Lesbók Morgunblaðsins - 17.04.1927, Blaðsíða 4

118
LESBÓK MORGUNBLAÐSÍNS
strandaði rjett fyrir jólin og var
allstórt skip, nœstum nýtt,
Sama ár, fám dö<?um síðar, strand
aði dönsk mótorskonnorta, „Elisa-
betli“, frá Saxköbingr, fermd timbri.
Skipverjar 7 björguSust og kómust
sjálfir til bæja. Skipið rak upp í
þurran sand og var þar óhreyft meö
farmi öllum nema því sem var á
þilfari o" lauslegum reiða ojr segl-
um, þar til um sumarið, að „Geir“
tókst með löngum tíma og mikilli
fyrirhöfn að ná því út lítið skemdu.
Þetta strand var á Lyngafjöru.
1921 strandaði á Skálarfjöru
þýskur togari, „0arsten“ frá
Geestemiinde. Skipverjar 13 björg-
uöust. Mikill fiskur var i skipinu
og var honum bjargað aö mestu
ásamt matvælum og nokkru af
fatnaði skipverja. Skipiö fylti af
sjó og sandi, en þó varð síðar rif-
ið úr því þilfarið. Þetta var í
apríl í allgóðri veöráttu.
Sama ár, 31. des., strandaöi á
Slýjafjöru annar þýskur togari,
„Greta“, frá Geestemúnde, meö 13
wnönnum, er allir björguöust. Þetta
sldp rak vel upp, því það strand-
aði 'um liáflóð og fór enginn sjór
i það. Strax var ibjargaö úr því
fiski, sem það var meö, og síðar, er
þaö h'afði verið selt, var öllum
kolum og öðru lauslegu bjargað og
aö síðustu rifið úr því alt timbur
o. fl.
1924, um sumarið, strandaði á
Landbrotsfjörum útlendur togari.
Menn björguðust og skipið náöist
út eftir fáa daga.
1924 strandaði á Skarðsfjöru
fiskikútter frá Færeyjum, „Bon-
ita“. Menn björguðust og öllu var
bjargað úr skipimi og þaö síðan
selt og rifið að miklu leyti.
Sama ár strandaði á Landbrots-
fjörum annar fiskikútter frá Fær-
eyjum. Menn komust af og farmi
var einnig bjargað.
i Sama ár, í vetrarbyrjun, strand-
aði á Fljótafjöru norskt eimskip,
„Terneskær“, frá Langesund, lilað-
ið koium. Bylur var er skipið
strandaöi, en þó björguðust skip-
verjar. Nokkru var bjargaö af
matvælum og fatnaöi skipverja. En
eftir 2—3 daga kom stormur og liaf
i At; skipið fyltist af sjó ög sökk
með öllu, er í var. Sldp þetta var
vnnlað og snoturt n.eð vistlegum
herbergjum fyrir skipverja.
1925, snemma í janúar strand-
aði á Skarðsfjöru enskt eimskip,
„Riding“, 1800 smál. að stærö. Var
það fermt kolum, veiöarfærum, mat
vælum o. fl. handa togaraútgerðar-
fjelagi, sem hafði aðsetur í Hafn-
arfirði. Skip þetta strandaði og
sökk á blindrifi slcamt frá landi.
Dimmviðri var en ekki mikið brim;
skipverjar björguðust því á land,
en lentu svo í hrakningum, og liöu
mikið vos og kulda uns þeir fund-
ust mjög þreyttir og þjakaðir, á
leið til bygða. Ur skipi þessu var
cnga bjargað en talsvei*t skolaðist
úr því og rak upp á næstliggjandi
fjörur, meira og minna skemt. Var
þaö margskonar matvara, svo og
timbur, vörpur o. fl. Var þetta selt
við uppboð.
Sama vetur strandaði á GrímS-
staðafjöru lítil fiskiskúta frá Fær-
eyjum. Menn björguðust og kom-
ust sjálfir til bæja. Öllum farangri
var bjargað og skipið síðar selt og
rifið.
I vetrarbvrjun 1925 strandaði á
Steinsmýrafjöm þýslmr togari. —
Skipverjar björguðust fyrir hreysti-
lega hjálp landsmanna, en skipið
lagðist á hliöina og sökk fljótlega
og var engu bjargað.
Sama ár, 14. des., strandaði á
Efrieyjarfjöru norskt eimskip,
„Eina“, með kolafarm. Skipverjar
14 komust í bátana, en treystust
ekki til að leggja að landi. Sáust
bátarnir á siglingu langt austur
með, þegar menn konui á vettvang.
Fóm nokkrir rnenn austur strönd-
ina og er þeir gátu látið bátverja
verða vara viö sig, gjöröu þeir þeim
vísbendingu að koma að landi. Brim
var nokkuð. Staðnæmdust lands
menn ]iar sem ]ieim leist heLst við-
lit að lenda, þótt mjög tvísýnt væri,
hvernig hepnaðist. Bentu þeir nú
bátsverjum að róa aö landi, hvað
þeir gerðu og hepnaðist að lenda
slysalaust, en alvotir urðu þeir
flestir. Var þeim þegar komið til
bæja. Talsverðu var bjargað úr
skipi þessu af fanni, áhöldum og
foröa; einnig rifnir innriöir þess
— það, sem sjórinn braut ekki.
Síðan fyltist það af sandi.
Ilaustið 1926 strandaði á Land-
brotsfjönun eimskipið „Nystrand“.
Menn björguöust fyrir drengilega
hjálp landsmanna, en skipið sökk.
Og loks 1927 strandar „Eiríkur
rauöi“ á Sandafjöru, meö 20 mönn
um og fermdur kolum. Menn bjarg-
ast með hrakningum, en skip og
farmur lendir ofan í sandinum fyr-
ir fult og alt.
Þetta er raunaleg óhappaupp-
talning, en eigi að síður sönn. Er
mikið verðmæti, sem þarna er að
engu oröið. bæöi beinlínis og ó-
beinlínis, aö ógleymdum hrakning-
unum, stríðinu og slysunum, sem
þessir mörgu vesalines skipbrots-
menn liafa liðið og þolað, þótt
furðanlega fáir liafi líftjón beðiö.
Er nú ekkert hægt að gera til
örvggis sjómönnunum á þessum
hættulega staö ? í sumar voru reist
á Meöallandssandi tvö leiðbeininga-
merki — annað þeirra var mjög
rálægt þeim stað, þar sem „Eirík-
ur rauði“ strandaöi. Þau koma vit-
anlega ekki að neinu- liði, nenrá.
þegar bjart er, og þá er auðvitaö
hættan minst.
Góður ljósriti mundi gera mjög
mikið gagn, ef bann væri á heppi-
legum stað, og jeg býst riö, aö
övíða sje nú meiri þörf á vita á
ströndum þessa lands en einmitt
á þessum stöðum. Öll strandlengjan
frá Tngólfshöföa að Dvrhólaey er
ljóslaus, sljettur, svartur sandur.
Og ]>egar þess er gætt, að fram-
r.ndan þessu svæði er fjölfarin
skipaleiö og fiskimið, þar sem
fjöldi flskiskipa stundar veiöar, má
segja árið um kring, þá þarf ekki
að undra, þótt mörgum verði villu-
gjarnt.
En ljósviti á söndunum kemur
ekki að fullu gagni nema liægt sje
í sambandi viö hantn að gefa hljóð-
merki, þri að oft er þar, ekki síö-
ur en annarsstaöar, þoka, snjófjúk
eða svo milrið sandrok, að eldri
sjer nema skamt frá sjer. Þá gætu
sterk liljóðtæki komið mörgnm til
hjálpar.
Þess skal ennfremur getið, aö
auk hinna áöurtöldu slripreka —
sem allir hafa, orðiö milli Skaftár-
óss og Mýrdalssands — hafa í minni
tíð nokkur skip stranidað framund-
an Austur-Síðunni, Fljótshverfinu
og á Skeiðarársandi, og skipshafnir
stundum orðiö fyrir miklum brakn-