Vísir - 16.12.1972, Blaðsíða 7

Vísir - 16.12.1972, Blaðsíða 7
Y'isir. Laugardagur l(i. desember 1972 cTMenningarmál 7 Sigurður Egill Garðarsson skrifar um tónlist: DAGUR EINLEIKARA Sinfóniuhljómsveit islands: (i. tónleikar — 14. desember, 1972 Stjórnandi: Páll P. Pálsson Iíinleikarar: llelga Ingólfsdóttir, cembal. Konstantin Krechler, fiðla. Áður en tónleikarnir hófust mátti spá í vafa- sama staðsetningu á cembalóinu til einleiks, fyrir aftan strengja- sveitina. Aö vísu má minnast þess aö hljóðfærið er mjög viðkvæmt í eðli sinu, það fer mjög fljótt úr stillingu við minnstu hreyf- ingu. En staðsetning hljóð- færisinsá pallinum hentaði betur fyrir hlutverk þess í fiðlukonsertinum sem var fluttur strax á eftir cembalkonsertinum. Cembalkonsertinn i E-dúr eftir Johann Sebastian Bach, var vel fluttur en af of mikilli hógværð. Hér má ef til vill kenna þvi um að hljómsveitarstjórinn hefur viljað vera viss um að ljúfir en lágróma hljómar cembalsins heyrðust betur. En hljóðfærið nýtur sin mun betur i smærri hljómleika- Páll P. Pálsson. sölum, með mun betri hljómburði en hér er um að ræða. Hógværðin i pianissimóleik strengjasveitarinnar var yfirleitt of blæbrigðalitil (flöt). Hér hefði mátt nota meira af „terraced” styrkleikahlutföllum (þ.e.a.s. i hjöllum), án þessað þurfa að nota forte. Einnig hefði mátt vera meira af áherzlum er undirstrika formbyggingu verksins. Margt var þó mjög listilega flutt i þessu verki, sérstaklega var falleg byrjunin á siðasta þætti verksins með sinum fjarrænu blæbrigðum. Ung og efnileg tónl.kona Helga Ingólfsdóttir lék einleik á cembal i þessu verki af framúrskarandi leikni og nákvæmni, en hún er eini sérmenntaði Islendingurinn á þetta hljóðfæri. Næst var leikinn fiðlukonsert einnig i E-dúr eftir Jóh. Seb. Bach. Til gamans má skjóta þvi hér inn, að samkvæmt þvi sem bezt er vitað þá munu bæði verkin vera nær uppruna sinum ef þau væru flutt i Es-dúr (jafnvel D- dúr). Hvers vegna? Tónkvisl sú er notuð var til þess að stilla pianó Mozarts 1780 hafði a’422 sveiflur á sek., miðað við a’440 i dag. Árið 1858 var seit nefnd (Halévy, Berlioz og Meyerbeer) af frönsku stjórninni tii þess að ákveða og samræma misræmi það er komið var á stillingu og var þá ákveðið að halda sig við a'435, er siðar hækkaði enn meir og virðist enn á hreyfingu upp á við viða um heim. Fiðlukonsertinn i E-dúr eftir Bach er mjög vinsælt verk og oft leikinn, flutningur verksins af hálfu hljómsveitarinnar var góður, en örlitið hikandi á köflum. Einleikarinn Konstantin Krechler (starfandi og búsettur hér á landi) lék með öryggi og festu reynslunnar, Hann hefur mjög gott vald á hljóðfærinu, sér i lagi á vibratói, þó það væri með þvi hraðasta sem heyrist i adagio-- kaflanum, tónn Amati fiðlunnar er einkum viðkunnanlegur. Jafn- vægi hljómsveitarinnar og einleikarans var mjög gott. — Báðir einleikararnir fengu frábærar þakkir áheyrenda. Siðast á efnisskránni var frúm- flutningurá Konserti fyrir hljóm- sveit eftir ungverska tónskáldið Béla Bartók (1881-1945). Þetta verk var flutt i fyrsta sinn i Boston árið 1944. Nafn verksins bendir á einleiksnotkun hljóð- færanna, sérstaklega i öðrum þætli verksins, sem er þó næst sinfóniu i formi sinu. Á eftir döprum dauðasöng elegiunnar, llclga Ingólfsdóttir Konstantin Krechler kemur óvænt stel' i miðjum fjórða þætti, úr 7. sinfóniu Sjostakovitsj. Hér er stef þetta undirstrikað af einskæru háði, á eftirminnilegan hátt. — Þetta erfiða verk var einstaklega vel flutt af hljóm- sveitinni undir frábærri stjórn Páls Pampichler Pálssonar er lagði sig allan fram til þess að ná saman flóknum inntökum og mjög góðum heildarsvip á snilldarlegan hátt. Ekki má gleyma einleik blásaranna sem var sérstaklega vel unninn af hverjum einasta manni er þar átti hlut áð máli. Slrengirnir áttu hér einnig stóran þátt i þvi hve flutningur þessa verks tókst vel. Hljómsveilarstjórinn fékk ásamt hljómsveitinni verðskuldað þakk- læti og lof hjá áheyrendum. Ég þakka hér með hljómsveitinni fyrir leik sinn á þessari önn ársins með óskum um gleöileg jól. Ólafur Jónsson skrifar um bókmenntir: í Grœnlandsfartinni Jónas Guðmundsson er einn af þeim höf- undum sem skrifa bækur um sjómenn og sæfarir handa sjó- mönnum til jólanna. Þetta er ein með hinum blómlegri bókiðjugrein- um jólamarkaðarins sem einkum sýnist haldið uppi hans vegna af höfundum og út- gefendum. Jónas Guðmundsson — stýri maður i Grænlandsfart. Það er ekki svo að skilja: jafnan eru nóg og meiri en nóg söguefni af sjó. Ekki eiga heldur allir höfundar á þessum markaði það sammerkt með Jónasi að hann er sjómaður sjálfur og skrifar einkum um sina eigin reynslu af sjónum. En hitt eiga alltof margar „sjómanna- bækurnar” sameiginlegt að vera samdar með fjarska miklum flýti og flaustursbrag, án sjáanlegs metnaðar af neinu tagi fyrir sina hönd, viðfangsefna né þá heldur lesendanna. Jónas Guðmundsson hefur áður lagt fyrir sig ýmiskonar tiðkan- lega bókagerð á þessum markaði, „skrifað upp” roskna sjómenn og sæfarir þeirra, safnað i bók greinum og frásögnum um „skip og menn”. Þetta er þegar bezt lætur skapleg blaðamennska. En bók hans i fyrra, Hægur sunnan sjö, var dálitið persónuleg ferða- saga, þættir og brot úr sjómanns- ævi erlendis og i langsiglingum. Henni lauk þar sem höfundur var munztraður á Grænlandsfar um sumarið 1970. Og þar tekur nú bók við i ár. Grænlandsfarið er að sinu leyti dálitið skrýtilega samansett bók. Annars vegar segir hún frá einum þremur Grænlandssiglingum höfundarins, stýrimanns á farinu, þetta sumar, þvi sem hann sér og heyrir og reynir sjálfur á skipi i ishafssiglingu og á land kominn i Grænlandi. En þessi persónulega ferðasaga Jónasar stýrimanns i Grænlandsfartinni er svo aftur á móti aukin með allskonar fróð- leiksefni um Grænland og Græn- lendinga, fornsögu lands og þjóðar og um mannlif i Grænlandi eins og það hefur viðgengizt i landinu fram á þennan dag. „Undrið mikla, hvernig hamingjusamt mannlif gat blómstrað úti i stórisnum, i frosnum bergdölum þræði sögu- efni hans i bókinni jafnframt hans eigin sjóferðasögu við Grænland. Þetta er eitthvað svipuð reynsla og annar höfundur, Ási i Bæ varð fyrir i sumardvöl i Grænlandi fyrir nokkrum árum — en hann gaf i fyrra út stóra bók um efnið þar sem einnig var viðað saman ferðalýsingu og aðfengnum fróðleik um Græn- land. Granninn i vestri hafði það að visu fram yfir þessa bók hvað hún var betur stiluð og stórum betur útgefin. 1 hvorugri bókinni fástsamtefnisþættir þeirra til að loða allskostar saman. En af hverju skyldi koma allur þessi áhugi á Grænlandi og Grænlend- ingum og bókagerð þaðan? Hvað sem þvi liður sér það á við og dreif á Grænlandsfarinu aðJónas Guðmundsson hefur ekki bara óútskýrða þörf fyrir að semja bækur á jólamarkaðinn, heldur einnig sjóngáfu til að bera og næmleik á fólk og frá- sagnarefni. Uppistaðan i bókum hans er hans eigin reynsla af hversdagslifi og mönnum til sjós. Og það má vera að það sé þessi næmleiki, óskilgreinda frásagnarþörf sem mestu ráði um áhuga hans á Grænlandi og Grænlendingum. Hitt hefur honum ekki tekizt að skipa frásagnarefni sinu saman i virka heild, semja þvi þau frásögusnið sem efnið þyrfti i rauninni á að halda. Það er sjálfsagt þungbær kvöð aö þurfa að skila bók á jóla- markað ár eftir ár. Hvernig sem á þeirri þörf stendur er hún engin nauðsyn. Bók Jónasar Guðmundssonar þyrfti hins vegar nauðsynlega á hreinskrift að halda, eins og svo margar aðrar bækur á jólamarkaðnum — svo óskipuleg og staglsöm sem hún reynist og fjarskalega brigðul tök höfundarins á máli og stil. Samt er honum gefin frásagnargáfa. Grænlandsfarið ber það lika meö sér, eins og að sinu leyti bók hans i fyrra, að frásagnarefni hefur höfundur nóg. Efni sem gerir til- kall til að úr þvi sé unnið i alvöru — ef höfundur vill láta taka mark á sér. .lónas G uðin undsson, stýri- maður: JÓN SKAGAN }ÓN Sl<AC,AN AXLASkÍpd acunqLínu MÍNNÍN QAR OQ M?Nt) i R AXLASKIPTI Á TUNGLINU Ævi manna er samslunginn vefur atvika, orsaka og afleiðinga. Ráðgáta lífsins verður því oftast torskilin og yfir henni hvílir hula óræðis og óskiljanleika. Oft verður manni ljóst hvernig lítil atvik verða aflgjafi stórra atburða í lífi einstaklinga og stórra hópa manna. Við lestur þessarar bókar séra Jóns Skagans verður manni þetta ljósara en áður. Frásögnin er ö!l lifandi og skemmtileg í einfaldleik hins frásagnarglaða sögumanns. Þessi bók er skemmtileg myndasýning úr hinu daglega lífi. ÞJÓÐSAGA BYGGGARÐI SELTJARNARNESI - SIMAR 13510, 26155 OG 17059

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.