Vísir - 17.03.1975, Blaðsíða 6

6
Visir. Mánudagur 17. marz 1975.
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. JóhannesTóiT
- Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði innaniands.
t lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Sigurinn í vasanum
Harold Wilson, forsætisráðherra Bretlands,
vann i siðustu viku einhvern mesta stjórnmála-
sigur sinn. Efnahagsbandalagsrikin létu á elleftu
stundu undan kröfum hans, þegar hann hafði hót-
að að ganga af fundi þeirra i Dublin. Wilson er
bragðarefur, og hann lætur enn sem hann hafi
ekki gert upp við sig, hvort hann muni mæla með
áframhaldandi aðild Bretlands við væntanlega
þjóðaratkvæðagreiðslu. Þó er yfirleitt talið, að
hann muni innsigla sigur sinn með þvi að mæla
með aðild.
Spurningin um, hvort Bretland verður áfram i
Efnahagsbandalagi Evrópu eða utan þess, er ein-
hver hin mikilvægasta fyrir stjórnmálaþróunina i
framtiðinni. Kjósi Bretar við komandi þjóðarat-
kvæðagreiðslu að segja sig úr bandalaginu, má
gera ráð fyrir, að Bretland verði i EFTA, svo sem
áður var. Þá mætti einnig búast við, að Danmörk
entist ekki lengi i Efnahagsbandalaginu, enda
mun meirihluti Dana nú vera andvigur aðild
samkvæmt skoðanakönnunum. Aðild Bretlands
að EBE var ein helzta forsenda aðildar Dan-
merkur.
Ef svo færi, mætti segja, að gömlu stöðunni
hefði verið stillt upp að nýju. EFTA yrði þá
væntanlega aftur jafnmikilvægt og var, en EBE
setti ofan að sama skapi. Við Islendingar hefðum
sem stendur ekkert á móti þvi, að Bretland og
Danmörk væru i EFTA en ekki i EBE. Vegna
yfirgangs Vestur-Þjóðverja hefur verið hindrað,
að það ákvæði viðskiptasamnings íslands og
Efnahagsbandalagsins, sem mundi veita okkur
tollfriðindi fyrir sjávarafurðir i EBE-rikjunum,
tæki gildi, fyrr en samið hefur verið við Þjóðverja
um landhelgismálið. Þetta hefur beinlinis valdið
þvi, að tollar hafa hækkað i Bretlandi og Dan-
mörku, sem hefur bakað okkur mikið tjón.
Hins vegar hlýtur landhelgisdeilan við Vest-
ur-Þjóðverja að leysast innan skamms, ekki með
þvi, að við látum okkar hlut, heldur vegna þess að
strið Þjóðverja um 50 milur er löngu tapað i
heimi, sem er að viðurkenna 200 milur. 1 framtið-
inni hljótum við að vænta góðs samstarfs við
Efnahagsbandalagið, sem verður beggja hagur
eins og að var stefnt.
Margir sáu i Efnahagsbandalaginu framtiðar-
stórveldi. Það gæti skákað Bandarikjunum og
Sovétrikjunum um iðnaðaframleiðslu og mann-
fjölda. Hins vegar hafa kraftar þess verið
sundraðir, og draumar hugsjónamannanna hafa
vikið fyrir dægurþrasi. Bretland er i reynd helzta
riki Efnahagsbandalagsins. Þetta sá De Gaulle
fyrir, þegar hann stóð i vegi fyrir aðild Bretlands
á sinum tima. Hann vildi, að Frakkland yrði
aðalriki EBE. Þetta sá Edward Heath, fyrrum
forsætisráðherra Bretlands, einnig fyrir, þegar
hann lagði ofurkapp á, að Bretland kæmist i
EBE. Heath uppskar hins vegar ekki sin sigur-
laun, og var það mest fyrir spilamennsku Wil-
sons, sem lék tveimur skjöldum en krafðist siðan
endurskoðunar á aðildarskilmálum Bretlands.
Vegna mikillar andstöðu við aðild i Bretlandi
taldi Wilson þessa afstöðu hagkvæmasta.
Hann hefur nú haft sitt fram og með þvi skorað
mark á Ihaldsflokkinn. Enn eru þó háværar radd-
ir gegn aðild i vinstri armi Verkamannaflokks-
ins, og þvi biður Wilson átekta með sigurinn i
vasanum.
—HH
Sihanouk hefur verið I vinfengi við stjórnir Norður-Kóreu og Norður-VIetnams. Hér sést honum vel
fagnað i Hanoi.
ÚTLEGDAR-
PRINSINN
f PEKING
Búddaleiðtoginn, sem eitt sinn
var af þegnum sinum álitinn nær
hálfguð, einskonar millistig milli
þeirra og þess yfirnáttúrlega,
brosir i kampinn og dreypir á
kampavininu sinu, þar sem hann
situr og talar við fréttamanninn
um, hvenær hann snúi heim og
taki við völdum.
Það er þó hætt við þvi, þegar og
ef Norodom Sihanouk prins frá
Kambodiu fær aftur völdin, að á-
hrif hans verði með öðrum hætti
en hann vandist þessa þrjá ára-
tugi, sem hann þræddi einstigi
stjórnmálanna til þess að við-
halda sjálfstæði landsins.
Meðan hersveitir Khmer Rouge
(Rauðliða) hans leggja snöruna
um Phnom Penh, siðasta höfuð-
vigi Lon Nol-stjórnarinnar, neyð-
ist prinsinn til að viðurkenna, að
kommúnistar ráða mestu i stjórn
þeirri, sem hann er kenndur við.
,,Ég stend nokkuð höllum fæti
gagnvart Khmer Rouge”, játaði
hann hreinskilnislega fyrir
fréttamanni Reuters, sem tók
hann tali i Peking. ,,En þegar þeir
hafa unnið fullnaðarsigur mun ég
snúa aftur til Kambodiu sem
þjóðhöfðingi”.
t þessum mánuði verða fimm
ár liðin siðan hann var flæmdur
frá stjórn Kambodíu af varnar-
málaráðherra sinum og fyrrum
einlægasta stuðningsmanni, Lon
Nol hershöfðingja. — Siðan hefur
hann hafzt við i rikulegu húsi i
Peking, þar sem áður var til húsa
utanrikisráðuneyti Kina. Honum
er þjónað af hinni fögru konu
sinni, Monique prinsessu og sjö
matreiðslumönnum. Kinverskir
verðir eru við húsið og veita hon-
um vernd, þvi að alþýðulýðveldið
skaut yfir hann skjólshúsi, þegar
hann var sviptur völdum, meðan
hánn var staddur i opinberri
heimsókn i Moskvu.
Ábur en honum var velt úr stóli
af „svikaranum Lon Nol”, var
hann „öruggur i sessi þvi að þjóð-
inni þótti vænt um Sihanouk og
Khmer Rouge var i algerum
minnihluta”, segir hann sjálfur.
En nú eru fáir „Sihanouksinn-
ar” eftir. Aðalstuðningsmenn
hafa snúizt gegn honum.
„Þeir völdu að svikja mig. i
Norodom Sihanouk prins.
tryggðum, meðan ég var staddur
i Moskvu i marz 1970. Ég hef þvi
litiö getað við þvi gert, þótt ég sé
litilsháttar einangraður sem
stendur”, segir prinsinn.
Þeir af gömlu fylgismönnum,
sem styðja hann ennþá, eru
aðeins Penn Nouth, forsætisráð-
herra (sem er sjúkur um þessar
mundir) og Sarin Schhak, utan-
rikisráðherra. Hitt eru allt Rauð-
liðar.
„Þeir i Khmer Rouge eru
snjallir”, sagði prinsinn i viðtal-
inu við Reuter. „Þeir gera sér
ljóst, að við njótum vinsælda, svo
að þeir hafa Sihanouk áfram fyrir
leiðtoga og Penn Nouth fyrir for-
sætisráðherra. — Þeir eru rauðir,
en þeir gera sér grein fyrir þvi, að
Ibúar Phnom Penh eru ekki rauð-
ir. Við munum þvi verða einskon-
ar sameiningartákn”.
Blaöamanninum kom prinsinn
fyrir sjónir sem kyngimagnaöur
persónuleiki. Sihanouk er aðeins
52 ára að aldri. Hann talar um
málefni heimalands sins af mikl-
um skaphita og eldmóði. Hann
heldur þvi statt og stöðugt fram,
að þótt Khmer Rouge séu mest-
megnis kommúnistar, „sem þeir
viðurkenna þó ekki sjálfir, þá eru
þeir föðurlandsvinir fyrst og
fremst og kommúnisminn kemur
þar I öðru sæti”.
„Ég hef engan rétt til að neita
þeim um áhrif, þvi að þeir eru
ekki aðeins i meirihluta, heldur
brennur þeim föðurlandsástin
einnig i muna. — Og ég get full-
vissað ykkur um, að Khmer
Rouge eru engir útsendarar Kina
eða Norður-Vietnam. Þeir eru
mjög sjálfstæðir”.
Hann trúir þvi sjálfur, að staða
hans sem þjóðhöfðingja verði
sambærileg við konunga annarra
lýðræðisrikja.
„Ég mun undirrita lög eins og
Elizabet Bretadrottning, en um
þau verður greitt atkvæði i rétt-
kjömu þingi þjóðarinnar”, segir
hann.
I
Hann telur, að Kambodla muni
hafa svipaða stöðu meðal komm-
únistarikja — ef Khmer Rouge
komast til valda — og t.d. Júgó-
slavia meðal austantjaldslanda.
„Kommúnistiskt að visu, en
umfram allt sjálfstætt riki”.
Daglega gengur prinsinn til
bæna i litlu Búddamusteri, sem
hann hefur til eigin afnota. Hon-
um liggur vingjarnlegt orð til
hinna kinversku gestgjafa sinna.
„Kinverjar eru beztu vinir okk-
ar. Þeir virða þjóðarmetnað okk-
ar og stolt og reyna á engan hátt
að ráðskast með okkur”, segir
hann.
Eðlilega ber hann þyngri hug til
Bandarikjanna, sem stuðluðu að
falli stjórnar hans, þegar þeim
þótti hann of umburðarlyndur við
hermenn Norður-Vietnam og Viet
Cong, sem gátu gert árásir frá
Kambodiu á Suður-Vietnam.
„Bandarikjamenn segjast sjá
Lon Nol-stjórninni fyrir vopnum
og skotfærum til þess að afstýra
blóðbaði I Phnom Penh. Þetta er
hræsni. Vopn og skotfæri leiða
aldrei af sér neitt annað en blóð-
bab”, segir Sihanouk prins.