Vísir - 22.09.1972, Blaðsíða 6

Vísir - 22.09.1972, Blaðsíða 6
Visir Föstudagur 22. september 1972 6 vísm Útgefandi: Reykjaprent hf. Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Ritstjóri: Jónas Kristjánsson Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611 Afgreiðsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611 Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611 (5 linur) Askriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands i lausasölu kr. 15.00 eintakið. Blaöaprent hf. Verrí kógun er eftir Viðbrögð ráðamanna við kúgunarkröfum flug- vélaræningja, mannræningja og hermdarverka- manna, sem náð hafa gislum á sitt vald, hafa verið ákaflega misjöfn. Stundum hefur verið látið undan kröfunum, en i öðrum tilvikum hefur verið harðneitað að verzla við óbótamenn. Vestur-Þjóðverjar fylgdu lengi linkindarstefnu i þessum efnum. Þvi hefur verið haldið fram með skynsamlegum rökum, að með þessari linkind hafi þeir kallað yfir sig morðin á iþróttamönn unum i olympiuþorpinu. Hinir arabisku hermar- verkamenn hafi fastlega reiknað með, að vestur- þýzk stjórnvöld mundu eftir mætti stuðla að þvi, að kröfurnar yrðu uppfylltar. En i þetta sinn fóru Þjóðverjar að ráðum ísra- elsmanna, sem jafnan hafa beitt harðlinustefnu á þessu sviði með góðum árangri. Israelsmenn segja réttilega, að sá.sem láti fjárkúga sig einu sinni, verði kúgaður aftur og aftur i sifellt stærri stil. Þvi miður fóru aðgerðir Þjóðverja gegn glæpamönnunum i handaskolum. Ef til vill stuðl- uðu þau mistök að þvi, að sænska stjórnin ákvað að beygja sig fyrir króatisku ofbeldismönnunum, sem vildu fá sex glæpamenn úr haldi og mikið fé að auki i skiptum fyrir flugfarþega, sem þeir héldu i gislingu. Það var svo öðrum ástæðum að þakka, að allt fór vel að lokum, þvi að ofbeldis- mennirnir gáfust upp, þegar þeir voru komnir til Spánar. Þjóðir heims mega búast við vaxandi kúgun af þessu tagi. Meðan látið er undan henni munu öfgamenn og geðsjúklingar sjá sér aukinn hag i að beita henni. Og aðferðir þeirra munu vafa- laust verða enn hroðalegri en i Múnchen. Tækni- þróunin sér fyrir þvi Sem dæmi má nefna að kjarnorkuvopn eru si fellt að verða meðfærilegri og ódýrari. Á því er vaxandi hætta, að glæpamenn og öfgamenn komist yfir slik vopn eða fágætustu hluta þeirra. Siðan getað þeir hótað að drepa fólk i tug- þúsundatali með þvi að koma þessu mikilvirka vopni fyrir á almannafæri. Visindamenn telja, að i náinni framtið verði mikil hætta á, að kjarnorkuvopn komist i hendur samvizkulausra manna. Og flestir munu vera sammála um, að öfgamenn á borð við skæru- liðana i Múnchen mundu ekki hika við að beita slikum vopnum gegn almenningi i kúgunarskyni, ef þeir hefðu tækifæri til. En það þarf ekki einu sinni kjarnorkusprengju til virkrar kúgunar. Hvenær kemur að þvi, að öfgamenn ræna þotu með 400 farþegum og krefjast hrikalegra pólitiskra eftirgjafa i lausnargjald? Það getur eins gerzt á morgun. Staðeyndin er sú, að þjóðskipulag Vesturlanda er i mikilli hættu af þessum sökum. Ef menn komast á bragðið með að afrækja leikreglur kerfisins með þessum hætti, er mikil vá fyrir dyrum. Ein vel heppnuð kúgun leiðir til annarrar stærri. Eina leiðin til bjargar er að láta aldrei kúga sig. í staðinn verða riki Vesturlanda að skipu- leggja vandlega aðgerðir til að bjarga gislum úr klóm ræningja og til að draga úr möguleikum á, að mannrán þeirra takist. Slikar aðgerðir munu stundum mistakast og kosta blóðbað eins og i Múnchen, En samt eru þær eina leiðin. ÁKVÖRÐUN DANA OG NORÐMANNA hcf slundum áður i skrifum minum um Efnahagsbandalagið og aðild okkar og Norðurlanda likt samningsgcrð við Ganiia sáttmála. Og það cru óncitaniega l'urðu lik sjónarmið, sem liggja til grundvallar. En um leið og ég scgi það fylgir það meöiað sögu- leg skoðun á Gamia sáttmáia og þcirri þjóðfclagsþróun, sem þá átti scr stað, hlýtur að verða ólik þvi sem rikt hefur i sögukennsiu hcr með ófullkomnum skilningi og einhliða þjóðernislegri for- dæmingu. Það sem þá var að gerast, ef lit- iðeryfir hið viða svið, var þjóðfé- lagsleg þróun heillar álfu. t staö klerka og páfaveldis voru verald legir höfðingjar að leitast við að hlynna aö praktiskari starfshátt- um. t stað ræningjasamfélags smákonunga og vikingahópa, voru að mótast borgarasamfélög um Rinardal og Saxland og mynduðust skipulegar samfé- lagsheildir, sem stöfuðu út frá sér miklu afli og hugkvæmni. t staö ræningjaferða tóku Norðurlönd upp verzlunarviöskipti við þessar miðstöövar viðskipta-og iðnaöar- valdsins. Til að standast ásælni þessa nýja auðmagns og hern- aðarvalds, urðu Norðurlönd að sameina kraftana, fyrst með efl- ingu konungsvaldsins i hverju riki fyrir sig, siðan með allsherj- ar samruna i hinu svokallaða Kalmar-bandalagi. Þetta timabil, sem oft er kennt við Hansa-sambandið,var geysi- legt blómaskeið um norðanvert Þýzkaland. Hver borgin reis þar á fætur annarri með blómlegum iðnaði og verzlun, einkum undir stjórn Hinrisk ljóns af Saxlandi. Stundum hefur það verið orðað svo, að þar hafi hin frjálsa Evrópa i rauninni verið að fæð- ast. Og það var ekki löngu siðar, sem hin andlega uppreisn borgar- anna gegn páfaveldinu magnaðist þar og myndaði þá ásamt Norð- urlöndum öflugt samveldi frjáls- legri hugmynda mótmælendatrú- arinnar. Efling Hansasambands- ins og þátttaka Norðurlanda hafði þannig með tið og tima mikla þýðingu fyrir framþróun Evrópu og njótum við eftir á góðs af þeirri þróun. En þvi var hins vegar ekki að neita, að Norðurlönd báru á ýms- an hátt hallan hlut frá borði i þeim samskiptum. Aður höfðu vikingakonungar siglt frjálsir um höfin. Nú urðu Norðurlönd háð Hansaborgunum. Danskir kóng ar veðsettu sig og riki sitt upp i háls. Þýzkir kaupmenn lögðu undir sig Björgvin i Noregi, en þeir geröu staðinn lika að borg. Þýzk menningaráhrif breiddust svo út, að Danir urðu hálf-þýzkir. Með sama hætti settust þýzkir kaupmenn að i Hafnarfirði og Vestmannaeyjum hér á landi, nýttu fiskimið okkar og einokuðu skreiðarverzlun, en samt fylgdi þeim hér eins og annars staðar timabundin gullöld. Hin pólitisku áhrif alls þessá sameiningarstarfs og viðskipta tenglsa uröu hins vegar mjög ó- hagstæð okkur. Við misstum smám saman pólitiskt frelsi okk- ar, valdið færðist út til Hafnar, ís- land og Noregur urðu útskæklar af stóru riki, sem valdamönnum stóð nokkuð á sama um. Þessi samliking við núverandi Efnahagsbandalag er á fleiri en einn hátt mjög sláandi. Nú fer fram á meginlandi Evrópu við- tækari sameining krafta en nokkru sinni áður. Þegar Bret- land kemur nú lika inn i hópinn, þá er það einstakt i sögu álfunnar. Þessi sameiningarþörf á sér rætur i myndum risavelda i austri og vestri, þau gera það nú óhjá- kvæmilegt fyrir Evrópuþjóðir að sameina kraftana. M.a. er það nauðsynlegt til að létta af óeðli- legum áhrifum Ameriku i álfunni. Þessar ytri ástæður valda þvi að lokiðhlýtur aö vera streitu og styrjöldum Vestur-Evrópuþjóða sin á milli. En sameinuö getur Evrópa orðið mesta risaveldið og frá henni stafað hollum uppbygg- ingaráhrifum um allan heim. Sameining Evrópu er þannig mjög sterk söguleg nauðsyn, sem þýðingarlaust er að berjast á móti. En hitt er þó annað mál,,hvort Norðurlönd vilja ger- ast fullir þátttakendur. Það er óneitanlega margt sem mælir gegn þvi, margvislegar sögulegar og þjóðernislegar erfð- ir og sami óttinn og i gamla daga við það að Norðurlönd biði halla, þar sem þau verði aðeins áhrifa- litlir útskæklar. Óttinn við áhrifaleysi og tillits- leysi hefur endurspeglast skýrast i fiskdeilunum. Manni ægir vissu- lega að hugsa til þess, hvernig hagsmunir hinna stóru hafa þröngvað fram sinum sjónarmið- um um að hrifsa til sin fiskimið frá fátækum fiskimönnum á þess- um norðurskæklum. Sú ósvifna afstaða ein nægir til að útiloka okkur frá bandalaginu. Þar með höfum við ekki frekar þurft að taka afstöðu til aðildar að Efna hagsbandalaginu, um það þýöir ekki að tala. Tvær nánustu frændþjóðir okk- ar, Norðmenn og Danir, verða hins vegar á næstunni að taka slika ákvörðun. Þar sem svo mik- ið er i húfi og til þess að ekkert fari milli mála, verða þjóðarat- kvæðagreiðslur i báðum löndun- um, i Noregi n.k. sunnudag og mánudag en i Danmörku 2. októ- ber. Aðild eða ekki aðild að Efna- hagsbandalaginu er mál málanna i báðum löndunum um þessar mundir, einkum þó i Noregi, þar sem þjóðaratkvæðagreiðslan er þegar orðin mesta hitamál, sem komið hefur upp i landinu siðustu mannsaldra. Meðan venjulegar þingkosningar eru fremur róleg- ar þar i landi, ætlar allt að verða vitalust þar nú i æsingum um þetta mál, og sennilega á enn eftir að hitna i kolunum i Danmörku. Það er sérstök ástæða til þess að meiri mótspyrnu hlýtur að gæta á Norðurlöndum en annars staðar við sameiningarhugmynd- um Efnahagsbandalagsins. Það liggur i þvi, að Norðurlönd eru táknrænt dæmi um glæsilegan árangur af hinu frjálsa viðskipta- samstarfi Evrópuþjóða siðustu framfaraöldina. Þó inn á milli hafi komið timabil verndartolla, þá er það ljóst að i heild hafa hin frjálsu viðskiptasambönd orðið Norðurlöndum geysilega hag- stæð, með allri þeirri tæknilegu upplyftingu sem þvi hefur fylgt. Við þurfum ekki annað en lita i eigin barm til að sjá, hvað fisksöl ur og vélakaup i Evrópu hafa þýtt fyrir okkur frá siðustu aldamót- um. A þessum frjálsa viöskipta- grundvelli tókst Norðurlöndum að risa upp til meiri velmegunar og félagslegra umbóta en þekkj- ast annars staðar i heiminum. A Norðurlöndum er þvi rikjandi undir niðri löngun til að fá að halda öllu áfram óbreyttu. En gallinn er bara sá, að Evrópa gefur ekki lengur kost á þvi. Hún heimtar að málin séu nú tekin fastari og skipulegri tökum, að Evrópa skuli vinna að lausn vandamálanna sem ein öflug heild. Þetta er nú orðin ófrá- vikjanleg staðreynd, en hver þjóð getur svo ákveðið, hvort hún vill taka þátt i þessu skipulagi eða ekki. Okkur kann að þykja þessi þró- un afleit, og okkur kann að þykja útilokunarhótun Evrópu verka sem þvingun. Hún hótar að leggja á svo háa tolla að það eyöileggi samkeppnisaðstöðu og valdi lak ari lifskjörum. En þetta eru bara staðreyndir. Evrópa getur auð- vitað sjálf ráðið þeim viöskipta- kjörum sem hún býður, og það verður þá aðeins okkar að segja til hvort við viljum vera með. Þá fyrst getum við haft áhrif á þró- unina, ef við gerumst þátttakend- ur. En sem sagt, við hér á Islandi treystum okkur ekki til þátttöku, það er afskorið mál, en Norður- landaþjóðirnar eiga erfiðara með að ákvarða sig. Sigerdu -sávisdet! (^V-mærkat: Ring (01)802233* Vf U. 9-20 *Hvis der er optaget, kan du skrive til Venstre, Sollerodvej 30,2840 Holte Auglýsing frá Já-mönnum i Danmörku, stuðningsmönnum aöildar aö Efanhagsbandalaginu.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.