Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1929, Blaðsíða 3

LBSBÖK MOBGUNBLAÐSINS
363
■þar fyrir sunnan. í norðurhlutan-
ura eru 3 hverfi. Skuggahverfi e'r
fyrir austan Arnarhól, raeðfrara
sjónura frá Klapparstíg (meðt.)
inn að Hringbraut og upp að
Laugavegi (frát.). Þá er Austur-
hlíð austan í Skólavörðuholtinu
frá Hringbraut upp að Skóla-
vörðutorgi og niður að Frakka-
stíg (frát.) og Laugavegi (meðt.).
1 þessu hverfi er barnaskólinn
nýi. Fyrir neðan Frakkastíg
(meðt.) er Tungan i tungunni
milli Laugavegar (raeðt.) og
Skólavörðustígs (meðt.),
I suðurhluta Austurbæjar eru
líka 3 hverfi. Fyrst er Ásgarður,
fyrir sunnan Skólavörðustíg
(frát.) að Bergstaðastræti (frát.)
og Njarðargötu (meðt.). í þessu
hverfi eru næstum allar götur
kendar við Æsi og virðist því
sjálfsagt að kalla hverfið Ásgarð.
Fyrir innan Njarðargötu (frát.)
tekur við Suðurhlíð, sunnan í
Skólavörðuholtinu, upp að Skóla-
vörðutorgi og niður að Hring-
braut og Bergstaðastræti (frát.).
Er það hverfi nú fyrst að byggj-
ast. Þar er Landsspítalinn og þar
á Háskólinn og Stúdentagarður-
inn að vera. Bn hingað til hafa
ekki verið önnur íbúðarhús á
þe'ssu svæði heldur en Listasafn-
hús Einars Jónssonar og hús Hans
pósts. Fyrir neðan þessi bæði
hverfi er Laufás frá Bergstaða-
stræti (raeðt.) niður að Hring-
braut og vestur að Hellusundi
(frát.) og Ökothúsvegi (frát.).
Hverfi þetta er nefnt eftir húsi
því, er Þórhallur biskup bygði
hjer nokkru fyrir aldamótin. Var
það lengi einstakt á þessum slóð-
um og er Laufásvegurinn, sem
liggur eftir hverfi þessu endilöngu,
áður kendur við það.
Vesturbærinn skiftist í tvent um
Bræðraborgarstíg, sem ráðgert er
að nái alla leið niður að höfninni,
í innri hluta og ytri hluta. 1 innri
hlutajnum eku 2 hverfi. Hið
nyrðra nær frá Grófinni (frát.)
og Garðastræti (meðt.) að Tún-
götu (meðt.) og Bræðraborgarstíg
(frát.). Hverfi þetta kallast Ægis-
síða vegna þess ,að margar götur
þar eru kendar við sjóinn (Ægis-
gata; Ránargata; Bárugata, ÖJdu-
gata, Marargata, Unnarstígur). í
elsta hluta þessa hverfis eru Hlíð-
arhús. Fyrir sunnan Túngötu
(frát.) taka við Sólvellir milli
Garðastrætis (frát.) og Bræðra-
borgarstígs (frát.) suður að Hring-
braut.
í ytri hluta Vesturbæjar eru
líka 2 hverfi. Annað kallast Bræðra
borg, frá Hringbraut og Bræðra-
borgarstig (meðt.) norður að Ve'st-
urgötu (frát.) og vestur að Fram-
nesvegi (frát.). Liggur Bræðra-
borgarstígurinn eftir því endi-
löngu og ,er það því kent við
hann. Hitt hverfið kallast Selland,
vestan Framnesvegar (meðt.) og
norðan Vesturgötu (meðt.) að fyr-
irhugaðri framlengingu Bræðra-
borgarstígs (meðt.) niður að höfn.
Nær það hverfi yfir meginhlutann
af Se'lslandi og Ánanaust.
Þá eru upp talin öll hverfin inn-
an Hringbrautar. Utan Hring-
brautar er að vísu miklu fámenn-
ara, en landrými er þar miklu
meira og má búast við, að bygðin
aukist þar mikið í framtíðinni,
enda hefir hún aukist nokkuð hin'
síðari ár. Það virðist því full á-
stæða til þess að skifta þeim
hluta bæjarins líka í hverfi, og þó
að sum þeirra sjeu fámenn nú,
geta þavi orðið fjölmenn síðar. Je'g
hefi því líka skift þessum hluta
bæjarins í 14 hverfi. Þeim má
skifta í tvent, nærhverfin, sem
liggja að Hringbrautinni eða skamt
frá henni, og fjarhverfin, sem eru
lengra í burtu.
Nærhverfin eru 5, þrjú ve'stan
bæjar og tvö austan bæjar. Vestan
bæjar- eru Bráðræðisholt, Melarnir
og Grímsstaðaholt. • Bráðræðisholt
nær að Kaplaskjólsstíg (frát.) og
niður í mýrina, þar sem hún er
lægst. Melarnir taka þar við og
ná frá Kaplaskjólsstíg (meðt.) yf-
ir Sauðagerði, Haga og Loftskeyta
stöðina niður í Vatnsmýrina.
Grímsstaðaholt er suðvestur af
Melunum milli Kaplaskjóls og
Skildinganess. Austan bæjar eru
tvö nærhverfi. Hið syðra et Öskju-
hlíð, sem nær yfir Vatnsmýrina,
upp í Öskjuhlíð, yfir Suðurpól og
Eskihlíð og út í Norðurmýri. Þar
tekur við Rauðarárholt, frá Há-
teigi og Sunnuhvoli, og nær yfir
alla bygðina norðan í holtinu nið-
ur að Hringbraut, niðhr að sjó
og inn að Fúlutjarnarlæk.
Fjarhverfin eru 9, tvö vestan
bæjar, en sjö austan bæjar. Vest-
an bæjar eru Kaplaskjól og Eiði.
Nær hið síðara aðeins yfir jörðina
Eiði með Hæðarenda, sem tekin
var undan Sletjarnarneshre'ppi
1923 og lögð undir Reykjavíkurbæ.
Af fjarhverfunum austan bæjar
má fyrst nefna Fossvog. Nær hann
inn fyrir Biistaði, en einnig telst
til hans Leynimýri austan undir
Öskjuhlíð. Þá er Kringlumýri. Þar
er ennþá ekki önnur bygð en
Seljaland. Þar fyrir norðan taka
við Laugamar fyrir innan Fúlu-
tjarnarlæk. Ná þær yfir allan dal-
inn, sem Laugalækurinn retanur
eftir, milli Grensliáls og Laugar-
áss, alt til sjávar, svo að þar með
telst Kirkjusandur og Laugarnes.
Fyrir norðan Laugarás taka við
Sundin, frá Köllunarkletti fram
með sjónum (sundunum) alla leið
inn að Elliðaám og stíður að
þjóðveginum. Á þessu svæði hefir
að kalla má ekki verið önnur bygð
en Kleppsspítali, fyr en 1928, er
bygð voru þar nokkur hús, og enn
fleiri hafa bæst við í ár. Takmörk-
in milli Sundanna og Lauganna
liggja alstaðar eftir háhryggnum
á ásum þeim, sem á milli liggja.
Fyrir sunnan Laugarnar og Sund-
in eru Sogin og liggja takmörkin
milli þeirra um þjóðveginn. Sogin
ná frá Grenshálsi yfir Sogamýr-
ina og- norðurhluta Bústaðaholts
alt inn að Elliðaám. Hinumegin
við Elliðaárnar hefir hingað til að-
eins talist til Reykjavíkurbæjar
ræma úr Ártúnslandi fram með
ónum, þar se'm Rafmagnsstöðin
stendur. En í ár hafa jarðirnar
Ártún og Árbær verið lagðar und-
ir bæinn. Alt svæðið innan Elliða
ánna myndar eðlilega sjerstakt
hverfi, sem kalla mætti Ártún.
Loks er Breiðholt, sem nær yfir
land jarðarinnar Breiðholts fyrir
sunnan Fossvog. Sú jörð var lögð
undir Reykjavíkurbæ ásamt Bú-
stöðum árið 1923.
Frh,