Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1926, Blaðsíða 6

17. jan. ’26.
LBSBÓK MOROUNBLAÐSINS
ABD-EL-KRIM.
Trolle & Rothe h.l. Rvlk.
Elsta vðtryg g ingarskrifstofa landsins.
— Stofnnð 1910. —
[Annars vátryggingar gegn sjó og brunatjóni með
bestu fáanlegum kjörum hjá ábyggilegum fyrsta
flokks vátryggingarfjelögum.
Margar milljónir króna greiddar innlendum vá-
tryggjendum í skaðabætur.
Látið því aðeins okkur annast allar yðar vá-
tryggingar, þá er yður áreiðanlega borgið.
(Prá frjettaritara Morgunblaðs-
ins í París.) •
Norðurafríka er einn af þeim
pörtum jarðar, sem eiga sjer
lengsta og merkilegasta sögu. —•
Fyrir mörgum þúsundum ára voru
Egiftar voldug þjóð og fara-
óarnir ljetu eftir sig verk, sem
börn vorra tíma bljóta að líta
upp til í þögulli undrun. Mjög
er og langt síðan hin seifborna
Dido flýði ættborg síua og reisti,
að því er munnmælin segja, hina
fornfrægu Karþagó. En sú borg
var um langt skeið blómleg mið-
stÖð viðskifta og vaxandi menn-
ingar. Þar átti heima hin fagra
Salammbó og Hannibal, sá er
næstur komst múrum Rómaborgar
af óvinum hennar, að Brennusi
undanteknúm.
í Norðurafríku átti frumkristn-
in örugt athvarf, uns Arabar
náðu þar yfirráðum. En upp frá
því og alt til vorra daga hefir
Norðurafríka mátt teljast ara-
bískt land með arabískri menn-
ingu. Frumbyggjar landsins voru
af berbísku kyni, það voru Núm-
ídar, hinir bogfimu hestamenn
Jiigúrthu, sem alment var við-
brugðið fyrir hreysti. Land þeirra
varð rómveHkt skattland við frá-
fall Júgúrthu. og eftir það hvarf
þjóðin smám saman úr sögunni.
En kynið dó e*kki út. Eftirkom-
endur Númída hinna fornu lifa
enn í fjallasveitum Algiers og
Marokkó og hjer og þar á vinj-
TITTJ irr<'irV'ni'irirnr PT*V1
fyrst og £refn:?t þijjir ijóshær&u
Kabýlar, sem gætu eins verið ætt-
aðir úr skógardölum Skandinavíu,
svo mjög minna þeir á hið nor-
ræna kyn; þá vinjabúarnir Túar-
egar og loks íbúar Riffjallanna
í Marokkó.
Hinir síðastnefndu hafa nú átt
í ófriði í samfleytt 5 ár ; og hafi
fyrrum verið ójafn leikur með
forfeðrum þeirra og Rómverjum,
þá eiga þó Riff jallamenn nú. að
sínu leyti við margfalt meira of-
urefli að etja. Því að allur lands-
lýður er ek'ki nema rúmlega ein
miljón að tölu og herinn, þegar
best ljet, kringum 150 þús. menn
(að því er frönsk blöð segja).
Og mesti hluti þessa liers er ósið-
aður og agalaus skrælingjalýður,
sem lifir fyrir líðandi stund og
hefst ekki handa, nema hann
eigi von á glæsilegu herfangi.
Reglulegir, æfðir hermenn eru í
mesta lagi 30 þús. Við þetta
bætist, að allur útbúnaður er ærið
ófullkominn, eftir því sem annars
tíðkast í hernaði nú á dögum.
Það má því með sanni segja, að
við lítil efni og hálar sigurvonir
hafi Riffjallamenn gripið til
vopna. Ovígur her tveggja stór-
velda sækir að þeim á báðar liend.
ur, útbúinn eftir kröfum tímans,
með stórskotabyssur, vígdreka og
flugvjelar; og í hvert skarð, sem
verður á fylkingunum, koma jafn-
óðum nýjar og óþreyttar sveitir.
Uppreistarmönnum mætti því síkil-
jast, að hreysti og samheldni
cfo^í rrorrTi t víh öfín
óvætt, sem vofir jrfir landi þeirra.
Foringi uppreistarmanna er
Berbahöfðinginn marg um talaði
Abd-el-Krim. Faðir hans átti mik-
inn og illan þátt í tildrögum
stríðsins, þar sem virðist mega
fullyrða, að hann hafi fyrst og
fremst haft eigin hagsmuni fyrir
augum, þegar hann sagði friðn-
um slitið við Spánverja fyrir 5
árum síðan. Houum entist þó ekki
aldur til að kynnast afleiðing-
unum. Hann ljest í stríðsbyrjun-
inni, en Abd-el-Krim tók við her-
stjórninni. Þessi maður var ef-
laust tilvalinn í þá stöðu. í þessi
5 löngu stríðsár hefir hann sýnt
mikið þrek og óvanalega her-
stjórnargáfn; honum hefir ekki
einungis tekist að verja land sitt,
lieldur hefir hann og unnið
marga glæsilega sigra og bakað
fjandraönnum sínum gevpilegt
tjón. Slægur er hann, ofdirsku-
fullur og óbilgjarn, og mun hon-
um í þessu og fleiru svipa til
J úgúrthu, þá er hann hunsaði
boð og bann hins rómverska rík-
js og ginti ræðismennina með gulli
sínu. Hvort örlög þeirra verða
hin sömu, er ekki gott -að vita.
En hitt er nú orðið víst, að Abd-
el-Krim mun ekki ganga sigr-
andi af hólmi. Upp á síðkastið
hefir sókniu gegn honum harðn-
að um allan helming; er hann
nú umkringdur, einangraður með
leifarnar af hernum, sem mist
hefir trúna á endanlegan sigur.
Osigurinn er óumflýjanlegur og
h*ns rr sennilega ckk[ langt að
híða. (.ölöðin tala nú mikið um