Vísir - 18.11.1975, Side 8
8
vísrn
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davíð Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjórifrétta: Arni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
í lausasöfu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Heimska Breta ríður
ekki við einteyming
Koma Hattersleys aðstoðarutanrikisráðherra
Breta hingað til lands um helgina var i raun réttri
furðuleg óskammfeilni. Tillögur bresku rikisstjórn-
arinnar um hugsanlega landhelgissamninga voru
svo viðsf jarri þvi að geta verið umræðugrundvöllur,
að það var með öllu óþarfi fyrir ráðherrann að
leggja lykkju á leið sina út hingað til þess að ræða
þær.
Það er fjarstæðukenndur leikaraskapur að koma
hingað með tillögur um að Bretar fái að veiða hér
við land 110 þúsund lestir á ári. Það er svipað magn
og þeir hafa veitt hér. Bretum átti að vera það
fullljóst,að við semjum ekki nema um stórfelldan
samdrátt sé að ræða.
íslendingar hafa verið og eru reiðubúnir til þess
að semja um takmarkaðar veiðiheimildir, en þeir
eru lika reiðubúnir til þess að standa á rétti sinum.
Á þeirri staðreynd verða Bretar að átta sig. Annað
hvort hafa þeir ekkigert sér grein fyrir þróun haf-
réttarmálanna eða yfirlýsingar þeirra um sam-
komulagsvilja eru að engu hafandi.
Það var rétt ákvörðun og skynsamleg af hálfu is-
lensku rikisstjórnarinnar að opna möguleika á
samningaviðræðum við aðrar þjóðir um tak-
markaðar veiðiheimildir til mjög skamms tima
innan nýju fiskveiðimarkanna. Þannig hefur verið
staðið að málum við fyrri útfærslur, og sú afstaða
ber vott um ótviræðan vilja af okkar hálfu til þess
að leysa þetta ágreiningsefni á friðsamlegan hátt.
Hér verður einnig að hafa i huga að möguleikar
okkar til þess að hafa virka stjórn á fiskveiðunum
hér við land eru miklu meiri, ef við höfum aðrar
þjóðir bundnar með samningum. Meginmarkmið
okkar hlýtur að vera það að draga á raunhæfan hátt
úr veiðum erlendra þjóða hér við land. Ef við sjáum
fram á að ná betri árangri i þeim efnum með
samningum eigum við skilyrðislaust að fara þá
leiðina.
Rikisstjórnin setti þegar i upphafi ströng skilyrði
fyrir hugsanlegum samningum. í fyrsta lagi var
lýst yfir þvi, að ekki yrði samið, nema um stór-
felldan samdrátt i veiðum erlendra þjóða yrði að
ræða. í öðru lagi, að aðeins yrði samið til mjög
skamms tima og um takmörkuð veiðisvæði. Loks
mótaði sjávarútvegsráðherra þá kröfu, að ekki yrði
samið við neina þjóð innan Efnahagsbandalagsins
nema viðskiptasamningurinn við bandalagið gengi i
gildi.
Á þessum grundvelli er hugsanlegt að semja. Til-
lögur islensku rikisstjórnarinnar nú um að leyfa
Bretum að veiða hér á næsta ári 65 þúsund lestir eru
á ystu mörkum þess, sem við getum farið.
Hugmyndir bresku stjórnarinnar um samkomu-
lagsgrundvöll eru hins vegar svo fjarstæðukenndar
að engu tali tekur. Heimska þeirra riður ekki við
einteyming.
Eftir þær viðræður, sem nú hafa farið fram við
Breta virðist útséð um að samningar takist nema
þeir sjái að sér. íslendingar munu fylgja fram rétti
sinumaf fullri einurð og hvika hvergi. Við eigum að
ganga fram með oddi og egg við gæslu land-
helginnar. Þó að við séum reiðubúnir til samninga
látum við ekki hræða okkur til undanhalds.
Heimskulegar hótanir um herskipavernd breyta
þar engu um. Við semjum aðeins til sigurs eins og
Geir Hallgrimsson forsætisráðherra komst að orði.
Þriöjudagur 18. nóvember 1975 VISIR
Umsjón: GP
George Wallaee, lylkisstjóri
Alabama i Bandarikjunum, ætl-
ar að bjóða sig fram til forseta-
kjörs á næsta ári, eins og kunn-
ugt cr af fréttum. Enginn spáir
því, að hann nái kjöri, en öllum
er um leið Ijóst, aö framboð
hans mun hafa gifurleg áhrif á
niðurstöðu kosninganna.
Það er ekki endilega mest
fyrirþær sakir, að maðurinn er i
hjólastól, sem hann þykir ólik-
legur til að ná kosningu. Að visu
munu margir kjósendur kviða
þvi, að hann hafi ekki heilsu til
að gegna þessu erilsama em-
bætti en hinir verða þvi fleiri,
sem einfaldlega munu hafna
honum stjórnmálaskoðana hans
vegna. — George Wallac.e þykir
nefnilega meb allra ihaldssöm-
ustu demókrötum.
Sjálfur spilar hann einmitt á
þá strengi i öllum ræðum. Hann
segistvera ,,valinn affólkinu” til
þess að bjarga demókrata:
flokknum úr greipum „hinna
frjálslyndustu, eða sérlyndu,
eöa vinstrimanna” — eins og
hann orðar það. — Gjarnan
botnar hann siðan ræðurnar
með þvi, að lamaður likami
hans geti vel staðið af sér harða
kosningabaráttu.
Að George Wallace er lamað-
ur fyrir neðan mitti, siðan hon-
um var sýnt banatilræðið á ár-
unum, stendur liklega George
Wallace sjálfum meira fyrir
hugskotssjónumenalmenningi i
Bandarikjunum. Hann hefur
verið það fyrirferðamikill i
fylkisstjóraembætti, og sótt
nógu marga opinbera mann-
fangaði, til þess að menn eru
hættir fyrir löngu að gefa hjóla-
stólnum nokkurn gaum, sem
heitið getur. Ef slikt áhald er
þá nokkuð til þess að verða star-
sýnt á.
En sjálfur leggur Wallace
slikt ofurkapp á að sanna öllum
— og þá kannski frekast sjálfum
sér að hann sé enginn eftirbátur
hinna til stjórnsýslu eða stjórn-
málastarfa, að hann vinni meir
en nokkur dugnaðarforkur ann-
ar. —Nýlega lauk hann til dæm-
is þeytingi á milli nokkurra
landa Evrópu til að sýna
kjósendum, að hann lætur utan-
rikismál lika til sin taka, eins og
væntanlegur forseti Bandarikj-
anna verður að gera.
Það var þó ekki þaö, sem við
vildum sagt hafa. Ahrif fram-
boðs hans á niðurstöðu kosning-
anna að ári voru mönnum efst i
huga, þegar hann tók sæti
ellefta frambjóðandans i kapp-
hlaupinu.
Wallace tók það að visu strax
fram, þegar hann lýsti yfir þvi
að hann stefndi að framboði, að
tilgangurinn væri ekki
klofningsframboð á borö við
það, sem hann reyndi 1968. Eins
og gefur auga leið getur flokks-
maður stíllt sér fram og ógnað
velgengni hins útvalda flokks-
bróður sins, en látið siðan til-
leiðast og dregið sig i hlé gegn
skilmálum, eftirgjöf eða umbun
i einhverri mynd. Sem sé ein-
ungis til þess að auka áhrif sin
og knýja fram sinn eiginn vilja i
einhverjum kannski allt öðrum
málum, sem flokksforystan hef-
ur ekki áður viljað fylgja honum
i.
En þetta segir Wallace sem
sé, að vaki ekki fyrir sér, og má
hver og einn trúa þvi, sem hann
vill i þvi efni.
Janvel þótt Wallace sé
einlægur, þegarhann lýsir sliku
yfir, — og i trúgirni okkar skul-
um við láta þaö gott heita — þá
mun framboð hans samt vera
áhrifamest fyrir þær sakir, að
þaðklýfur fylgi frá hinum fram-
bjóðendunum. 1 þessu tilviki þó
minna frá flokksbróöur hans,
hver sem það verður nú, heldur
en frá frambjóðanda repú-
blikanaflokksins, sem verður ef
að likum lætur Gerald Ford, nú-
verandi forseti.
Það er óþarft að tiunda það
fyrir lesendur, sem þekkja til
stjórnmáia i Bandarikjunum,
en hinum má benda á, aö repú-
blikanaflokkurinn höfðar meira
til fylgis hægri manna en
demókrataflokkurinn. Þótt báð-
ir flokkar spanni það breitt, eins
og eðlilegt er um svo stóra
flokka, að frjálslyndur repú-
blikani geti verið töluvert
FRAMBOD
WALLACE
vinstramegin við litið eitt
hægrisinnaðan demókrata svo
aö dæmi sé tekið.
Demókratinn Wallace er nógu
ihaldssamur til þess að taka at-
kvæði hægrisinna manna frá
repúblikananum Gerald Ford.
Ög svo miklum vinsældum á
fylkisstjóri Alabama að fagna,
einkanlega i Suðurrikjunum, að
hann getur gengiö að visum
miklum fjölda atkvæða, sem
mundu kjósa hann þótt rigndi
eldi og brennisteini. Satt að
segja er enginn maöur annar i
Bandarikjunum talinn liklegur
til annarra eins áhrifa á gang
kosninga með framboði sinu,
nema ef vera skyldi Edward
Kennedy. Það er að segja, ef
Kennedy snerist allt i einu hug-
ur og gæfi kost á sér, sem hann
hefur margitrekað, að hann
muni ekki gera.
Þetta á að nokkru rætur að
rekja til þess, að framboð Fords
forseta er ekki alveg tryggt, þó
að við höfum slegið þvi föstu
hér aö ofan. Að vísu hafa stóru
flokkarnir aldrei gengið
framhjá þáverandi forseta
þeirra sjálfra, þegar þeir hafa
útnefnt frambjóöanda, ef for-
setinn hefur gefið kost á sér til
annars kjörtimabils, (stjórnar-
skráin leyfir þó engum að sitja
lengur en tvö timabil). — En
Ford varekki kosinn til embætt-
is, heldur erfði það eftir Nixon,
þar sem hann var varaforseti
þegar Nixon sagði af sér. Auk
þess þykir einn áhrifamaður
innan republikanaflokksins
nógu vinsæll til þess að geta
keppt við hann um útnefningu
flokksins, en það er Ronald
Reagan, fyrrum fylkisstjóri
Kaliforniu og áður kvikmynda-
stjarna.
Þess vegna spá menn núna,
að i forkosningunum sem eru
undanfari útnefningar flokk-
anna, muni flestir keppinautar
Waliace i demókrataflokknum
falla út. Frjálslyndir menn eins
og Terry Sanford, Jimmy Cart-
er, Fred Harris, Sargent
Shriver, Morris Udall og Milton
Shapp og einnig ihaldsmaður-
inn Lloyd Bentsen.
Þegar kemur að sjálfu út-
nefningarþingi demókrata i júli,
ættu þeir þvi að standa eftir,
Wallace, Henry Jackson (harð-
linumaður i utanrikismálum en
frjálslyndur i innanlandsmál-
um) og Birch Bayh, sem er úr
frjálslyndari hópnum. —
Skammt undan verða þeir
Hubert Humphrey og Edmund
Muskie, reiðbúnir til að stiga
fram, ef ekki fæst samstaða um
hina. Humphrey þykir reyndar
liklegastur til þess að verða val-
inn varaforsetaefni flokksins.
Þarna mun þegar skerast i
odda út af Wallace. Hugsanlega
verður hann i aðstöðu til þess að
setja úrslitakosti. — Nefnilega
að hann verði annaðhvort valinn
varaforsetaefni, eða að hann
fari út i klofningsframboð.
En demókrataflokknum þarf
ekki endilega að standa svo
mikill stuggur af klofnings-
framboði hjá Wallace. Hann er
eins og áður sagði nógu ihalds-
samur til að taka fleiri at-
kvæði fra frambjóðanda repú-
blikana en frá sinum eigin
flokksbróður. Kosningar 1968
leiddu alla vega i ljós, aö hann
tók fleiri atkvæði fra Richard
Nixon heldur en frá Humprey.