Lesbók Morgunblaðsins - 07.01.1934, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
3
Fyrsta skipið með Maierlagi var
Weissenféls, á stærð við íslenskan
topara: risti 3,72 nr með 718 tonna
útrýmingu (deplacement) full-
hlaðið. Áætluð ferð var 10 knob
— en með tilliti til fiskveiðanna
var vjelin höfð töluvert sterkari
en nauðsynlegt var vegna hraðans
eingöngu. Getur liún framleitt 700
i.hö. Systurskipið ,Munchen“, sem
er af vanalegt-i gerð, þurfti nú
410 i. hestöfl til að það gengi
10 mílur. En það kom í ljós, að
Weissenfels þurfti að eins 330
i.hö. til þess að það gengi jafn
rnikið — eða 19,5% minni orku.
Auk þeirra kosta, er Maierlagið
sýndi í tilraunaferðinni að það
.hafði fram yfir venjulegt skipu-
leg, kom það í ljós í rekstri skips-
ins, að það hafði ýmsa aðra sjer-
lcga góða eiginleika.
—■ í fyrsta túrnum lenti það
í vondu veðri með vindhraða 7 og
sjóinn þvert á b.b.-hlið. — Ljet
skipið vel í sjónuni — með jafnri
og hægri veltu — þrátt fyrir nokk
uð stóra Metacenter-hæð (0,7 m.)
Vindhraðinn jókst síðan upp í 8
—9 og hjelt skipið beint upp í
sjóina. Barði það mjög lítið og
tók nærri enga sjói inn á þilfarið,
heldur kastaði þeim til hliðar. —
Ljet skipstjóri ákaflega vel af
Weissenf. sem sjóskipi.Vegna þess
hve lítið það hjó, gekk það 8V2 m.,
þegar reynslan hafði sýnt að
Munchen gekk ekki nema 6 mílur.
Stýrishæfileiki Weissenfels þótti
afburða góður. En það hjálpar
til, að skipið hefir svo kallað
Oertsstýri. Sjerlega hentugt þótti
hið breiða þilfar á framskipinu
sem er rúmgott og þurt vinnu-
pláss.
(Upplýsingar þessar eru út-
dráttur úr brjefi frá útgerðarfje-
laginu til E. Maier verlcfræðings).
Utgerðarfjelagið var mjög
ánægt með þessi þrjú skip, sem
sýndu töluverðan kolasparnað í
rekstri.. t 30 ferðum (að fiski-
banka og heim hver ferð), gekk
Miinlhen 10,3 mílur að meðaltali
og fór með 6,2 tonn á sólarhring.
Maierskipin hjeldu hinsvegar 10,9
mílna ferð, en fóru aðeins með
6,7 tonn á sólarhring. Samsvarar
þetta hálfrar mílu meiri ferð og
hálfs tonns minni eyðslu á sól-
arhring. í jtessu tilfelli nálægt 100
tonnum á ári.
„Nordsee“ hefir síðar látið
bjrggja 5 togara með Maierlagi.
Eru þeir 6 metrum lengri en fyrri
skipin og ganga 12 mílur með
750 i.hö. Yms önnur útgerðarfje-
lög hafa pantað fiskiskip með
Maierlagi.
Þá hafa verið bygð unörg vöru-
flutningaskip með hinu nýja lagi.
\'oru ]>au fyrstu Helios, Iíerkules,
Hermes og Hestia m. 2880 t. (B.R.
T.)og 1170i.hö.Þá Bellona ogDelia
fyrir. Atlaswerke í Bremen og
Isar og Donau, er Norddeutscher
Lloyd ljet bvggja. Eru þau 9000
B. R. T. og með 6500 i.hö. -
Síðar Ijet Norddeutscher Lloyd
byggja enn fleiri skip af þessari
gerð. Enn fremur Ijet gufuskipa-
tjelagið Hansa í Bremen byggja
tvö í viðbót.Svona má lengi halda
áfram. Virðist reynslan hafa orðið
hin besta með skipin. Á miðju
árinu 1933 höfðu verið fullbygð
35 skip með Maierlagi. Þar af 15
fiskveiðaskip og 20 til vöru- og
farþegaflutnings, en 10 voru í
undirbúningi og smíðum. Eru út-
gerðarf jelögin sögð ánægð með
öll þessi skip, og skipshafnir ekki
síður, og kváðu farþegar láta
mikið af hinum þægilegu hreyf-
ingum skipanna, þótt eitthvað sje
að veðri.
Hjer hefir nú verið greint dá-
lítið frá þeim árangri, er náðist
með fyrstu skipunum með Maier-
laginu. Skal þess getið til frek-
ari skýringa, að lag þetta felst
aðallega í breytingu á framskip-
inu, þannig, að í stað U-myndaðra
stokka kom V-myndaðir stokkar.
í stað lóðrjetta stefnisins kemur
hallandi stefni inn undir skipið,
frá þilfari niður að vatnsborði
eins og á sumum gömlum skipum.
En nálægt vatnsborðinu brotnar
stefnislínan og fellur nú enn meir
skáliait i f11;i’ undir skii'5, þannig
að hún myndar ef til vill ekki
nema 20 gráðu horn við lárjettan
flöt.
Skip með Maierlaginu verða
þannig mun frammjórri en vana-
leg skip., á hæðarveginn. Hins-
vegar breið og lyfta sjer vel að
framan í sjónum og halda aftur-
skipi og skrúfu vel í sjó. Finst
því lítill munur á ferð skipanna
eftir veðri. T. d, missir hið skraut-
lega íarhegaskip „Ile de Beauté‘:,
sem er 2500 B.R.T. og gengur 18
mílur með 6000 hö. aðeins 1 mílu
í veöri <;*m systurskipið missir
3 mílur í.
Það er nú svo komið, að menn
eru — auk þess að byggja ný skip
með Maierlagi — einnig farnir til
að breyta eldri skipum. Brenna
þau hreirit og beint í sundur og
taka gamla framhlutann og stefn-
ið af, en setja uýjan framhluta
með Maierlaginu í staðinn.
Við breytinguna verða skipin
hraðskreiðari og kolasparari, betri
sjóskip og rúmbetri. Eins og áður
* tr sagt, hafa kröfurnar um hraða
sífelt orðið háværari. Yms skip
hafa því orðið úrelt vegna of lítils
hraða löngu áður en skipaf jelögin
ætluðu í fyrstu, og vilja þau óð-
fús alt til vinna að auka hraðann.
En línur skipsins og lag svara
eigi til meiri hraða en áætlaður
var í byrjun, og sje hraðinn auk-
inn með því að bæta við vjela-
kraftinn eingöngu, er ákaflega
hætt við að hraðaaukningin verði
dýrkeypt. Straumlínustýri og föst
skrúfa hjálpa aðeins lítið eitt, -—
Eimsnældan fyrir lágþrýstigufúna
sparar að vísu kol, en éykur hrað-
ann ekki hlutfallslega vegna lags-
ins á skipinu. Eftir er þá helst
möguleikinn að breyta lagi skips-
ins og ef tilvill um leið að auka
vjelakraftinn, til dæmis 'með lág-
þrýstisnældu. Verður auðvitað um
leið að breyta skrúfu skipsins,
þannig að hún liæfi hinum aukna
hraða. Mörg stórskip hafa nú ver-
ið skorin í sundur og breytt eftir
hugmynd Maiers, og virðist reynsl
an benda á að breytingar þessar
sjeu giftusamlegar. Hefur hraði
skipanna aukist um 1—2 mílur,
án þess að vjelakraftur væri auk-
inn. En með því að auka um leið
vjelakraftinn, hefir aukningin
orðið alt af því 3 mílur.
Hjer er nú kominn slippur og
verið að reisa nýtísku plötusmiðju.
Enn fremur eru hjer verkstæði
með vönum mönnum og flestum
tækjum til járnsmíða þeirra, sem
framkvæma þarf, þegar um skipa-
viðgerðir er að ræða. Væri það nú
1