Lesbók Morgunblaðsins - 14.05.1933, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
139
Ilæninfíjarnir eru þetta 30—40
í hóp, þegar þeir eru fæstir, en
skifta oft hundruðum.
Milli Japana og- Rússa hefir ver-
ið mikil deila iit af þessari Aust-
urbraut Mansjúríu. Samkvæmt
samninjii milli Kínverja og Rússa,
áttu Rússar að reka samprön"ur
um braut þessa- En nú segja Jap-
anar, að síðan Mansjúría varð
sjálfstætt riki, eigi Mansjúría
brautina. Og vagna, sem notaðir
hafa verið á þessari braut, hafa
Rússar tekið traustataki. En Jap-
anar heimta vapnana aftur. Því
svara Rússar, að vagnar þessir
sjeu úr Síberíu og hafi aldrei
A’erið borgaðir.
Eftir síðustu fregnum þarna að
austan selja Rússar Japönum eða
Mansjúríu, öll vfirráð vfir braut
þessari og eignarhald á henni. Er
sú undanlátssemi Rússa skilin
]>annig, að ]>eir vilji fyrir hvern
mun komast hjá illdeilum og ýf-
insrum við Japana
Þegar menn koma frá Japan og
sjá þröngbýlið þar, þar sem hver
blettur er ræktaður eins og frek-
ast er unt upp um allar fjalls-
hlíðar. og þeysir’ siðan eftir járn-
brailtum Mansjúríu, er það eigi
torskilið mál, hversvegna Japanar
seilast eftir þessu mikla landi, sem
enn er eijri nema að litlu leyti
notað.
fbúar Mansjúríu, sem eigi hafa
notið áhrifa Japana, eða annara
ii;enningarþjóða, lifa e)in í dag
hjarðlífi iá víðáttumiklum gresj-
um landsins. Mongólar þessir eru,
rem flestar hirðingjaþjóðir, á lágu
menningarstigi. Sagt er að þeir
sjeu svo aumlega staddir, að þeir
kunni ekki að telja, enda þótt
þeir hafi mikilla hjarða að gæta.
Árið 1931 vildi ])að til, að einn
hjarðmannaflokkur í Mansjúríu
misti nautpeningshjörð sína yfir
landamærin, inn i Síberíu. Sóttu
þeir um að fá hjörðinni skilað aft-
ur. En er þeir voru spurðir að
því, hver höfðatalan hefði verið,
])á gátu þeir ekki gefið aðrar
skýringar en þær, hve löng og hve
breið hjörðin hefði verið í rekstri.
Auðæfi Mansjúríu eru mikil, og
margt innflytjenda rúmar hún. —■
Landið er frjósamt. Þeir sem jarð
yrkju stunda þár, framleiða firn
af soyabaunum. Námur eru þar
miklar, kol t. d. meiri en Japanar
þurfa að nota.
Og þetta gósenland nema Jap-
anar nú óðum, og leggja undir
sig auðlindir þess með fjármagni
sínu.
Þá skal horfið frá Mansjúríu-
málum.
TTm langt skeið, meðan mestar
voru skærur og óeirðir í Man-
sjúríu í vetur, var ferðamanna-
leiðin um Mansjúríu og Síberíu
lokuð útlendingum með öllu-
Annars fer eftir Síberíubraut
ein lest á viku, sem ætluð er út-
lendum ferðamönnum. Er hún
nefnd ,.luxus“-lestin.
fjest sú. er Jóhann Olafsson tók
sjer far með vestur eftir Síberíu-
braut, var hin fyrsta sem útlend-
ingar tóku sjer far með þessa
leið, eftir að farbanninu var af-
l.iett, en því hafði verið lokið í
febrúar, þó engir hefðu valið þessa
leið, sem annars áttu úrkosta,
fvr en þetta, ]). 29. mars.
Þeir voru níu útlendingar, er
tóku sjer far með lestinni í þetta
sinn. Fargjaldið til Evrópu er
miðað við það, að jafnist á við
ferðakostnaðinn sjóleiðina suður
fvrir Tndland, og um Suezskurð.
A landamærum Síberíu og Man-
sjúríu var tollskoðun ekki ströng,
og gekk greiðlega. Þeir sem hafa
mcð sjer myndavjelar mega ekki
nota þa*r. meðan þeir eru iru'-ar
takmarka Rússaveldis, og innsigla
tollverðir vjelarnar. Ritvjel hafði
Jóhann í farangri sínum. Varð
hann að skuldbinda sig til þess að
selja hana ekki í Rússlandi.
Yfirleitt mega útlendir menn
sem þangað koma, ekkert sel.ja
Rússum.
Tollverðir gera skýrslu yfir pen-
inga þá og ávísanir, sem ferða-
raenn hafa með sjer, og mega þeir
taka alt að því sömu upphæð með
s.jer út úr landinu í erlendri mynt.
En rúblur mega menn ekki flytja
með sjer til Rússlands, því yfir-
völdin þar geta biiist við því að
menn hafi getað kevpt rússnesku
rtibluimar erlendis fyrir sáralítið
>erð. Það sem Rússar sel.ja út-
lendum ferðamiinnum vilja þeir
hafa gull fyrir, eða gulls ígildi.
Vagnarnir í „luxus“-lestinni á
Síberíubrautinni voru gamlir,
sagðir bygðir fyrir ófrið. — En
sæmilega voru þeir vagnar þrifa-
legir, er ætlaðir voru útlendingum
og svo rúmt var um þá, „luxus“-
farþegana, að þeir höfðu venju-
Icga sinn vagnklefann hver.
Verkfræðingar, sem urðu okkur
■ amferða innan Síberiu, sögðu, að
hjerumbil æfinlega kæmi eitthvað
stærra eða rninna slys eða óhapp
fvrir hverja lest, sein færi um
endilanga Síberíubraut, og kendu
]>eir því um, hve vagnar væru
gamlir, Ijelegir, en þó frekar því,
hve járnbrautin sjálf væri nr sjer
gengin-
Við vorum komnir miðja veg-i
vestur eftir Síberíu, segir Jóhann,
or það vildi til. er lestin var
að hægja á sjer, til þess að stað-
næmast á járnbrautarstöð, að alt
í einu heyrðist brestur mikill, og
kom hnykkur á vagnana. Lestin
staðnæmdist jiegar og farþegar
allir hlupu út til þess að sjá hvað
um væri að vera.
Hjólasamstæða ein liafði losn-
að undan næstaftasta vagninum,
og höfðu hjólin þeyst út af
brautinni. Brautarþjónar tóku
hjólin, tjösluðu þeim undir vagn-
inn, og var sú aðgerð látin duga
alla leið til Moskva. En vagn sá,
sem bilað hafði, var upp frá þessu
hafður aftast í lestinni.
Á tveim stöðum austan til i Sí-
beríu, Há brak úr vöniflutninga-
lesturn er nýlega höfðu rekist á.
TTafði vagnabrakinu verið velt til
hliðar út af brautinni og þar lá
]iað vegfarendum til viðvörunar.
Á einum stað í Úralfjöllum sá
Jóhann rústirnar af farþegalest
einni er oltið liafði út af brgnt-
inni, í beygju, og ofan í gil «11-
djúpt.
Þýskir verkfræðingar, er voru
um tíma samferða Jóhanni, sögðu
honum, að viku áður en hann var
þar á ferð, hefði skriða hlaupið
á hraðlest, er var að fara með-
fram Baikal-vatni. Fórust þar allir
farþegar sem voru í þrem vögnum
lestarinnar. En ekki sögðu Þjóð-
verjarnir að fregnir af slysi þesiíu
hefðu borist til útlanda.
Mest alla leiðina hefir Síberíu-