Lesbók Morgunblaðsins - 25.06.1933, Blaðsíða 4

188
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
JJIfvr^'r
Forfeður uorir.
Þegar Darwin kom fram með
framþróunarkenninguna, hölluðust
ýmsir að þeirri skoðun, að mann-
kynið væri komið af öpum. En nú
er víst ekki til sá vísindamaður,
er heldur þvi fram. Forfeður vor-
ir voru hvorki orangutang, gorilla
nje chimpanse. En hitt dylst fáum,
að ærinn skyldleiki er milli mann-
kynsins og þeirra apa, sem mönn-
um eru líkastir. Þess vegna ætla
m.enn, að einhverntíma í fyrndinni
hafi verið 4 uppi sil skepna, sem
bæði apar og menn sje komnir af,
þannig að bæði apar og menn eigi
ætt sína að rekja til sama forföð-
urs, og sje því náfrændur.
Um mörg ár hafa vísindamenn
spreytt sig á því, að leita uppi ein-
hverjar minjar um þennan for-
föður apa og manna. Það er hinn
marg umtalaði „missing link“
(ættarbandið, sem vantar). Og í
livert skifti, sem fornar beina-
leifar manna eða apa finnast,
vona vísindamenn að þar sje þessi
..missing link“. En það liefir
hrugðist enn. Þó hafa fundist
merkilegar fornleifar frá þeim
tímum er mannkvnið var á alt
öðru stigi en nú, og jafnvel líkara
öpum en mönnum.
Það er dálítið einkennilegt að
fyrstu fornu beinaleifarnar, sem
fundust, eru af manni á því stigi,
sem mest líkist apa, og eru því
enn nefndar „missing link“, enda
þótt mönnum sje ljóst að nokkuð
vantar á milli, og að hjer sje alls
ekki um forföður apa að ræða,.
enda þótt þetta sje forfaðir mann-
tynsins. Fornleifafundur þessi var
höfuðkúpa, nokkrar tennur og
lærleggur, af hinum svo nefnda
,Pithecanthropus erectus' (mann-
apa, sem gengur upprjettur). Yar
það hollenskur læknir, sem rakst
á bein þessi á eynni Java árið
1891.Þessi manntegund hefir haft
lágt og flatt enni og heilabúið
er mjög lítið (heilinn hefir verið
um 940 tenings-sentimetrar, en nú
er meðal lieili í manni um 1550
lenings sentimetrar). Augabrún-
irnar liafa verið ákaflega miklar,
en hnakkinn líkt og sneitt væri
skáhalt af honum.
Næst kemur ,,Neanderthals“-
maðurinn svo kallaði. Af þeirri
manntegund hafa margar leifar
fundist víðsvegar í Evrópu. (Þar
með er ekki talinn „Heidelbergs-
kjálkinn“ nje „Piltdown-maður-
inn“, því að þær leifar sýna tals-
vert frábrugðna manntegund.)
Neanderthals-maðurinn var reglu-
legur maður, enda þótt hann liafi
verið á stórum lægra menningar-
stigi en vjer. Vísindamenn telja
Jiann til þess mannflokks, sem
jieir nefna ,Hemidae‘ (Homo
nea.nderthaliensis). Hann liefir
haft lágt og flatt enni og miklar
augnabrúnir, og flatan hnakka.
Þó ber ekki eins mikið á þessu
eins og hjá Trinial-manninum
, (Java-manninum). Auk þess liefir
heilabúið verið mikið stærra, eða
um 1450 tenings sentimetrar, eða
ekki mikið minna en á meðal-
manni nú á dögum.
Þær fornleifar manna, er fund-
ist hafa seinustu árin, eru mitt
á milli .Pithecanthropus1 og ,Ne-
anderthals-mannsins'. Ber þar
fyrst að nefna ,Peking-manninn‘
(Sinanthropus pekinensis), beina-
leifar, sem fundist hafa á árun-
nm 1927—30 hjá Peking í Kína.
Þar liafa fundist heillegar haus-
ki'xpur, kjálkar og tennur. Haxxs-
kúpurnar líkjast mjög ,Pithe-
canthropus1, ennið lágt og flatt,
miklar augnabrxxnir, heilabxi lítið
og flatxxr hnakki. Ennið er þó
nokkxxð brattara og heilabúið
stærra (um 1000 tenings senti-
metrar).
A árunum 1931—32 fundust
merkilegar fornleifar manna á
Java. Fundust þær í rniklu yngra
jarðlagi heldur en „Pithecanthro-
pus‘. Vorxx það fimm heillegar
hauskúpxxr, sem gefa glöggva
vitneskju um höfuðlag þeirrar
manntegundar. Ennið er lágt og
flatt, miklar augnabrúnir. Hnakk-
inn er mjög svipaður og á .Pithe-
canthropus‘, en ennið ekki alveg
eins flatt og augnabrúnirnar ekki
eins gríðarlegar. En það, sem
mestu varðar, er, að heilabxxið
hefir verið stórxxm mxxn meira,
eða um 1250 tenings-sentimetrar,
og því ekki miklxx minna en á
.Neandei’thals-manninxxm1. Enda
þótt ekki verði sagt, að þessi
manntegund — Ngandong-maður-
inn (Javanthropxxs Salomensis)
— tengi saman ,Pithecanthropus‘
og Sinanthropus1 og .Neander-
thals-manninn', er hún þó þar á
milli og sýnir hvei’nig framþró-
un mannkynsins hefir orðið stig
af stigi
Þá er að minnast á einn forxx-
leifafund enn, sem samtengir
.Neandertlials-manninn' og núlif-
andi mannkyn.
Það er kunnugt að manntegund
sú, sem ,Neanderthals-maðurinn‘
er af, hefir bygt Norðurálfu í
byrjun seinustu ísaldai’. — Ætla
nxenn að sá kynstofn hafi flæmst
hurtu og liðið undir lolt vegna
aðstreymis manntegundar á hæx’ra
stigi, sem komið liefir til Noi’ð-
urálfunnar frá Asíu eða Afríku.
Sxx manntegund telst til vorrar
ættar, ,Homo sapiens* (gáfumað-
ur). Beinagrindxxr af þeim mönn-
um erxx mjög svipaðar og af
mönnum nú, höfxxðlagið líkt og
heilabxxið álíka. Þess vegna halda
sumir því fram, að núverandi