Lesbók Morgunblaðsins - 19.06.1927, Qupperneq 4
188
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
eldhafið aftur. Vita menn ógjörla
hve margir liafa þar inni brunnið.
Það sáu og menn úr landi, að
fólki var fleygt fyrir borð á for-
ingjaskipinu, nokkru eftir að það
kom þangað Qg sáust lík á floti
þar. Ræningjar tóku nú danska
skipið ,,Krabbann“, með öllum
farmi og gerðu við þau- skemdir,
sem á því höfðu verið gerðar. —
„Fimm manneskjur ljetu þeir á
land, eftir það þeir höfðu fólkið
tekið og drápu síðan tvo af þeim
í landi.“ Alls er talið, að þeir hafi
drepið 34 menn í Eyjum, en flutt
burtu 242. Auk þeirra, sem getið
hefir verið, var þar með maður
að nafni Einar Loftsson, og Guð-
ríður Símonardóttir, er síðar yarð
kona Hallgríms Pjeturssonar. Ein-
ar skrifaði síðar frásögn um Vest-
manneyjaránið, en það handrit er
nú týnt og mun, ásamt afskrift-
um af því, hafa brunnið hjí Árna
Magnússyni 1728. En frásögn lians
mun Björn á Skarðsá hafa þekt,
er hann reit Tyrkjaránssögu sína.
Eftir því, sem frásagnir herma,
munu í’æningjarnir hafa sýnt af
sjer enn meiri fólsku og grimd í
Vestmanneyjum heldur en eystra.
Höfðu þeir sjer það til gamane þar,
að höggva ,lík manna og kvenna
í sundur í smábita, „sem þá sauð-
arhræ er til spaðs brytjað.“ Manu
að nafni Bjarna Valdason hittu
þeir ásamt Jconu hans. Hjuggu
þeir hann þvert yfiir anditið ofan
við augun. Konan fjell þá hljóð-
andi yfir lík manns síns, en þeir
tóku í fætur hennar og drógu
hana ofan af*líkinu, svo að pilsin
fóru fram yfir höfuðið. Síðan söx-
uðu þeir mann- hennar sundur í
smábúta, að henni ásjáandi og
drógu hana svo nær dauða en lífi
niður til Dönskuhúsa. Þeir komu
á þann bæ, er hjet Bústaðir. Hittu
þeir hjónin, Jón Jónsson og Odd-
nýju Þorsteinsdóttur með barni
sínu skamt frá bænum. Hjuggu
þeir þegar liöfnð af Jóni, en kon-
una og barnið tóku þeir; drógu
hana niður að Dönskuliúsum „far-
andi hraklega með hana, rífandi
af henni hár og klæðnað. Þessi
Oddný varð ektakvmna Einars
Loftssonar, er til Islands aftur
komu.“ Mann, sem Erlendur hjet
Runólfsson, eltu þeir fram á
hamra og tóku hanu þar. Færðu
þeir hann úr.öllum föturn og settu
hann síðan sem skotspón á bjarg-
brúnina. Skutu liann svo og fjell
líkið 100 faðma fyrir bjargið og
lá |iar lengi og grotnaði snndur,
því að eigi var hægt að komast
að því. Mann, sem Ásmundur hjet
og lá sjúkur þráhjuggu þeir sund-
ur í rúminu þar sem hann lá og
svo segir Björn á Skarðsá, að þeir
liafi drepið alla, er gerðu kross
fyrir sjer, eða nefndu Jesú nafn,
svo að þeir skildu.
Um miðjan dag hinn 19. júlí
lögðu skipin á stað fj’á Eyjum og
tóku „Krabbann“ með sjer. —
Skutu ræningjar þá 9 fallbyssu-
skotum og sigldu svo beinan byr
suður um Eyjar og stefnu beint
í suður. Tveimur dögum seinra
var Margrjet kona sjera Jóns á-
samt börnum sínum, flutt af ; ví
skipi er þau voru á, yfir á for-
ingjaskipið. Var þá og sjera Ól-
afi, ásamt f jölskyldu sinni og þeim,
fengin sjerstök vistarvera í skip-
inu, svo þau þyrfti ekki að vera
innan um hitt fólkið. Þar ioguðu
olíulampar nótt og dag, en foring-
inn sendi þeim jafnaðarlega mat
af sínu borði. 30. júlí varð AsK
kona Olafs ljettari og 'ól sveiu-
barn, sem sjera Ólafur skírði þeg-
ar í laurni og ljet heita í höfuðið
á sjera Jóni. En er ræningyir
heyrðu barnsgrátinn, komu þeir
þangáð hópum saman, til að skoða
það og tveir gáfu því skyrtur af
sjer, svo að hægt væri að r dfa
það. Tvær konur aðrar ólu börn
á leiðinni og lifðu bæði börnin og
mæðurnar, en ein kona dó aí
barnsförum. Var líki hennar varp-
að fyrir borð og eins líki gam-
allar konu frá Gautavík eystra.
Dó hún á leiðinni yfir hafið.
Eftir hálfsmánaðar útivist,
hreptu skipin storm mikinn og
urðu viðskila. Fór þá mesti móð-
urinn af ræningjunum, og er svo
sagt, að þeir hafi þá skolfið af
ótta. Að lokum tóku þeir ]>að ráð,
að fórna vænum hrúti; hjuggu
þeir hann sundur fyrir aftan bóga
og vörpuðu sínum hluta fyrir
livort borð. Lægði veðrið skömmu
síðar og munu fangarnir liafa iit-
ið svo á, að það hafi verið gern-
ingum og blóti ránsmanna að
kenna. Til Algier (Algeirsborgar)
komu skipin 16. ágúst, eða eftif
mánaðar útivist frá því þau ljetu
í haf frá Vestmanneyjum.
Svo segir sjera Ólafur í „Reisu-
bók“ sinni: „Vita muntu vilja,
sem les, hvernig illþýði þetta er
að ásýnd og búnaði. Þá er það at'
því að segja, að ]>að fólk er mis-
jafnt, bæði til vaxtar og ásýndar,
sem annað fólk. Sumir geisi mikl-
ir, sumir bjartir, sumir svartir,
því það vorn kristnir úr ýmsum
löndum, enskir, franskir, spansk;
ir, danskir, jiýskir, norskir og hafa
])eir hver sitt gamla klæðasnið,
sem ei kasta trú sinni. Mega þeir
alt vinna, það til fellur, og hafa
stundum liögg til. En Tyrkjar eru
allir með upphávar prjónahúfur
rauðar, og svirgull rauður neðan
um sumar af silki, sumar af öðru
einhverju. þeir eru í einum kjól
síðum af klæði og hafa um sig
svirgul annan af sama fjögra
faðma eður lengra; þar með litlar
línbuxur. Margir þeirra eru með
bera fætur og skó á fótum gula,
rauða og svarta ineð . járnskeifu
undir hælunum. Þeir eru svartir
á hár með rakaðan haus og ei
skegg, utan á efri vör. Er það
fólk ei mjög illilegt, heldur hægt
í viðmóti. En það lcristið hefir
verið og gengið af trúnni, er að
sönnu sama háttar að klæðaburði,
hárrakstri og öðru slíku, en miklu
verra og grimmara. Lemstrar það
og drepur það kristna fólkið og
er hið ómildasta því til handa, og
þeir voru það, sem drápu fólkið,
bundu og börðu.“
Hjer lýkur að segja frá ráninu
í Vestmananeyjum. I næsta og síð-
asta kafla, verður skýrt frá æfi
íslendinga meðan þeir voru í á-
þján í Serklandi, útlausn og heim
komu þeirra, sem áttu því láni
að fagna að losna úr ánauð.
— Heldurðu að Hans og Elsu
þyki mjög vænt hvoru um annað?
— Það er enginn efi á því. Hún
hlustar hugfangin á þaS, þegar
liann segir frá knattspyrnuleik og
hann hlustar hugfanginn á það
þegar liún talar um' kjóla.