Lesbók Morgunblaðsins - 07.01.1934, Blaðsíða 4

4
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Heimsiveldfl
ekki athugandi liversu dýrt það
yrði að breyta t. d. laginu á einum
íslenskum togara í hið nýja lag?
Tel jeg víst að hœgt yrði að fram-
Kvæma þá breytingu hjer heima.
og vrðu þá öll vinnulaunin í land-
inu. Hinsvegar mvndi liið að-
keypta efni fljótlega endurgreiða
sig í sparnaði á koiakaupum.
En sýndi það sig. að kostnaður
við slíka tilraun yrði meiri en
nokkur einstakur útgerðarmaður
treystist til að bera (og hefi jeg
revndar grun um að til þess þurfi
upphæðin ekki að vera gífurleg)
þá virtist mjer ekki ósanngjarnt,
að hið opinbera hlvpi að ein-
hverju leyti undir bagga. Því að
bæði er það, að mestallur kostn-
aðurinn myndi falinn í innlendum
vinnulaunum og svo hitt, að skap-
ast myndi merkileg innlend
reynsla um skipasmíðina og um
kosti og galla hins nýja skipalags,
er síðar gæti komið að almennu
gagni.
— En hvað sem annars þessum
möguleikum líður þá ber að at-
huga það nákvæmlega, þegar
skipakaup eSa smíðar eiga að fara
fram, hvort ekki sje hagkvæmt,
að skip þessi sjeu af nýjustu og
fullkomnustu gerð, með því lagi
og þeim vjelum. er mesta not-
hæfni hafa sýnt.
Komi þetta í ljós og sjeu hins
vegar engir peningar fyrir hendi,
nema til kaupa á úreltum og út-
slitnum skipaskrokkum, er aðrar
þjóðir vilja fegnar losna við, þá
er .ástandið sannarlega bágborið
og mál til komið að sameinast um
viðreisn útgerðarinnar, með sam-
eiginlegan þjóðarhag fyrir augum.
Er það sannast að segja stór-
nauðsyn, að öllu því er virðist
horfa til umbóta í atvinnurekstri
sje gefinn gaumur. Um arðskift-
inguna má rífast þar fyrir utan.
En tímarnir leyfa enga kyrstöðu,
og atvinnufyrirtæki eða þjóð, sem
skilur ekki nauðsyn hraða og
skipulagningar á sviði verkfræða
og fjármála sýpur dauðann úr
skel, hvað sem hver segir og úr
hvaða pólitískum flokk, sem hann
svo kann að vera!
að líða
Shanghai, 3. desember.
Þær fregnir ganga hjer, að stríð
muni vera að hefjast í Sinkiang-
hjeraði (Austur-Turkestan), því
að Thibet hefir sent Kína úrslita-
kosti og heimtar að fá nokkur
hjeruð þar. — í sambandi við
þetta er sagt að 10.000 Kínverj-
ar hafi að undanförnu farið yfir
Chingsa-fljótið, sem áður var tal-
ið á landamærum Kína og Thibet.
(N.R.P. — Reuter).
Þær fara nú að verða margar
og heldur ískyggilegar frjettirn-
ar frá ,,himneska ríkinu“, því að
livert hjeraðið á fætur öðru segir
sig úr lögum við það og lýsir
yfir sjálfstæði sínu, eða að þau
eru neydd til þess af framandi
þjóðum. Er þar skemst á að
minnast er Japanar lögðu undir
sig Jehol-lijeraðið í vor. Rjett á
eftir kom fregn um það, að 170
mongólskir furstar liefði lýst yfir
sjálfstæði Mongólíu. Hinn 20. nóv.
kom sú fregn frá Hong-Kong, að
Tsai-Ting-Kai, yfirhöfðingi 19.
herdeildar í Kína, hefði lýst yfir
því, að Fukien-hjeraðið væri sjálf-
stætt ríki (Fukien er á suðaustur-
strönd Kína, beint á móti eynni
Formosa). Hitt vita allir, að í fyr-
verandi höfuðborg hins kínverska
ríkis, Peking, situr stjórn, sem
studd er af Japönum, og ræður
yfir hjeruðunum Chili og Shan-
tung, og er alveg óháð aðalríkis-
stjórninni í Nanking. Og menn
vita líka, að hin svo kallaða „ku-
omintang“-stjórn í Kanton hefir
tekið sjer það vald er stappar
nærri fullkomnu sjálfstæði. Og
lengst í suðvestri er hjeraðið Jun-
nan. sem hreint og beint má kalla
franska nýlendu.
Með hverju árinu, sem líður,
minkar hið „himneska“ kínverska
ríki og saxast á limi þess — hins
kínverska ríkis, sem hin svonefnda
þjóðstjórn í Nanking ræður yfir.
Þegar tillit er tekið til þess, hvað
kvarnast hefir úr kínverska rík-
inu, er ekki annað eftir en hjeruð
þau, sem liggja að stórfljótinu
undir lok.
Yang-tse-kiang og þeim ám, sem
í það renna. Er þá hið mikla og
víðlenda ríki ekki orðið stærra en
G—700,000 ferkílómetrar, eða á
stærð við Frakkland. En á meðan
það var keisararíki, var það að
flatarmáli um 11 miljónir ferkíló-
metra, eða miklu stærra heldur
en öll Evrópa. Er því óhætt að
fullyrða, að á seinni árum hefir
eklíi neitt ríki í heimi farið slík-
ar hrakfarir sem Kína. Stórveldið
Austurríki og Ungverjaland var
ekki minkað að flatarmáli nema
um fjórðung eða þriðja hluta, eft-
ii heimssst}rrjöldina, en kín-
verska ríkið er nú að eins fimt-
ándi hlutinn af því, sem það var
áður, eða jafnvel enn minna.
Til hvers á að rekja þessi
hörmulegu forlög? Hvernig stend-
ur á því, að einliver elsta menn-
ingarþjóð heimsins, þjóð, sem um
þúsundir ára hefir verið ein heild,
molast nú sundur á skömmum
tíma án þess að reyna að reisa
rönd við upplausninni?
Skýringin á þessu er sú, að í
Kína hefir aldrei verið þjóðar-
heild, eftir þeim skilningi, sem
vjer leggjum í það orð. Hið gamla
Kínverskir stúdentar.