Lesbók Morgunblaðsins - 31.03.1929, Side 3
LESJ3ÓK MORGUNBLAÐSINS
99
mörgum og miklum erfiðleikum
bundið, að hjer þarf mikið fje,
og ekki þess að vænta, að bót
verði ráðin í skjótri svipan á þess-
um þjóðarvandræðum.
Eitt er víst: Þessi fjelagsskapur
hefir fengið ágætar undirtektir
um land alt. Um síðustu áramót
var fjelagatalan 1350, þar af 71
æfifjelagar, og nú mun hún vera
um 2000.
G. Bjömson,
forseti S. V. F.
í fyrstu Árbók Slysavarnafje-
lagsins, sem er útbýtt hjer á fund-
inum, er gerð grein fyrir otörfum
fjelagsins á úmliðnu ári. Þar hefir
því nær eingöngu verið um undir-
bxiningsstörf að ræða, undirbúning
nndir væntanlegar framkvæmdir.
En jeg get bætt því við, að
stjórn fjelagsins hefir nú rjett
nýlega fest kaup á vönduðum
björgunarbát. Við höfum fengið
hann keyptan — fyrir tækifæris-
verð — hjá enska björgunarfjelag-
inu. Verðið er 500 pund sterling.
Þessi bátur kemur hingað í næsta
mánuði og lerður fyrsti
björgunarbáturinn hjer á landi.
Þennan bát ætlum við að hafa
í Sandgerði.'Við höfum fundið, að
skipströnd eru tíðust og mann-
hættumest einmitt á þeirri slóð,
milli Reykjaness og Garðskaga.
Vitanlega þarf að byggja hróf
yfir bátinn í Sandgerði. Allur
kostnaður, þegar. báturinn er þang
gð kominn, verður í minsta lagi
15 þús. kr. Við getum þess með
þakklæti að Eimskipafejlagið ætl-
ar að flytja bátinn heim endur-
gjaldslaust.
Hjer er ekki tóm til að lýsa
þessum vandaða bát nánar.En fólki
verður gefinn kostur á að sjá
hann um sumarmálin, ]>egar hann
kemur hingað.
Á síðasta þingi voru veittar
10,000 kr. til slysavarna. Þær 10
þús. kr. hefir atvinnumálaráðherra
veitt Slysavarnafjelaginu til þess-
ara bátskaupa og kunnum við
þakkir fyrir.
Þegar við nxi lítum fram undan
okkur á ætlunarverk og viðfangs-
efni Slysavarnafjelagsins, þá eru
þau mörg og margvísleg, og verða
sum mjög kostnaðarsöm.
Við höfum látið vinna að því að
safna sem nákvæmustum skýrslum
um mannskaða á sjó á undanfar-
ínni tíð. Þeirri tafsömu vinnu er
ekki lokið enn. Þá höfum við bók,
sem færð verða í öll slys, er framv.
vilja til og þær upplýsingar, sem
bestar verða fengnar um orsakir
þeirra, Á þeim rannsóknum verður
að byggja allar framkvæmdir fje-
lagsins.
Þá koma hjer til greina ýms
mikilvæg atriði, sem að vísu ekki
lievra undir verksvið S. V. 1. en
fjelagið þó mun stýðja og liafa
vakandi gætur á.
Má ]>ar til nefna allskonar lend-
ingaæbætur, vita (þar á meðal
radiovita), sjómerki, hafnarmerki,
veðurspár, eftirlit með fiskiskip-
um, hentugasta lag og gerð hreyfil
báta og fiskibáta yfirleitt.
Þá mun og fjelagið gera sitt til
þess að efla sundkunnáttu, sem
mest má verða, og kenna út frá
sjer bestu aðferðir við lífgun
druknaðra.
En það er, gefnr að skilja, ekki
ætlunalrverk fjelagsins að afla
fjár í þessar þarfir, af því að þær
hevra ekki nema óbeinlínis undir
verkahring þess.
En við viljum nú benda á tvenn
aðalætlunarverk fjelagsins, og þar
þurfum við á miklu fje að halda.
Við eigum þar annars vegar við
slys, sem hljótast af skipströnd-
um, og hinsvegar við hin afar tíðu
slys úti á rúmsjó, og þá aðallega
bátaslysin.
1901—1925 strönduðu lijer við
land á 5. liundrað skipa, eða að
meðaltali 17 skip á ári (skip yfir
12 smálestir).
Við getum ekki sagt ann, hversu
margir hafa farist við öll þessi
skipströnd. Til þess verður að
leita í fjölda blaða og tímarita,
sem oft ekki ber sanian. En marg-
ar af þeim slysförum eru mönn-
mn enn í fersku minni; er þess
skemst að minnast, hvernig fór
þegar Jón forseti strandaði.
Til þess að bjarga mönnum í
land úr skipum, sem stranda, þarf
ýmiskonar tæki, alt eftir stað-
háttum.
Þar sem rif eða sker eru langt
undan landi, þarf stóra og öfluga
björgunarbáta. Eru það nú öflugir
hreyfilbátar. Dýrustu björgunar-
bátstöðvar Englendinga kosta 30
þús. sterlingspund (báturinn sjálf-
ur 16 þús. sterl.pd.).
IJar sem ströndin verða á skerj-
um eða grynningum rjett skamt
undan landi, — eins og hjer milli
Garðskaga og Reykjaness — eru
hafðir miklu minni, opnir björg-
unarbátar, hreyfillausir, eða með
litlum hreyfli.
Þar sem engin sker eða rif eru
úti fyrir og skipin stranda mjög
nærri landsteinum — eins og hjer
á mestallri suðurströnd landsins,
og reyndar víðast hjer við land
- ]>ar þarf alls ekki björgunarbáta,
enda ]>á oft ekki hægt að koma
þeim á flot vegna brims í lend-
ingu. En þar eru settar fluglínu-
stöðvar. Er þá liiifð byssa, eða
smákanona, eða eldflugur (rakett-
ur) til að kasta línu út í skipið,
mjórri línu. Með henni er svo
drúginn gildur strengur út og
festur í skipið. En þar með fylgir
einskonar björgunarstóll, sem hægt
er að draga fram og aftur eft.ir
strengnum. Eru strandmennirnir
dregnir í þessum stól í land.
Jeg gat þess, að við eigum von
á fyrsta björgunarbátnum um sum
armál, að hann á að fara í Sand-
gerði og geta komið að liði á öllu
svæðinu milli Reykjaness og Garð-
skaga. Þar eru víða rif og sker en
öll skamt undan landi,