Vísir - 18.07.1974, Blaðsíða 6

6
Vísir. Fimmtudagur 18. júll 1974.
visir
(Jtgefandi:
Framkvæmdastjóri:
ltitstjóri:
Fréttastjóri:
Kitstjórnarfulltrúi:
Fréýtastj. erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Kitstjórn:
Keykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Fétursson
Ilaukur Helgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 32. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Alþýðufíokkurinn rambar
á barmi vinstristjórnar
Agnið hefur verið lagt fyrir Gylfa Þ. Gislason,
formann Alþýðuflokksins. Stjórnarflokkarnir
bjóðast til að styðja hann i embætti forseta
Sameinaðs alþingis. Má lita á þetta boð sem
fyrstu innborgun vinstristjórnarflokkanna i
væntanlega þátttöku Alþýðuflokksins i
uppvakinni vinstristjórn.
Alþingi kemur saman i dag, án þess að neitt
liggi fyrir um væntanlegt stjórnarsamstarf. Eðli-
legast væri við slikar aðstæður, að þingflokk-
arnir skiptu með sér forsetaembættum eftir
stærð flokkanna. Með slikri skiptingu væru þing-
menn ekki að spá neinu um niðurstöðu stjórnar-
myndunar.
Ef Framsóknarflokkurinn, Alþýðubandalagið,
Samtökin og Alþýðuflokkurinn gera hins vegar
með sér samkomulag um skiptingu forseta-
embætta, eru þessir flokkar að gefa til kynna, að
þeir séu allir að vinna að nýrri vinstristjórn.
Talið er mjög freistandi fyrir Gylfa að vera
forseti Sameinaðs alþingis á landnámshátiðinni
á Þingvöllum. Hann yrði þá mjög i sviðsljósinu i
þvi virðulega embætti. Auk þess væri á ýmsan
hátt heppilegt fyrir Gylfa að vera þingforseti en
ekki ráðherra i nýrri vinstristjórn. Hann bæri þá
takmarkaða ábyrgð á ábyrgðarleysi útvikkaðrar
vinstristjórnar.
Á meðan freistingarnar sækja á Gylfa, er litið
um áþreifanleg svör forustumanna vinstriflokk-
anna við tilraunum Geirs Hallgrimssonar,
formanns Sjálfstæðisflokksins, til stjórnar-
myndunar. Bæði Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn tala eins og véfréttir og
forðast að gefa á sér færi.
Tilraun Geirs er samt ekki gagnslaus, þótt hún
leiði ekki til stjórnarmyndunar. Hagrannsókna-
stofnun rikisins hefur gert úttekt á þjóðarbúinu,
sem foringjar allra flokka geta haft til hliðsjónar
i umræðum um stjórnarmyndun.
Svo virðist sem bráðabirgðaaðgerðir rikis-
stjórnarinnar hafi ekki megnað að draga neitt úr
efnahagsöngþveitinu. Enn vantar fimm
milljarða króna, til að fjárfestingarsjóðir og
rikissjóður nái endum saman, tvo milljarða, til
að sjávarútvegur og fiskiðnaður skrimti á jöfnu,
og átta til niu milljarða upp á, að jafnvægi náist i
viðskiptum við útlönd.
Á næstu dögum reynir endanlega á, hvort
einhverjir flokkar vilji taka höndum saman við
Sjálfstæðisflokkinn um nauðsynlegan uppskurð á
þjóðarbúinu og rikisbúinu. Vandinn liggur ljós
fyrir og spurt er, hverjir vilji taka til höndum.
Ef timinn liður fram á næstu helgi, án þess að
áþreifanlegur árangur náist i viðræðum þeim,
sem Geir Hallgrimsson hefur frumkvæði að, fer
að verða ljóst, sem marga grunar, að vinstri-
flokkarnir vilji fá tækifæri til að reyna að endur-
lifga vinstristjórn. Þá er eðlilegt, að forseti Is-
lands feli Ólafi Jóhannessyni slika tilraun.
Of snemmt er að spá þvi, hvort sú stjórnar-
myndun takist. Eysteinn Jónsson leggur þunga
áherzlu á, að svo megi verða, og komið hefur i
ljós, að margir forustumenn Alþýðuflokksins eru
veikir fyrir hugmyndinni. Ef tekst að veiða Gylfa
á forsetaagninu, er endurlifgun vinstristjórnar
komin hálfa leið i höfn.
—JK

ítalir mega horfa
á erlent sjónvarp
— dómstóll setur einkarétti
ríkisútvarpsins skorður
Stjórnarskrárdómstóll Italiu
skar nýlega úr deilumáli út af
rétti itala til að horfa á erlendar
sjónvarpsstöðvar. Með úrskurði
sinum takmarkaði dómstóllinn
einkarétt Italska rikisútvarpsins
RAI/TV til sjónvarpssendinga og
taldi itölum heimilt að magna
sjónvarpssendingar frá öörum
löndum með sérstökum milli-
stöðvum.
Æöstu dómarar Italiu mæltu
svo fyrir, að rikið hefði aöeins
heimild til að takmarka sending-
ar útvarps og sjónvarps innan
ítaliu að þvi markhsem nauðsyn-
legt væri til að halda settar reglur
um bylgjutiöni. Hins vegar gæti
rikið ekki samkvæmt stjórnar-
skrá landsins bannað ttölum að
afla sér upplýsinga I gegnum
sjónvarp og útvarp eftir leiðum,
sem spilltu ekki einkarétti rikis-
ins á ákveðnum bylgjum.
Deilurnar um erlent sjónvarp á
ítaliu hófust fyrir nokkrum vik-
um, þegar italska rikisstjórnin
bannaði tveimur einkaaðilum á
Norður-Italiu að reka stöðvar,
sem mögnuðu sendingar frá
svissneska og júgóslavneska
sjónvarpinu. Jafnframt var sett
bann viö þvi, að fleiri slikar
stöðvar yrðu reistar og gekk það i
gildi skömmu áður en heims-
meistaramótið i knattspyrnu
hófst.
Þessum fyrirmælum var mjög
illa tekiö og I blööum var þeim
likt við aðgeröir einræðisrikja til
að koma i veg fyrir frjálsa
skoðanamyndun með þvi að
banna innflutning á blööum og
bókum.
ttalia er eina stórþjóð Evrópu,
þar sem ekki hefur verið komið á
litasjónvarpi. Stjórnvöld hafa
fram til þessa talið slikt of mikinn
munað fyrir þjóð, sem stendur á
barmi gjaldþrots. Sjúkrahús og
skólar séu nauösynlegri en lita-
sjónvarp. Þessari skoöun er enn
haldið fram, þótt litasjónvarp
hafi nú breiðzt út allt suður á
miöja ltaliu vegna milli-stöðv-
anna, sem magna sendingar frá
öörum löndum. Ef bannið hefði
ekki verið sett fyrir heims-
llllllllllll
Umsjón: B.B.
meistarakeppnina i knattspyrnu
er talið liklegt, að net millistöðv-
anna hefði teygt sig alla leið til
Rómar. Það hefði i rauninni þýtt
það sama og litasjónvarp væri
komið um allt landið i andstöðu
við vilja rikisstjórnarinnar. Nú er
ekkert þvl til fyrirstöðu, að svo
verði, eftir að stjórnarskrárdóm-
stóllinn hefur hnekkt banni
stjórnvalda.
I tíu ár hefur veriö deilt um þaö
á bak við tjöldin I Róm,hvort ekki
eigi að koma á fót Itölsku litasjón-
varpi. Þótt kostnaöarhliöin ráði
einhverju, er hún þó fyrst og
fremst opinber tylliástæða.
Deilurnar snúast raunverulega
um það, hvort Italir eigi heldur
að taka upp þýzka PAL-litasjón-
varpskerfið eða franska Secam-
kerfið. Bæði Svisslendingar og
Júgóslavar senda út með PAL-
|j kerfinu og þvi hefur þróunin á
ttaliu orðið sú, að slik móttöku-
tæki — framleidd á ttaliu eru i
eigu milljóna manna.
Frakkar hafa hins vegar lagt
mjög hart aö itölskum stjórnvöld-
um að taka upp Secam-kerfið i
útsendingum RAI/TV. Sjá
Frakkar,að noti ttalir Secam, þá
muni kerfið breiðast út alls staöar
við Miðjarðarhaf. Þeir hafa þvi
lofaö fjárvana Itölskum stjórn-
völdum gulli og grænum skógum
til að ná fótfestu á ttaliu. Nú virð-
ast þeir þó hafa tapað fyrir Þjóð-
verjum, þvi að italskur al-
menningur hefur tekið fram fyrir
hendur hikandi rikisstjórnar og
valið PAL-kerfið.
Gaullistar missa
röddina
Menn geta lifað góðu lifi, þótt
þeir missi röddina. Hins vegar er
það ekki dæmi um mikinn lifsþrótt
stjórnmálaflokka, ef þeir gefast
upp á útgáfu málgagna sinna og
missa þannig sina rödd. Þetta hef-
ur nú gerzt hjá Gaullistum i Frakk-
landi, þvi að á föstudaginn hætti
blað þeirra, La Nation, að koma út
i Paris.
Fylgismenn de Gaulle stofnuöu blaðið árið
1962, þegar hann var I fyrsta sinn kjörinn forseti
til sjö ára I almennum kosningum. A þeim tíma
voru Gaullistar alls staðar I sókn og höfðu komið
sér vel fyrir i öllum valda- og áhrifastofnunum
Frakklands. Þá vantaði ekkert nema gott mál-
gagn, og þvi var fljótlega komiö á markað með
styrk úr leynilegum sjóöum forsætisráðherra-
embættisins.
Ráðherra, blaðamanni og þingmanni var faliö
að ritstýra blaðinu, sem gefið var út i nokkur
þúsund eintökum og án auglýsinga og gat þvi ald
rei lifaö án riflegra styrkja. La Nation hefur
alltaf veriö lýst sem furöufugli i blaðaheiminum.
Þótt þaö kæmi aldrei fyrir margra sjónir, var
einna mest vitnað til orða þess bæði innan og
utan Frakklands, þegar litiö er á frönsk blöö I
heild. Menn tóku þaö, sem I blaöinu stóö, sem
skoðanir de Gaulle og Pompidou, þótt þeir væru
ekki nefndir á nafn I hinum og þessum greinum.
Það er þvi ekki undarlegt, þótt grundvöllurinn
hafi endanlega brostið undan útgáfu La Nation,
þegar Valery Giscard d’Estaing var kjörinn for-
seti Frakklands. Fjárhagur þess byggðist á hlið-
hollum forsætisráðherra og áhrifin á beinu
sambandi við forsetann. Enda sagði Pierre
Charpy slðasti ritstjóri blaðsins sama daginn og
það hætti að koma út: „Hefði Chaban-Delmas
veriö kjörinn, hefðum við auövitað getað haldið
áfram, en nú vantar okkur allt til þess.”
Staðreyndin er sú, að Gaullistar eiga ekki
lengur eina rödd til að láta málgagn sitt flytja.
Flokkurinn klofnaði, þegar Chaban-Delmas
bauösig fram til forseta. Þá fylgdu 43 þingmenn
Jacques Chirac, núverandi forsætisráðherra I
stuöningi hans við Giscard d’Estaing. Alls situr
181 þingmaður á franska þinginu undir merki
UDR, flokks Gaullista. Þeir mynda stærsta
þingflokkinn, en strax er byrjað að kvarnast úr
honum vegna forystuleysis. Aldrei hefur verið
kjörinn formaöur I flokki Gaullista, þar hafa
menn fram til þessa lotið leiðsögn forseta ríkis-
ins og forsætisráðherra. Sérstakur fram-
kvæmdastjóri hefur verið kjörinn til að sinna
flokksmálum en ekki til að móta heildarstefnu
eða vera flokksleiðtogi. Nú er farið að gæta
klofnings milli framkvæmdastjórans og þing-
flokksins.
Gamlir traustir Gaullistar eins og Couve de
Murville, Michel Debré eöa Chaladon, sem allir
sátu á sinum tima I ráðherraembættum, eru nú
„eins og fiskar á þurru landi”, svo að vitnað sé
til orða þýzka blaðsins Die Welt, þegar þeir hafa
glatað þeim áhrifum, sem þeir höfðu I gegnum
gamla valdakerfið.
Fjórum árum eftir fall de Gaulle, er hreyfing-
in, sem myndaðist i kringum hann og ráðiö hefur
rikjum I Frakklandi siðan 1958 að liðast i sundur.
Michel Jobert, fyrrum utanrikisráðherra, ætlar
að stofna nýjan stjórnmálaflokk, sem hann vill,
að sé til vinstri viö Giscard d’Estaing Fleiri
Gaulþstar ætla að leggja út á sömu braut, en
aðrir leita skjóls i þeirri nýju fylkingu, sem
smám saman er að mótast á bak við Valery
Giscard d’Estaing.