiting til alþingis hækkar
um tæpa'r 38 milljónir, þar af
elsis í byggingu þeirri, sem not-
uð var fyrir fangaklefa lögregl-
unnar í Reykjavfk og staðið hef-
ur ónotuð, frá þvf er fangaklef-
ar f nýju lögreglustöðinni voru
teknir í notkun Þetta hefur dreg
izt, og undanfarið hefur verið
unnið aö undirbúningi þess aö
taka hluta byggingarinnar .1
notkun, sérstaklega' sem kvenna-
fangelsi. Hefur verið til meðferð
ar hjá byggingamefnd borgar-
innar bygging fangagarðs, sem
er nauösynlegur til að hægt sé
að nota bygginguna sem afplán-
unarfangelsi. Bætt er við fanga-
verði í hegningarhúsið og fanga-
verði og matsveini að Litla
Hrauni
Nýtt framlag til Hallgríms-
kirkju nemur einni milljón.
Framlög tij flugmála hækka um
41,2 milljónir, þar af 24 milljón
ir beint ríkissjóðsframlag til
framkvæmda.
Kaup á dagblöðum hækka
um 190 þúsund, en niður er fellt
svonefnt framlag til styrktar
dagblööum, sem var 1,2 millj.
Kostnaður við fálkaorðuna
eykst um 340 þúsund.
267,4 millj hækkun verður á
framiögum til vegamála vegna
rekstrar og framkvæmda. Heild-
arhækkun á framlögum til bún-
aðarmála nemur 69 milljónum.
Löggæzla á Keflavíkurflugvelli
mun kosta 11 milljónum meira
en áður, að mestu vegna launa-
og verðlagshækkana. — HH