Lesbók Morgunblaðsins - 25.06.1933, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
187
liækka verðlagið, með samkomu-
lafíi inilli framleiðenda.
Loks ltomum við að aðalmálinu:
Eip:a Bretar að verðfesta sterling's-
pundið iá stigi, sem Bandaríkin
o<>' Frakkland íteta sætt si»' við?
Breskir ráðherrar hafa sagt alt
fram á þenna dajr, að trygg-
ingar þyrftu að fást fyrir því, að
viðburðirnir á fjármálasviðinu, er
gerðust ’31, endurtæki sig ekki, að
Bretar þyrftu aldrei að liverfa frá
því gengi, sem þeir hefðu ákveðið
að haldast skyldi. En um hvaða
‘ •yggingar er að ræða gegn slíku?
Og hver á að gefa þær trygg-
ingar? Enginn getur trygt það,
að þjóð', sem lánar mikið fje ti!
útlanda, og það til langs tíma,
lendi ekki einhvern tíma í vand-
ræðum og verði að gripa til hjálp-
ar utan að. Nú er mikið af er-
lendu fjármagni í Englandi, sem
hægt er að kippa þaðan hvenær
sem er.
Reynslan hefir kent Bretum, að
eklti er vogandi að lána slikt fje
útlendingum. En þetta ástand er
ekki heilbrigt; því ef fátæku þióð-
umim er ekki lánað, geta þær ekki
komið eðlilegri framþróun í at-
vinnuvegi sína, og heimsviðskift-
in komast eklti í eðlilegt horf. En
það eru fjármálamenn City, sem
mesta reynsluþekking hafa { út-
lánastarfsemi til annara þjóða.
Þegar talað er um það, með óljós-
um orðum, að tryggja þurfi að
gengishrun sterlingspunds eins og
árið 1931, endurtaki sig ekki, þá
geta menn varla átt við annað
cn það, að leysa verði úr ófriðar-
skuldamálum Breta við Bandarík-
in. Með því móti geta Bretar feng-
ið losað sitt eigið fjármagn til
þess að taka upp útlánastarfsemi
að nýju, með eigin fje.
Með því að færa niður gullgengi
myntanna, vinst tvent.l fyrsta lagi
hætta þjóðirnar að keppast um
að lækka gengi sitt, og- varnar-
ráðstafanir þær, sem þ.jóðir nú
grípa til gegn gengislækkun ann-
ara, tollahækkanir og innflutn-
inshömlur, hverfa. Þ.e.a.s. toll-
stríði linnir. í öðru lagi drýgist
gullforði heimsins, þegar gullgildi
myntanna lækkar, og framleið-
endur í heiminum fá ódýrara
rekstrarfje.
En þetta er ekki nægilegt til
þess að koma heimsversluninni á
rjettan kjöi. Allra nauðsynlegast
er að tollmiirarnir verði niður
rifnir. Sennilega tekst viðskifta-
ráðstefnunni ekki að ráðast beint
á tollmúrana. En það er hægt að
ráðast að þeim óbeinlínis. Það virð-
'st vera fær leið, að þjóðiy með
líkum atvinnuskilyrðum , myndi
• með sjer lágtolla-bandalög. -—- 1
Bretlandi hafa menn mikinn á-
Knga fyrir slíkum bandalögum. —-
Viðskiftaráðstefnan getur gert
stórvirki með því, að koma því til
leiðar, að breyta ákvæðunum um
.bestu kjör“ þjóða á þann veg,
að þær þjóðir sem eru í lágtolla-
bandalagi, geti notið ,bestu
kjara', meðal annara þjóða. Hjer
cr mikið verkefni fyrir Norður-
landaþjóðii', að vinna að. Það get,-
ur farið svo að framkoma þeirra
á viðskiftaráðstefnunni fái úrslita
þýðingu.
Mormandí.
Áður en Rómverjar lögðu Gallíu
undir sig, skiftust íbúarnir í Nor-
mandi í marga flokka, og hafði
liver flokkur sinn höfðingja. Var
sífeldur ófriður á milli þeirra.
En Cæsar braut höfðingjana til
hlýðni og sameinaði landið Gallíu.
Á 5. öld kom landið undir
Franka, en þegar ríki þeirra var
skift 843, kom Normandi undir
Karl sköllótta. Fekk það þá nafn-
ið „Ducatus Franciæ“ (hertoga-
dæmið Frakkland) og var yfir það
settur sjerstakur landstjóri. —
Eftir fráfall Karls sköllótta byrj-
Uðu norrænir víkin<>ar að herja
á landið, og Karl einfaldi neydd-
ist að lokum til ])ess að selja
Norðmannahöfðingjanum Göngu-
Ilrólfi Normandi að ljeni, til þess
að kaupa sjer frið. Göngu-Hrólfur
tók sjer þá nafnið Robert og land-
ið var þá skírt Normandi (Nor-
mannia). Tók þetta nýja ríki
brátt að blómgvast og mátti sjálf-
stætt kallast, enda þótt ]>að í orði
kveðnu væri undir yfirráðum
Frakkakonunga. Robert I. andað-
ist 927 og tók þá Vilhjálmur son-
ur hans við og ríkti til 946. Þá
tók við sonur hans Ríkarður I.
(til 996), þá sonur hans Ríkarður
11 (til 1026), ]>á synir hans tveir
Ríkarður III (til 1028) og Robert
II til 1035). Sonur lians var Vil-
hjálmur bastarður, sem lagði Eng-
land undir sig og gerðist kon-
ungur þar. Eftir fráfall Vilhjálms
varð sonur hans Robert III. her-
togi yfir Normandi. Árið 1106
gerði liann kröfu til konungs-
dóms í Englandi, en hróðir hans
Hinrik I. Englandskonungur, Ijet
})á varpa lionum í fangelsi og
rat liann þar til dauðadags. —
Englakonungar voru nú jafnframt
liertogar yfir Normandi, þangað
til 1259, að Hinrik III. varð að
afsala sjer öllum rjettindum þar í
hendur Frakkakonungs. — Nor-
mandi hjelt þó sjerrjettindum
sínum undir frönskum hertogum,
]>angað til 1351 að Karl V. inn-
limaði það í Frakldand. Þó er
Normandi enn kallað hertoga-
dæmi. Á blómaöld þess náði }>að
yfir þau lijeruð, sem nú nefnast
Seine-Tnferieure, Eure, Calvados,
Orne og Manche og var ])á um
29.540 ferkílómetrar að flatar-
máli.
Ungar stúlkur í Normandi
í fornum þjcðbúningum.
Nú liafa nýskeð farið fram
mifeil hátíðahiild í Normandi, í
tilefni af því, að 1000 ár eru liðin
síðan öll }>essi hjeruð voru sam-
einuð i sjálfstætt hertogadæmi. —
Aðal-hátíðahöldin fóru fram í
borginni Coutance. Gekk fólk þar
í skrúðfylkingu klætt í eldgamla
þjóðbúninga, og hjer á myndinni
sjást tvær ungar stúlkur í fornum
búningum.