Lesbók Morgunblaðsins - 14.05.1933, Qupperneq 8

LESBÓK MORGUNBLABSINS
144
flugr. En þá kemur Þórbergur o<r
segir að stofnenskan sje „af-
skræmi“. .Jeg get ekki að því
gert, að mjer finst það broslegt
að sjá I3: Þ. uppþembdan af vand-
lætingu fyrir enskunnar liönd,
þegar hann dæmii' um stofnensk-
nna og þykjast einn vita bvað sje
góð enska. Fvr má nú vera remb-
ingur. Jeg tilgreindi í erindi mínu
um stofnenskuna brjef Vilhjálms
Stefánssonar um dóm prófessora
í ensku og vmsum málum við
marga báskóla, Tim stofnenskuna.
í timaritinu Nature 4. mars þ. á.
var ritdómur um bók, sem heitir
„Osiris and tbe Atom“, eftir -T-
G. Crowtber. Ritdómurinn endar
á þessum orðum: „Síðasti kaflinn
lieitir ..Basie En<rlish“ og er tek-
inn í bókina vegna þess að böf-
undurinn komst að raun um, að
vísindamaður, sem ritar fyrir al-
menning, verðnr nauðsynlega að
rita eins konar ,Basic English/ —
Greinin er svo liðng og eðlileg
aflestrar, að maður brekkur við,
er maður í lok bennar kemst að
raun um, að hún er sjálf rituð á
Basic Englisb."
Hvort skyldu nú Jiessir menn.
enskir rithöfundar og fræðimenn
í ensku eða Þórbergur Þórðarson,
vera bærari að dæma \im stofn-
enskuna ? Því verður bver að svara
fvrir sig.
Þ. Þ. reynir að telja mönnum
trú um, að það bljótj að taka
miklu lengri tíma að læra stofn-
ensku en jeg befi gert ráð fyrir
samkvæmt revnslu þeirra, er sjálf-
ir bjuggu stofnenskuna til, og
hann brúgar upp bugsuðum örð-
ugleikum, er bonum virðast ná-
lega ósigrandi-
Finu sinni þóttist grískur heim-
spekingur sanna. að engin breyf-
ing gæti átt sjer stað. Þá stóð
upp annar beimspekingur og gekk
um þvert gólf, og menn bafa síð-
an jafnt og áður trúað. því, að
hægt væri að hrevfa sig. Jeg býst
við að líkt verði um stofnenskuna.
Menn sýna að bægt sje að læra
liana á stuttum tíma með því að
gera ]iað.
í ,Tlie Evening Standard' 21.
april þ. á. er grein um stofnensku
eftir R. H. Bruce Lockbart- Hann
sejjir þar meðal annars:
„Jeg befj gengið úr skugga um
það, að meðalgreindur útlending-
ur 16—21 árs að aldri getur orðið
góður í (can master) stofnensku
á 30 dögum. Erfiðara kann það
að verða fyrir Englending, sem
verður að læra að sleppa orðum
og ekki læra ný orð. TTm það er
þó lítilsvert. Hann getur skilið
binn útlenda stofnenskumann og
með ofurlítilli æfingu getur hann
auðveldlegá bagað orðum sínum
eftir binum takmarkaða orða-
fjölda útlendingsins."
Að lokum revnir Þ. Þ. að sanna
bve mikið afskræmi stofnenskan
sje með því að koma með sýnis-
horn af stofníslensku. Það sýnir
annað tveggja, að bann befir
ekki bugmynd \im liinn mikla mun
sem er á eðli þessara tveggja
tungna, ensku og íslensku, eða
bann er vísvitandi að villa fáfróð-
um mönnum sýn. Þó liefir þetta
sýnisborn ekki orðið verra en það,
að flestir mundu telja þann út-
lending slarkfæran í íslensku, er
svo vel gæti gert sig skiljanlegan.
Tilraun Þ. Þ. til að vera fyndinn
sýnir, að bann er enn á því stigi
að bugsa mest um þann lduta lík-
amans, sem í buxum er. Jeg hefi
tekið eftir binu sama um börn
:i 3.—4. ári-
Jeg bafði reyndar ekki ætlað
mjer að svara grein Þ. Þ. neinu,
af því að jeg gerði ráð fyrir, að
þeir, sem lesa liana, mundu sjálf-
ir sjá. af bvaða toga bún er
spunnin. En jeg befi rekið mig
á. að einstöku unglingar bafa
tekið orð Þ. Þ. trúanleg og halda
að stofnenskan sje einskonar
,,skollaþýska“• Ef þeir kunna
ensku, vil jeg ráða þeiin að lesa
bækur þær, sem gefnar bafa verið
út á því málj um stofnenskuna,
eða ritaðar eru á stofnensku. Þær
eru til á Landsbókasafninu. Nú
er líka komin út dönsk kenslubók
í stofnensku, og er þó ekki talin
svo góð sem skvldi. En binir, sem
ckki bafa lært ensku, ættu sem
fiestir að færa sjer í nyt námskeið
]>að, í stofnensku, sem frú Anna
Bjarnardóttir frá Sauðafelli befir,
auglýst og byrjar um miðjan
þennan mánuð. Það verður gaman
að sjá, bvort íslendingar reynast
]að lieimskari en annara þjóða
Dóttir Roosevelts.
Hjer birtist mvnd af ungfrú
Onnu Roosevelt Dall, dóttur
Bandaríkjaforsetans, þar sem hún
er að halda ræðu í iitvarpið.
menn, að þeir geti ekki lært á
45 dögum það, sem binir læra á
30 dögum. Raunin er ólýgnust.
Minnisleysi.
Fngur Frakki. sem gekk í
stýrimannaskóla í Toulon misti alt
í einu minnið og bvarf úr skólan-
um 7. september. En þegar hann
fekk minnið aftur, var búið að
set.ja bann í útlendingabersveitina
í Afríku.
Hann befir enga minstu bug-
mynd um hvernig á þvi stendur
að bann er þarna niður kominn.
Hefir liann nú reynt að fá sig
leystan frá berþjónustu, svo að
bann geti haldið áfram námi sínu
í sjómannaskólanum.
Maður nokkur frá Chicago var
látinn og kominn yfir í annan
beim. Þar tók leiðsögumaður við
honum til ]>ess að sýna bonum alt.
Eftir nokkra stund liafði Chicago-
maðurinn orðið fyrir miklum von-
brigðum og brópaði:
— Ekki er himnaríki eins og
jeg bafði bugsað mjer ]iað. Hjer
er alt nákvæmlega eins og í
Chicago!
— Þetta er ekki bimnaríki, svar-
aði leiðsögumaður.