Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1926, Blaðsíða 2

9
neða*r dregur og á daginn líður.
í blíðuveðri og hita koanum við til
Östersund, sem er baðað í sól í
aflíðandi brekkum við Storsjöen.
. -
SKXPULEGrUR OG
SNYRTILEGUR BÆR.
Östersund er smábær — minni
en Reykjavík — en hreinlætið og
snyrtimenskan blasir við, hvert
sem litið er, um götur, eða að
húsabaki. Göturna#r eru breiðar og
beinar, víða grasbeð og trje milli
aðalgötunnar og gangstjettanna.
Jeg held að maður geti hvergi
gengið þar svo um götu, að ekki
blasi við einhver trjágróður. —
Göturnar e*ru mjög óvíða „staur-
settar“. Götuljósum komið fyrir
uppi yfir götunuim, alstaðar þar
sein því verður við komið.
Annars er ekkert af þessu sjer-
einkenni á Östeírsund. Það á við
um alla sænska bæi, sem jeg hefi
sjeð, gott skipulag og snyrti'
menska virðist ráða meiru um
bygðina, en landníska og trassa'
skapur. Skipulagið er meira mið-
að við framtíðúia, heldur en líð-
andi stund og einstaklingshags-
muni. Jeg kom í lítinn bæ eða
þorp í Suður'Svíþjóð — minni en
Akureyri — því hafði skotið upp
á fám áirum við nýja járnbrautar-
stöð. Flest voru húsin lítil og ekk-
ert var þar að sjá, nema ski'puiag"
ið. Torg langtum stærra en Aust'
urvöllur skifti bænum í tvo hluta
og aðalgötur til beggja hliða ca.
þrefalt breiðari en Laugavegur;
þar var auðsýnilega ætlunin, að
græða grasfleti meðfram öllum
helstu gö tunum.
Reykjavík hefir það til síns
ágætis, að þar er fátt um örmjóa
göturanghala, en þar er þó ekki
ein einasta gata, enn sem komið
er, sem ekki hefir verið skorin
við neglur sjer — hvergi rúm fyr-
ir gróðrarrönd, því jeg tel ekki
þó Austurvöllur og túnblettir ein-
stakra manna liggi að götum. Ef
þetta er vegna landleysis, mun
þess að vænta, að úr rætist þeg'
ar bærinn hefir keypt alt land'
nám Ingólfs Arnarsonar. Yirðist
það takmark ekki allfjarri. •—
Gnfunes síðast, — Elliðavatn í ár
o. s. frv.
Ef til vill þorir bæjarstjórn
Reykjavíkur ekki að láfa lég'g'ja
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
neina „græna götu“ í höfuðborg-
inni. Hún býst sennilega við að
hænsaeðlið sje svo ofarlega í Revk-
víkingum, að þeir spörkuðu gróðr"
inum og eyðilegðu, ef við almanna-
leið væri. Það er sennilegt að svo
yrði, fyrst í stað, alt vcrður að
girðingar og lögreglu.* — í mið-
það á frið að fá. Það er orðin
lífsregla í Reykjavík. — En eitc-
hvað þyrfti að reyna, það væri
ekkert smáræðismenningaratriði,
að venja Reykvíkinga við græna
litinn —- gróðurinn. En það verð-
ur að byrja í miðbænum og þar
sem umferð er mest. Fólksfjöld'
inn og umferðin á að verja
grasfletina en ekki steinstejqn;-
girðingar og lögregla. — I mið-
bænum eru því miður ekki toarg-
ar ferálnir aflögu fyrir gras-
gróður. Og þar er við erfiði að
etja, — bensínbrunnana. Þevr eru
rauðir og sá litur er uppáhalds-
litur ýmsra manna, einnig sumra
í bæjarstjórninni.
Jeg n'efndi lögreglu! — Það er
hressandi að sjá sænsku lögreglu-
þjónana, íturvaxna menn í snyrti'
legu(m einkennisbúningi, með sverð
við lend. Það er auðsjeð, að þeir
eiga mikið undir sjer, og að fólk'
virðir þá. Þei#r eru ekki á rápi og
rölti, alla daga. Hver maður er á
sínum stað, og aðalstarfið er að
stjófna umferðinni, þann tíma sól-
arhringsins sem þess er þörf. —
Einn á mótum Pósthússbrætis og
Austurstrætis og einn — Nei,
þetta átti að vera ferðasaga með
búnaðarhugleiðingura.
Frá Östersund hjelduni við í
norður átt, 95 km. leið, til Gisselás,
en það var aðalákvörðunarstaðu»r
inn á Jalmtalandi.
SKÓGLENDIÐ
í UPPSVEITUM SVÍÞJÓÐAR
Brautin norður frá Östersund
er kafli af hinni svokölluðu há'
sveitabraut (indland — járnvegen)
sem verið er að leggja, frá Mora
í Sygnisdölum norður allair hásveit-
ir landsins, norður til Gállivare,
* Nokkuð hefir áunnist í þessu
efni á síðustu árulm, Reykvíking-
um gefinn meiri kostur á að um-
gangast gras, í görðum þeim sem
gerðir hafa verið suður með tjöru-
inni og við Lækja»rgötu sunnan-
vérða. — Rífsfj.
Í9. sept. ’26,
þar sem málmfjöllin miklu eru.
Við Gállivare sameinast brautin
við þverbrautina sem liggur frá
hafi til hafs, — frá Luleá við
Norðurbotna til Narvík í Noregi.
Þegar þessi hásveitabraut er full-
ger, verða. aðalbrautirnar tvær,
norður alla Norður'Svíþjóð, •—
því önmiff eldri braut, liggur norð*
ur eftir, nær hafinu, um aðalsveit-
irnar (lágsveitirnar). — En sunn-
an við Sygnisdali er brautarkerf-
ið miklu margþætta»ra. Hásveita'
brautina imætti, með sanni, kalla
landnámsbraut Svía. Hún liggur
að mestu um strjálbygðar sveitir,
óslitin skóglendi og mýrarflæmi.
Lítt numið land með alnbogarými
fyrir þúsundi»r býla. — í Norðor-
Svíþjóð er talið að 30% af flat-
armáli landsins sje mýrlendi, og
inegnið af öllu mýrlendinu er ó"
ræktað en ræktanlegt lanrl. Ríkið
á tojög mikið af skógunum á þess'
um slóðum, og það þarfnast vinnu-
afls til skógarvinnunnar, — og
best henta»r að vinnuaflið sje stað-
bundið, að þeir sem í skógunum
vinna sjeu búsettir nærri vett'
vangi. Þess vegna er ríkinu það
mikið áhugamál, að duglegir menn
nemi land í skógum, og styrkir
menn til slíks landnáms eftir á-
kveðnum »reglum. Má margt læra
af þessari landnámsstarfsenii
þarna í norðanverðri Svíþjóð. En
enginn skyldi gleyma því, að bak-
hjallur landnámsins og landnáms-
mannanna, er hin launaða skóg-
arvinna, sem þeim býðst sem
tekjulind, öll frumbýlingsárin, og
síðar eftir vild. Við hvað geta ís'
lenskk’ landnámsinenn imnið sjer
inn aura, sjer til lífsbjargar, með*
an þeir girða og grfeða og byggja
nýbýli? Mjer verður svars vant,
og jeg hygg, að það fyrirfinnist
ekki í Búnaðanritinu, Alþingistíð-
indunum eða öðrum „alfræðibók-
um‘ ‘ íslenskum.
Norður frá Östersund ókum við
fyrsta sprettinn, um þjettbýlar og
vel ræktaðar sveitir t. d. við In'
daisálven og þveráæ sem í hana
renna. Hjer við hinar fornu leið*
ir, stendur búskapur og jarðrækt
á föstum fótum. Árnar síga frara
lvgnar og breiðar, með víðáttumik-
il tún og akra á bæði lönd, og
þjettar og þuugbrýnar furuskóg'
armérku'r fj»r og ófar.