Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1926, Blaðsíða 4

4
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Í7. jan. '26.
frá eldri bæði og yngri tíð,
sem alræmið ei laug.
Sjerstaklega álítur hann, að öll-
um þeim forsvarsmönnum kirkj-
unnar, sem bygðu hana eða
bættu, hafi fyrir það borist
•-----k-öpp og bjargir
bú sem styrktu” mest“
og lifað við liagsæld upp frá því,
meðan þar dvöldust. Sjerstaklega
þa^kkar presturinn mikla hagsæld
Bjarna riddara Sívertsens (sem
var upprunninn í Selvogi) því
örlæti hans við kirkjuna, að hann
1778 gaf henni skriftastól:
Enn er dæmið eina,
m
ef sem neitast kann,
lyst fjekk lukku reyna
lofsæll höfðingsmann,
borgari Bjarni Sigurðsson,
skriftasæti sæmdi mig,
og sinni’ upp náði von.
Sigldi sá af landi,
sótti frama og auð,
við ófrið ósigrandi,
Enskra og Dana nauð,
efldist meir hans æra og fje,
konga tveggja komst í gunst -
kjörinn riddare.
Víst má telja, að meðfram liggi
leifar hins forna trúnaðar á
kirkjuna til grundvallar samúð
sólknarmanna með kirkjunni, er
þeir máttu ekki hugsa til þess að
hún væri flutt burt úr sandinum
við sjóinn. En til þess voru og
þær raunhæfar ástæður, að þar
hafði kirkjan staðið um aldarað-
ir, og af sjó að líta, var kirkjan
þar á sandinum róðrarmönnum
besta sjómerki, þegar leituðu
lendingar. — Ilinj vegar kynnu
líka tilraunir kirkjuvaldsins tii
að fá kirkjuhúsið flutt í óþÖkk
sðknarmanna, hafa orðið til að
auka og efla samúð þeirra með
þessu gamla guðshúsi, er auk þess
sem svo margar gamlar endur-
minningar voru tengdar við
kirkjuna, stóð þarna svo sem
minnisvarði fornrar frægðar höf-
uðbólsins og höfðingjasetursins á
Strönd, en var nú orðin eins og ein-
.stæðingur þar á sandinum, eftir
að alt annað, sem þar hafði áðui;
verið, var horfið burtu.
En með vaxandi samúð almenn-
& með þessari kirkju sinni.
má gera ráð fyrir, að lifnað hafi
aftur yfir gömlum trúnaði á
hana, og sú sannfærin^ náð enn
meiri festu með alþýðu manna
að það, sem vel væri til kirkj-
uunar gert, yrði þeim til hagsæld-
'ar og hamingju, sem gerði, af því
að það væri gert til hans þakka,
sem húsið var helgað. — Sá, er
þetta ritar, lítur svo á, að með
þessu sje gefin nægileg skýring
þess, hversu trúnaðurinn á
Strandarkirkju hefir haldist með
aiþýðu fram á vora liáupplýstu
daga. Mun engin ástæða til að
setja það í nokkurt samband við
trúnað manna á ikyngikraft sjera
Eiríks „fróða“ á Vogsósum M&gn
ússonar, sem var Selvogsþinga-
prestur 1677—1716 eða full 39
ár, þrátt fyrir ailar þær sagnir,
sem mynduðust um hann, enda er
eftirtektarvert, að ekki er nein
þjóðsaga kunn um sjera Eirík,
þar sem Strandarkirkju sje að
noikkru beint getið. Og sennilega
hefir sjera Jóni Vestmann ekki
verið neitt kunnugt um samband
þar á milli; því að naumast hefði
hann látið þess ógetið í vísum
sínum, ef á hans vitorði hefði
yerið, svo víða sem hann kemur
við; en sjera Jón var prestur
þar eystra í 32 ár.*
Að „upplýsing“ aldar vorrar
hefir ekikj gert að engu trúnað
* Sjera Jón Vestmann var upp-
gjafaprestur í Kjalarnesþinga-
brauði er faðir minn sál. byrjaði
þar prestskap 1855. Hafði sjera
Jón setið að Móum, sem var ljens-
jörð prestsins í þingunum. Vildi
faðir minn ekki hrekja hann
burtu þaðan hálfníræðan og fjekk
sjer því verustað á Ilofi og
dvaldist þar árin, sem hann var
á Kjalarnesinu. Oft heyrði jeg
föður minn sál. minnast á þessi
gömlu prestshjón. Þótti honum
þau ærið forn í framgöngu og
háttum. En sjera Jón kunni frá
mörgu að segja og þótt föður
mínum því gaman og spjalla við
hinn aldraða kl’erk, enda mun
hann sjaldan hafa átt þar leið
i;m svo að hann ekki skrippi af
baki til að heilsa upp á gamla
manninn. Sjera Jón dó 1859, en
þá var fr.ðir minn koininn að
Görðum.
manna á Strandarkirkju, er á
allra vitorði, sem blöðin lesa,
enda hafa verið svo mikil brögð
að áheitunum á kirkju þessa hin
síðari árin, að auðtrygni manna
í sambandi við hana hefir aldrei
komist á hærra stig. Kirkja þessi
er nú orðin ríkust allra kirkna
á þessu landi, á tugi þúsunda á
vöxtum og er sjálf hið stæðileg-
asta hús, er getur enst lengi enn.
Er því síst um gustukagjafir að
ræða, þar sem áheitin eru. En
svo er auðtrygnin rík, að kirkj-
unni berast áheit frá mönnum,
sem ekki hafa hugmynd um hvar
í landinu kirkja þessi er. Hingað
liafa einatt borist áheit í brjefum,
sem fyrst liafa farið — norður
á Strandir, af því hlutaðeigandi
áleit kirkju þessa vera þar nyrðra!
Þeim sem þetta ritar, er það
síst á móti skapi, að gefið sje
til guðsþakka og að einnig kirkj-
ur hjer á landi njóti góðs af
því örlæti manna. En þegar menn
hugsa tii þess, að annarsvegar á
hjer í hlut ríkasta kirkja lands-
ins, en hinsvegar eru hjer starf-
andi ýms nytsemdarfjelög og
þarfan stofnanir, sem vegna fjár-
skorts eiga örðugt uppdráttar, þá
er ekki að furða þótt þeim fynd-
ist tími til þess kominn, að menn
hættu að færa fórnir á altari
auðtrygninnar með Strandar-
kirkju-áheitum sínum, en ljetu
heldur örlæti sitt í tje stofnun-
um, sem áreiðanlega eru gjafa-
þurfar og starfa fyrir góð mál-
efni í almennings þarfir og alþjóð
til lieilla. Það má vera au^trygni
á mjög háu stigi, sem álítur, að
minni blessun fylgi því að lofa
gjöfum til Stúdentagarðsins eða
Elliheimilisins eða Sjómannastof-
unnar eða Sumargjafarinnar, svo
að jeg nefni aðeins nokkur fyrir-
tæki frá allra síðustu árum, en
að láta þær renna sem áheit til
Strandarkirkju, sem alls ekki er
neinn gjafaþurfi.
Ekki tekið tennur.
Smátelpa: — Þú ert svo dæma-
laust ungleg í dag, amma mín!
alveg eins og ungbam.
— Svo!
— Já, þú eH heldur ekki búin
að fá tennhr í inunninn.