Vísir - 29.07.1974, Blaðsíða 6

6
Vfsir. Mánudagur 2«. jáll 1974.
visir
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Kitstjórnarfulltrúi:
J"réttastj. erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Kitstjórn:
Askriftargjald 600 kr.
Keykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Björn Bjarnason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 32. Simi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
mánuöi innanlands.
t lausasölu 35 kr. eintakiö. Blaöaprent hf.
„...En samhugur er/
vegur vorrar auðnu"
Hvort var ei bjart um- Þingvöll þennan dag?
Veglegri þingstað, vafinn ógn og dýrð,
ei kusu góðir guðir neinni þjóð.
Hér risa fjöll, sem raða sér i hring
um velli, skóg og vatnið sumarbláa,
og halda vörð um helgistað sins lands.
En hugann grunar eld i undirdjúpum
og hyljir gjánna stara stjörfu myrkri
semaugufull af fornum, botnlausum svefni.
Slikt er vort land og saga, islenzk þjóð!
Þannig kemst þjóðskáldið Tómas Guðmunds-
son að orði i ljóði þvi, sem hann flutti þjóð sinni á
Þingvöllum i gær. Þar voru um fimmtiu þúsund
íslendingar saman komnir til veglegrar land-
námshátiðar á helgasta stað þjóðarinnar, sem
skartaði sinu fegursta. Á Lögbergi samþykkti
Alþingi gróðurverndaráætlun, sem breyta á vörn
i sókn og tryggja varðveizlu landsins. Fremstu
menn þjóðarinnar i andlegum og veraldlegum
efnum fluttu ávörp og fulltrúar vina- og frænd-
þjóða færðu kveðjur og góðar gjafir, tónlist var
flutt og gengið til leika. Dagskráin öll var i anda
þeirrar umgerðar, sem henni var búin.
Þingvallahátiðin var verðug minningarathöfn
allrar þjóðarinnar um ellefu alda byggð á íslandi,
athöfn, sem verður hápunktur eftirminnilegs
þjóðhátiðarárs. Margt af þvi, sem gert verður i
tilefni landnámsafmælisins mun standa lengur en
einn dag. Unnið hefur verið að undirbúningi
margvislegra stórvirkja i tilefni þessa árs siðan
1967, þegar Þjóðhátiðarnefnd 1974 var skipuð
undir formennsku Matthiasar Johannessen,
skálds. Siðasta átakið hefur verið gert undir
framkvæmdastjórn Indriða G. Þorsteinssonar,
rithöfundar. Að lokum munu allir sameinast um
þá skoðun, að vel hafi verið að öllu staðið i
störfum þjóðhátiðarnefndarinnar.
Samhugur einkenndi hátiðahöldin á Þing-
völlum i gær. Og við minnumst þess við slik
tækifæri, að dægurþras og erjur eru gárur á þjóð-
lifinu, eða eins og Matthias Johannessen sagði i
inngangsorðum sinum að hátiðarhöldunum:
„...Litilli þjóð er nauðsynlegt að minnast þess,
sem sameinar hana ekki sizt á svo viðsjárverðum
timum sem nú. Þó að ekki séu allir á einu máli
um leiðir að markinu, eru Islendingar einhuga
um takmarkið sjálfir: frelsi lands vors og sjálf-
stæði, hagsæld þegnanna, varðveizla þjóðlegrar
menningar, tungu vorrar og arfleifðar. En
dægurbaráttunni fylgir, að margra dómi, meiri
sundrung en góðu hófi gegnir.
í lýðræðislandi hljóta að visu ávallt að vera
átök, jafnvel um grundvallaratriði, en þó er hollt
að staldra við og huga að þvi, hvort ekki sé
ástæða til að leita þess heldur, er sameinar oss,
en sundrar. í þvi skyni er þjóðhátið haldin. Og
Þingvöllur er sá staður á landi voru, sem öðrum
fremur minnir á það tvennt, sem mestu varðar:
að forfeður vorir ákváðu snemma á þjóðveldisöld
að sameina alla landsmenn i eina þjóð,
íslendinga, og skyldu allir einum lögum lúta.
Þjóðhátið íslendinga verður ekki haldin annars
staðar en á Þingvelli.”
Og allir geta tekið undir þessi orð Tómasar
Guðmundssonar i snilldarlegu þjóðhátiðarljóði
hans:
Þvi frelsið eitt er háski og hefndargjöf
án bróðurþels til allra og alls, er lifir,
en samhugur er vegur vorrar auðnu. —BB.

GOÐIÐ
FLtTT
KLÆÐUM
Hagfræðingar hafa
sagt, að margt mætti
finna sameiginlegt með
málefnasamningi
vinstri stjórnarinnar hér
á íslandi og ráðagerðum
Salvador Allende heit-
ins, forseta Chile, þegar
hann ætlaði að „leiða
Chile á til veg sósial-
isma”.
Þeir sömu mundu þvi
ekki telja það neina til-
viljun, hversu svipað
horfir i efnahagsmálum
hér eftir þriggja ára
vinstri stjórn, og komið
var fyrir Chile eftir
þriggja ára Allende-
stjórn.
Hér kreppir hvarvetna að i við-
skiptalifinu. Neytendur finna
skortinn á nauðsynjum eins og
kjöti (þótt þeir þurfi þó ekki að
leita á svartan markað enn eftir
þvi). Finna má hve afborgunar-
viðskipti hafa dregist mikið sam-
an, erfiðleikana á að fá skamm-
tima lán i bönkum, að stærstu
fyrirtæki eru hætt að veita
greiðslufresti, eins og oliufélögin,
eða steypuverksmiðjurnar, sem
loka nú um vikubil til stórvanda
fyrir húsbyggjendur
Methafar í
verðbólgu
1 stað 10% verðbólgu, sem hér
haföi verið á milli ára i tið við-
reisnarstjórnarinnar svonefndu,
var verðbólgan i vor komin upp i
rúm 32% og er spáð enn meiri
þegar liður á árið, og með sama
áframhaldi ætti að vera unnt inn-
an næstu þriggja ára að ná
heimsmeti Allende, sem leiddi
þjóð sina inn I 130% verðbólgu á
einu ári (að sögn stjórnar hans
sjálfs).
1 nýútkomnu hefði Eimreiðar-
innar er að finna grein um goð-
sögnina Allende, sem fréttarit-
stjóri Sunday Times — David
nokkur Holden — hefur skrifað.
Hann hefur ferðast mikið um
Chile og ritað greinar um land og
þjóð og skrifar reglulega I En-
counter. Grein þessa hefur Her-
steinn Pálsson þýtt.
Hún er einkar athyglisverð fyr-
ir ýmsar sakir. Þar tekst höfundi
llllllllllll
Umsjón:
Guðmundur
Pétursson
býsna vel að pæla i gegnum
flækjuvef þjóðsagna og blekk-
inga, sem spunninn hefur verið
umhverfis hinn látna forseta, og
má af skilgreiningum hans ýms-
an lærdóm draga — ekki sizt fyrir
okkur Islendinga, sem sýnumst
hafa beinzt langleiðina inn á svip-
aðan farveg efnahagslegs öng-
þveifis og Chilebúar undir stjórn
Allendes.
Skrif Holdens fréttaritstjóra
bera óneitanlega vott dirfsku
hans, þvi að hann gat átt vist að
kalla yfir reiði aðdáenda Allende,
sem litu á hann sem píslarvott
eftir dauða hans og tóku hann i
tölu byltingadýrðlinga á borð við
hjáguðinn Che Cuevara. Þeir
hlutu að lita á allar aðfinnslur eða
gagnrýni á verk Allendes sem
hreina og beina goögá.
Heppinn maður
„Allende dó maður heppinn,”
byrjar Holden djarflega grein
sina. „1 dauðanum hrósaði hann
meiri sigri, en hann hafði látið sig
dreyma um.” — Siðan segir hann
frá þvi hvernig söfnuðurinn hafi
verið farinn að búa sig undir upp-
lyftingu hans að honum látnum.
Alla valdatið Allende var eftirlæt-
isumræðuefni vinstri manna i
Evrópu „tilraunin I Chile”.
„Margir sem höfðu hug á að
gerast byltingarmenn i Evrópu
eða Bandarikjunum höfðu raunar
farið á fund sálufélaga sinna i
Chile i nokkurn veginn sama til-
gangi og jafnaldrar þeirra, sem
gefist höfðu upp við skólanám,
höfðu farið á þumalfingrinum til
Nepal i þeirri von að kynnast þar
Paradís i framkvæmd.” — Hér er
höfundur að sneiða að pllagrims-
ferðum hassneytenda til sælurik-
isins, sem engar hömlur lagði á
hassneyzlu. En hann heldur siðan
áfram: „Þegar byltingin var gerð
i september (s.l. haust) voru um
15 þús. útlendingar af öllu tagi i
Chile og þeir veittu „hinni sósial-
istisku byltingu” virkan stuðning
— stundum með ofbeldi.