Lesbók Morgunblaðsins - 22.10.1933, Blaðsíða 2
322
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
misjafnlega. — Cembrafuran stóð
sig þó allvel, en óx mjög hægt. Svo
virðist sem reyniviðirnir hafi smá-
dregið úr vexti sínum, þótt hann
hafi verið allsæmilegur á fyrstu
árunum. Að endingu ráðleggur
Flensborg, að fjallafuru verði
plantað í stað þeirra plantna, sem
kunni að kulna út.
Ur því að lýsingum Flensborgs
á þessum trjáplöntum sleppir, er
lítið sem ekki neitt til um þær á
prenti. Þess vegna verðum við að
hlaupá yfir 21 ár í æfi þessara
trjáa og líta nánar á. lengd árs-
sprotanna frá því 1927. Þau trje,
sem mæld voru, voru að okkar
dómi því sem næst miðlungstrje,
þannig að mælingarnar, þótt fáar
sjeu, ættu að geta gefið svolitla
mynd af vexti síðustu ára.
Aftasti töfludálkurinn sýnir
meðaltal hvers ársvaxtar. Mestur
hefir ársvöxturinn verið árið 1932
eða um 26 cm. Slíkur vöxtur er
mjög góður, enda gerist hann vart
betri í öðrum löndum- Sumarið
1931 hefir aftur á móti verið lje-
legt vaxtarsumar, og kom það líka
í ljós við mælinguna á Rauða-
vatns.furunum. Árin 1929 og 1930
hefir vöxturinn verið allsæmileg-
ur, en fyrir þann tíma hefir hann
verið mun minni.
Sje hæðarvöxtur síðustu ára
lagður saman og borinn saman við
hæð trjánna frá jörðu, sem til-
greind er þar beint fyrir neðan, er
auðvelt að komast að raun um,
hve framfarir síðustu ára eru
miklar. Og í allra neðstu línu töfl-
unnar er vöxtur þessara fáu ára
reiknaður út í prósentum af allri
hæðinni. Flest trjen hafa hækkað
um 60% á þessu tímabili, en þau,
sem minst hafa bætt við hæð sína,
hafa þó aukið hana um 44%. —
Verður þessi vöxtur að teljast
miklar framfarir á svona fáum ár-
um, einkum þó þegar þess er gætt,
að trjen eru um þrítugt,
Eins og áður var getið, voru það
alt miðlungstrje, sem við mæld-
um, og þarna í gróðrarstöðinni eru
líka til trje, sem skara töluvert
fram úr meðallagi. Þannig var
hæsta fjallafuran 2-90 m að hæð,
og ýmsar aðrar furur voru þar,
sem stóðu henni ekki langt að
baki. Dálítið er af Cembrafuru
hingað og þangað um girðinguna
og eru þær flestar um 1—1.5 m að
hæð. Hafa þær bersýnilega vaxið
mjög hægt- fyrst framan af, en nú
virðist svo, sem vöxtur þeirra sje
að aukast með hverju árinu- Og
það lítur ekki út fyrir, að þær
hafi nokkurn tíma kalið. Ymsar
aðrar trjáplöntur eru enn þarna í
stöðinni, og ber mest á birkinu og
gulvíðinum. — Reyniviðir hjara
þarna einnig á stöku stað, og
nokkrar greniplöntur hafa þrauk-
að alt fram á þennan dag. Vel
kann að vera, að einhverjar þess-
ara plantna fari að auka vöxt sinn
á næstu árum, þegar þær geta not-
ið skjóls og aðhlynningar frá fur-
unum.
Þær plöntur, er settar hafa verið
þarna niður, munu hafa verið af
útlendu bergi brotnar. Fjallafur-
urnar eiga heimkynni sín í Alpa-
fjöllum, og eru þær því vanar
meginlandsloftslagi og alt öðru-
vísi jarðvegi en hjer er. Hvítgren-
i8 á ætt sína og uppruna vestur í
Canada, þar sem meginlandslofts-
lag er í enn ríkara mæli lieldur
en í Alpafjöilum. Reyniviðirnir og
mestalt birkið var flutt hingað frá
Danmörku, og þær einu íslensku
trjáplöntur, sem eru þarna, munu
vera gulvíðisteinungarnir.
Þess vegna er það í raun og
veru stórmerkilegt að allar þessar
plöntur skuli ekki vera steindauð-
ar fyrir langa löngu, Sýnir það
betur en alt annað, að skógrækt
hjer á landi yrði ekki árangurs-
laus, ef fengið væri fræ frá þeim
stöðum, er hafa svipað loftslag og
Island.
Það er ekki nema eðlilegt, að
vöxtur þessara trjáa hafi staðið
nokkuð í stað fyrstu árin. Það er
alþekt fyrirbrigði í nágrannalönd-
um okkar, að- ung trje hætti að
mestu vexti um nokkurt árabil, sje
þeim plantað í þann jarðveg, sem
er ekki að öllu við þeirra hæfi.
Þessi vaxtarstöðvunartími getur
verið misjafnlega langur, alt frá
einu upp í marga tugi ára. Hjer
lætur nærri, að hann hafi verið um
15 ár- Sennilega hefði mátt styttai
þessa vaxtarstöðvun, hefði eitt-
hvað verið hlúð að þessum trjá-
gróðri.
Þrátt fyrir litla aðhlynningu, er
þó þroski þessara furuplantna ekki
verri en víða erlendis. Prófessor
Weis heitinn, sem sá þessar furur
í fyrravor, ljet svo um mælt, að
þær væru engu lakari en margar’
jafnöldrur þeirra á vestanverðu
Jótlandi.
Það er í raun og veru mikill sig-
ur fyrir íslenska skógrækt, að
f jallafuran getur náð hjer svo mikl-
um þroska, sem raun er á orðin.
Og skógræktinni veitir heldur ekki
af nýjum ságrurn, sem geta veitt
henni góð meðmæli.
Áður en jeg lýk þessari stuttu
grein, get jeg ekki látið vera að
fara nokkrum orðum um skógrækt-
armálin, þó jeg voni, að mjer gef-
ist betra tækifæri til þess síðar.
Það lýsir nokkuð menningará-
standinu hjer á landi, á sumum
sviðum að minsta kosti, að þrátt
Lengd ársvaxtar í cm
Ár Siðustu 6 árin Síðustu 4 árin Meðal- tal
1932 26 31 27 24 37 29 24 19 20 26 38 26 27 17 19 26,0
1931 6 26 21 16 13 16 13 12 13 21 22 12 19 16 16 16,1
1930 24 26 21 15 19 18 20 11 20 20 28 16 11 19 20 19,2
1929 21 24 19 16 14 15 15 13 17 19 24 18 9 20 15 17,3
1928 16 17 7 10 10 13 10 11 9 12 11,5
1927 17 11 10 10 8 12 10 13 12 9 11,2
Saman - lagt 110 135 105 91 101 103 92 79 91 107 112 72 66 72 70
Hæð trjánna frá jörðu í cm
160 140 160 180 160 180 190 180 140 170 170 130 100 170 160
Vöxtur síðustu ára í °/0 af hæðinni
69 93 66 50 62 58 48 44 65 63 66 55 66 42 44