Lesbók Morgunblaðsins - 13.01.1929, Blaðsíða 1

2. tölublað. Sunnudaginn 13. janúar 1929. IV. árg^ngur.
Forlngjastiúrn eða múgstiórn?
3UIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
= Svo heitir grein ein í desemberheftinu af North
1 American Review eftir Henry R. Karey Höfundur- |
i inn var sendiherra Bandarikjanna í Paris meðan 1
= styrjöldin mikla stóð, en hefir annars farið víðs- 1
= vegar um lönd. Hann er lögfrœðingur, reyndur og
= margfröður. Grein hans er svo löng, að hún er hjer 1
1 aðeins lauslega þýdd. ==
HiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirH
— Það er þjóðtrú í Frakklandi,
að hinn heilagi Denis, sem gerðist
píslarvottur og var hálshöggvinn,
gangi um götur hinnar fjörugu
Parísarborgar með blóðugt höfuðið
í lúkunum, gangi þannig sjónlaus
og tilfinningarlaus eftir því sem
fæturnar stefna. Þó skrítið sje
hefir þessi sjónlausi, hauslausi og
mannvitlausi maður verið gerður
að dýrlingi gáfuðu, frakknesku
þjóðarinnár. Þessu ætti að breyta
og gera hann að dýrlingi lýðveld-
isins í Bandaríkjunum. Hann gæti
verið ímynd þess, því það er víst
og áreiðanlegt, að það gengur
hauslaust. Og undur mega ]>að
heita, að það skuli geta haldið
svona áfram. Það er kraftaverki
næst.
í landsstjórn og stjórnmálum,
bæði þeim sem taka til allrar
þjóðarinnar og hinum, sem taka
til einstakra fylkja, stöndum vjer
í raun rjettri foringjalausir, en
látum æsingamenn og loddara
teyma oss. Ef vjer berum saman
forkólfa vora nú og gömlu foringj
ana, þá kemur það í ljós, að gömlu
mennirjiir voru vitrir, hámentaðir
menn, en hinir innantómir vind-
belgir. Mentun og þekking þing-
manna hefir og farið síhnignandi.
Sama er að segja um forsetana.
Þeir hafa breytst stórum til hins
verra í seinni tíð. Ýmsar undan-
tckningar finnast að sjálfsögðu, en
þær breyta þó ekki heildarútkom-
unni. Höf. færir mörg dæmi til
sönnunar sínu máli.
Viscount*) Grey sagði eitt sinn :
„Lýðstjórnin bíður nú dóms.
Hún er ekki sú besta aðferð til
þess að koma vitrustu mönnunum
til valda“. Taft, hæstarjettardóm-
ari er á sama máli og segir: „að
nú gangi dómur yfir lýðstjórnar-
skipulagið“. Hann leggur það til
að menn, sem bæði eru mentaðir
og auðugir, snúi sjer að stjórn-
málum. Mjer virðist þetta myndi
leiða til auðvalds yfirdrotnunar,
sem Aristoteles varaði við fyrir
löngu. Reynsla mín í utanríkis-
stjórnmálum hefir verið sú, að
ekki eru allir auðmennirnir spek-
ingar.
Það er eins og að vjer höfum
*) Aðalstitill,
mist þá gáfu, að fylgja góðum
leiðtogum. Fólk hefir nú fengið
það í höfuðið, að úr því „allir
sjeu skapaðir jafnir“, þá sje
skömm að því að fylgja foringja.
Það eru auðæfin ein, sem menn
virða. Sá, sem getur með rjettu
eða röngu hrúgað þeim sainan,
hann er talinn mikill maður. Menn
gera sjer Mammon og magann að
guði, en þekkingu og mannvit
gefa þeir ekkei-t fyrir. Spakir menn «
fróðir og göfuglyndir draga sig
auðvitað í hlje meðan þannig horf
ii\ og allur göfuglyndishugsunar-
háttur hverfur smámsaman, enda
er hann að engu metinn.
„Jeg er foringi af því jeg elti
aðra‘,‘ segir frakkneskur talshátt-
ui. Hann er tilvalið einkunnarorð
fyrir þingmenn, og ætti að standa
á hverri blaðsíðu í þingtíðindun-
um. Til þess að verða endurkosinn
verður hver þingmaður að gæta
þess vandlega, að vera jafnsnauð-
ur af öllum góðum hugmyndum
eins og þeir háttvirtu kjósendur,
feta sem mest í þeirra fótspor og
jeta eftir þeirra áliti á hverju
máli. Aldrei nokkurntíma komumst
vjer út úr þessari svikamyllu fyr
en fólki verður sá óyggjandi sann
leikur ljós, að allir menn eru ekki
skapaðir jafnir og menn verða fús
ir til þess að fylgja góðum foringj
um, færum og fróðum í sinni
grein, vitrum og vönduðum í hví-
vetna. En eins og Pershing herfor-
ingi sagði, draga nú slíkir menn
sig í hlje.
Aðalorsök þessarar miklu þjóð-