Vísir - 28.02.1975, Blaðsíða 6

6
Vísir. Föstudagur 28. febrúar 1975
VISIR
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Hitstjóri
Fréttastjóri
Hitstjó^rnarfulltrúi
Auglýsingastjóri
Auglýsingar
Afgreiösla
Ritstjórn
Askriftargjald 600
1 lausasölu 35 kr.
: Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
: Haukur Helgason
: Skúii G. Jóhannesson
: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
: Hverfisgötu 44. Simi 86611
: Siöumúla 14. Simi 86611. 7 linur
kr. á mánuöi innaniands.
eintakiö. Blaöaprent hf.
Framrás kommúnisma
Rikisstjórnir tveggja rikja á Indókinaskaga,
sem hafa fylgt Bandarikjunum að málum, eru nú
sagðar hætt komnar. Haft er eftir háttsettum
mönnum i Washington, að stjórn Kambódiu muni
ekki standast uppreisnarmönnum snúning nema i
nokkrar vikur, nema til komi stóraukin
hernaðaraðstoð frá Bandarikjunum. Sumir telja,
að stjórninni verði ekki bjargað jafnvel þótt
Bandarikin legðu fram mjög aukna aðstoð.
Bandarikjaþing er tregt til að leggja meira af
mörkum við stjórn Kambódiu.
Þá er stjórnin i Saigon miög illa stödd.
Fulltrúar svonefndrar þjóðfrelsishreyfingar
Suður-Vietnam, sem hér eru staddir, fullyrða, að'
hreyfingin ráði nú fjórum fimmtu hlutum
landsins, þar sem búi um helmingur ibúanna.
Þótt þessi staðhæfing sé eitthvað ýkt, fer ekki á
milli mála, að hreyfingin ræður mestu i
sveitahéruðum og á óshólmum fljótsins Mekong,
sem er eitt þéttbýlasta svæðið i Suður-Vietnam.
Jafnframt ber heimildum saman um að
uppreisnarmenn, hvort sem menn vilja kalla þá
þjóðfrelsishreyfingu eða kommúnista, sækja
stöðugt fram i Suður-Vietnam.
Parisarsamkomulagið i hittifyrra átti að
tryggja frið i Vietnam, en þar er enn barizt, þótt i
minna mæli sé en var fyrir samkomulagið.
Breytingin er fyrst og fremst sú, að Bandarikja-
menn hafa kallað heim her sinn, sem var allt að
hálf milljón manna um skeið. Bandarikin hafa nú
hernaðarráðgjafa i borgaralegum klæðum i
Suður-Vietnam, sennilega nokkur þúsund. Ráða-
menn i Washington álita margir hverjir, að
stjórnin i Saigon muni ekki endast lengi enn.
Þjóðfrelsishreyfingin telur sér visan sigur. I
Washington er rætt um að auka aðstoðina við
stjórnina i Saigon, en menn eru þó tregir til að
varpa Bandarikjunum að nýju út i Vietnam-
ævintýri. Enda er talið ósennilegt, að fyrir jafn-
vel stóraukna bandariska aðstoð fáist annað en
skammur frestur á falli stjórnarinnar i Saigon.
Rétt er að taka fram, að til eru þeir, sem telja
þessa mynd af framtiðarhorfum i Kambódiu og
Suður-Vietnam full dökka. Enn sé ekki vonlaust
að valdataka fylgjenda kommúnista verði
hindruð. Rikisstjórnirnar i Kambódiu og Saigon
eru engar lýðræðisstjórnir. Að þvi leyti mætti
gráta fall þeirra þurrum tárum.Stiórnin i Saigon
hefur beitt lýðræðissinna gerræði. í þvi felst
einmitt meginvandinn, að lýðræðisöfl, sem kynnu
að geta skapað mótvægi við framrás kommúnista
og bandamanna þeirra, fá ekki að vaxa úr grasi.
Þessi lönd eru i hers höndum, svo að eðlilegt
stjórnarfar er óhugsandi, en Bandarikin hafa
ekki lagt áherzlu á að beita áhrifum sinum til að
veita lýðræðisöflum það svigrúm, sem þau þó
gætu haft. Þetta á einkum við um Suður-Vietnam.
Valdataka kommúnista og bandamanna þeirra
i Kambódiu og Suður-Vietnam mundi hafa ófyrir-
sjáanlegar afleiðingar. Engar likur eru til, að út-
þensla þeirra mundi stöðvast þar, heldur mundu
þeir snúa sér að grannrikjunum með auknum
þunga, Laos, Thailandi og Burma. Staðreyndin
er þó sú, að þrátt fyrir gifurlegan herkostnað
bandariska risaveldisins i áratug tókst ekki að
stöðva framrás kommúnista i Indókina.
-HH
f

i

Ungir menn
í sovézko
skókheiminum
Viktor Kúpreitsky, ungur og
efnilegur skákm eistari, kom
fram i sjónvarpinu I Leningrad,
þegar Sovétmeistaramótið I skák
stóö þar yfir i desember s.l. Þar
komst hann mjög hnyttilega aö
orði um hina hefðbundnu skipt-
ingu skákmanna i „óreyiula” og
„gamalreynda”. „Þegar við tefl-
um illa, er sagt, aö við séum
óreyndir, en þegar við förum aö
standa okkur betur, verðum við
strax frægir og gamalreynd-
ir ....”
Sé gengið út frá þessari skil-
greiningu, má telja, að nokkrir
sovézkir skákmenn, sem komið
hafa fram undanfarið, séu „fræg-
ir” og „gamalreyndir”, þó að
þeir séu rétt komnir yfir tvitugt.
Að undanteknum hinum 23ja ára
Anatóli Karpov og sigrum hans,
sem öllum heiminum er kunnugt
um, er það Alexander Beljavsky,
sem er þar fremstur i flokki með
réttu.
Hann hafði þegar náð góðum
árangri og unnið marga sigra,
þegar hann var 21 árs. Hann var
kominn i fyrsta flokk, þegar hann
var 10 ára, og 15 ára var hann
orðinn meistari. Ariö 1973 varð
hann heimsmeistari i unglinga-
flokki og ári siðar var hann i
sovézka liðinu á ólympiuskák-
móti stúdenta, sem vann þar sig-
ur. Arið 1973 sigraði hann á
alþjóðamóti i júgóslavnesku
borginni Sombor og var i 2.-3.
sæti i keppninni i Las Palmas. Og
að lokum varð hann i 1.-2. sæti á
Sovétmeistaramótinu i desember
ásamt Mikhail Tal, en eftir það
mót hlaut Beljavsky stór-
meistaratitil.
Beljavsky býr i Ljov i Úkrainu
og stundar nám i iþróttaháskóla.
Viktor Kart, þjálfari við barna-
og unglingaiþróttaskóla borgar-
innar, hefur stjórnað skákæfing-
Vaganjan, sem Beljavsky telur
standa sér framar, hefur náö
mjög góöum árangri og er
sniilingur i endatafli.
um hans frá upphafi. Skákstill
Beljavskys einkennist af skyn-
semi, hann tekur ekki óþarfa
áhættu og telur sjálfan sig i hópi
þeirra skákmanna, sem tefla ætið
af fullri vitund, en ekki af innsæi
án undanfarandi rökhugsunar.
1 viðtali, sem birt var i vikurit-
inu „64”, segir Beljavsky frá þvi,
hvers vegna hann ákvað að fara i
iþróttaháskóla. „Skákmaður er
jafnframt iþróttamaður og það er
mjög mikilvægt fyrir hann að
kunna að þjálfa sjálfan sig, vera
kunnugur visindum, jem koma
sér vel fyrir hann, t.d. kenningum
heilsuræktar, sem nær einnig yfir
sálrænan undirbúning. ”
Beljavsky leynir þvi ekki, að
hann álitur likamlegan undir-
búning afar mikilvægan og þess
vegna leggur hann stund á ýmsar
iþróttagreinar, þ.ám. hlaup.
Nýi Sovétmeistarinn er nokkuð
sjálfsgagnrýninn. Hann heldur
þvi fram, að á siðasta lýðvelda-
mótinu hafi verið skákmenn, sem
séu sterkari en hann, enn sem
komið er. Og þar i hópi telur hann
jafnaldra sinn Rafael Vaganjan,
22 ára alþjóðlegan stórmeistara,
sem var i 3.-4. sæti á
Sovétmeistaramótinu ásamt Lev
Polugajevsky.
Auk Mikhail Tal, sem hefur oft-
ar en einu sinni lýst þvi yfir, að
Vaganjan sé gæddur hæfiíeikum,
hafa margir þekktir stórmeistar-
ar hælt hinum unga skákmanni.
Júgóslavneski meistarinn Boris-
lav Ivkov hefur sagt, að Vaganjan
minnti hann á Tigran Petrosjan,
fyrrverandi heimsmeistara: næði
auðveldlega yfirburðum i stöð-
unni og tæki óvæntar og frumleg-
ar ákvarðanir.
Skákferill Vaganjan hófst ekki
af jafnmiklu öryggi og hjá
Beljavsky. Hann tók þátt i heims-
meistaramóti unglinga, en varð
að láta sér nægja 4.-6. sæti. Þetta
var árið 1971. En honum fór að
ganga betur i fullorðinsflokki.
Hann hlaut stórmeistaratitil að
lokinni þátttöku i nokkrum
alþjóðamótum, þar sem hann
náði góðum árangri. Hnitmiðaðar
árásir og yfirburðatækni i flóknu
endatafli gera Vaganjan að erfið-
um andstæðingi fyrir hvaða stór-
meistara sem er.
Vaganjan hlaut skák-
uppeldi sitt i skákdeild-
inni i Ungherjahöllinni i Jerevan.
Hann er taugasterkur skákmaður
og kann að svara sókn með sókn.
Arið 1973 tapaði Vaganjan i fáum
leikjum fyrir Tal á alþjóðamóti i
Dúbna. Það leiddi til þess, að
hann lenti i jiriðja sæti og hafði
aðeins tapað fyrir Tal og
Kholmov. Þegar Vaganjan lék á
móti Tal á Sovétmeistaramótinu
i Leningrad, leit út fyrir, að hann
væri búinn að tapa fyrir sókn
Tals. En Vaganjan lagði þá slikar
þrautir fyrir Tal, að ekki var um
annað að ræða fyrir hann en sam-
þykkja jafntefli.
Undanfarið hefur Vaganjan
náði mjög góðum árangri. Hann
stóð sig mjög vel i undankeppn-
inni fyrir Sovétmeistaramótið. Á
ólympiuskákmóti stúdenta vann
hann 9 skákir af 11 og gerði tvö
jafntefli, og á hinu hefðbundna
skákmóti milli Júgóslaviu og
Sovétrikjanna, sem haldið var á
sl. ári, sýndi Vaganjan beztu
frammistöðuna.
Það er alls ekki hægt að telja
Vaganjan fullmótaðan skák-
mann, en þar er loforð um frekari
framfarir fólgið.
Oleg Romanishin, 22 ára
stúdent frá Lov, er mjög eftir-
tektarverður skákmaður. Viktor
Kart er einnig þjálfari hans. Oleg
Romanishin er bikarmeistari
Oleg Romanishin, fyrrum
Evrópumeistari unglinga, er
meðal efnilegustu yngri skák-
manna Rússa og bikarmeistari
Sovétrikjanna. Hann hefur sama
þjálfara og Beljavsky.
liTmillllll
UMSJÓNi G. P.
Sovétrikjanna og fyrrverandi
Evrópumeistari meðal unglinga.
Leikstill hans er mjög frumlegur
og hann hefur yndi af afbrigðum.
Það er ekki auðvelt að aðlaga sig
skákstil hans. Umskiptin frá
hægri atburðarás til markvissrar
árásar eru eldsnögg og koma
andstæðingnum mjög á óvart. En
þegar betur er að gáð, kemur i
ljós, að aðgerðirnar eru eðlileg
afleiöing af stöðunni i skákinni.
Skákunnendur i Sovétrikjunum
búast við miklu af Viktor
Kúpreitsky hinum 24 ára blaða-
manni frá Minsk, þó að hann
hafi ekki enn unnið stórsigra.
Árið 1974 var hann i 1.-2. sæti
ásamt Palatnik á lýðveldamóti
ungra skákmeistara og tvisvar
hefur hann teflt á ólympiumóti
stúdenta.
Leikur Kúpreitsky er heillandi.
„Hann er kænn skákmaður, leik-
mátinn listrænn, stöðurnar flókn-
ar með gagnkvæmum möguleik-
um, sem gefa hugmyndafluginu
svigrúm.” Þessa einkunn fær
hann frá Bykhovsky, þjálfara
unglingalandsliðs Sovétrikjanna.
Tal telur hann töfrandi og djarfan
skákmann.
Þetta er framvarðalið ungra
sovézkra skákmanna i dag.
Auðvitað er langt frá þvi, að allir
séu taldir með. Flestir þeirra
hafa byrjað feril sinn i skákklúbbi
i ungherjahöllum, barnaiþrótta-
skólum og skákklúbbum. Fyrstu
reynslu sina hafa þeir öðlazt á
lýðveldamótum ungra skák-
manna. Sá bezti, Karpov. á fyrir
höndum að keppa um heims-
meistaratitilinn. Fordæmi þessa
framúrskarandi skákmanns er
auðvitað jafnöldrum hans mikil
hvatning.
Beljavsky, sem varð skákmeistari Sovétrikjanna, jafn Tal 11. og 2. sæti,
og mun fá stórmeistararéttindi um leiö og Guömundur Sigurjónsson
fyrir þá frammistöðu.