Lesbók Morgunblaðsins - 07.01.1934, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5
'AQrow
kALGM LHKHQyv ; D
'PEKlh
OrÍEHTSW,
j : nj
s «
, 'C r
(j rv •- . - ■ . 1
C.X v TS/híh .r ,
/ Í^O/1;'

t>P /f
“4..... ,-L
x •.}*«,,«•* / • \ -í;
C*t's . c’x*i 44%^
r“' j**^-*"*^4** ^ \ . •> ... 'f-i-
r* f aíwíí’ s
>v- *
,v ..^ v . . «4. . . „ .
* /ZA/V«»h/# V, ««.,*•'. *«
- s ^HA\o%
Haoon,
Y
MA /V ý/ 0

L* ■ / .> ? <>'
vosxfU
‘V'*
*•_
f-v

jO°\cAH7m
# *
\iWA
H0H6-k9Wa ^ ^ iað.
Kína.
kínverska keisararíki var yfir-
gangsríki, líkt og hið rómverska
ríki. Þeir, sem rjeðn þar mestu,
voru framandi menn, mongólskir
furstar eða konungar af Manchu-
stofni. Þeir rjeðust með hersveitir
sínar inn í Kína, lögðu landið
uhdir sig, og gerðust þar keisarar
yfir. Eftir því, sem vjer best vit-
um, fóru þessir landvinningar
fram án þess að til blóðugra styrj-
alda kæmi. Kínverjum fanst það
víst ekki nein þjóðarsmán að út-
lendir konungar legði undir sig
landið og gerðist þar þjóðhöfð-
ingjar. Kínverjar eru sem sje
þannig skapi farnir, að þá skortir
algerlega alt það, er vjer nefnum
þjóðrækni. Og hið kínverska ríki
liefir aldrei verið bygt á þjóð-
skiftingu, eða kynskiftingu og
staðháttum, eins og ríkin í Norð-
urálfu. Kínverji hugsar fyrst og
fremst um sig og fjölskyldu sína,
máske um þorp sitt og nágrenni,
en alls ekki lengra. Heimurinn,
sem þar er fyrir utan, kemur
honum ekki við. En hinn litlendi
keisari í Peking, sem talaði það
tungumál er öll alþýða ekki skildi,
varð í lians augum goðum líkur
og heilagur. Honum bar að gjalda
skatt — en þar fyrir utan kom
hann lífi Kínverjans hreint og
beint ekki neitt við. Yæri skatt-
arnir ekki alt of háir, embættis-
mennirnir ekki alt of síngjamir
og friður væri nokkurn veginn
trygður í landinu — þá var kín-
verska þjóðin ánægð og ljet hverj-
um degi nægja sína þjáningu. —
Meðan bóndinn fekk óáreittur
frið til þess að rækta jörðina, og
meðan kaupmaðurinn hefði fult
og óskorað vald til þess að versla,
var þjóðin ánægð, því að pólitíska
græðgi þ.ekti hún ekki.
Þetta segja menn að sje hættu-
legt. Og máske er það rjett, ef
vjer lítum á það hvernig nii er
komið fyrir Kína.
En máske er það líka því að
kenna hvað Kína var stórt. forð-
um, livað landið var frjósamt og
þjettbýlt. Landið var, eins og áð-
ur er sagt, stærra en öll Norður-
álfan, og þar voru 400 miljónir
íbúa. Hver gat ráðið við slíkt
ógnar bákn til lengdar? Stjórn-
endunum, sem ekki höfðu lýðinn
rneð sjer, hiaut að fipast, iivað dug
lcgir og áhugasamir er þeir voru,
því að þetta ríki var of stórt. Og
þegar-svo að því rak að keisara-
clæmið hvarf úr sögunni, þá stóð
þjóðin uppi reynslulaus á hinu
pólitíska sviði, foringjalaus, og
hafði ekki að að hverfa þjóð-
rækni nje ættjarðarást.
I 22 ár hefir Kína nú verið lýð-
veldi. Öil þessi ór hefir það verið
að flosna upp sem ríki, og níi er
svo komið, að. maður veit varla
hvað átt er við þegar talað er um
ríkið Kína.
Seinustu fregnir að austan
herma það, að Fukienhjeraðið hafi
sagt sig úr lögum við Kína og
lýst yfir sjálfstæði sínu. Önnur
fregn hermir það að Thibet-menn
sje að leggja undir sig Sinkiang-
hjeraðið.
Hjerað þetta er eitt hið allra
afskektasta í Kína, og lítt kunn-
ugt. Talið er þó, að það sje að
fiatarmáli ’ um ein miljón ferkíló-
metra og að íbiiar sjeu þar um
ein miljón, og er þá það land álíka
þjettbýlt og ísland. Þar eru öræfi
og eyðisandar. Að norðan og
sunnan eru fjallahryggirnir Kuen
Lun og Tienshan, 6000 liietra háir,
eða meira. Milli þeirra eru sljettur
miklar og roksandar, og þar er
hin merkilega Turfan kvos, þar
sem grundin er 130 metrum neðar
en sjávarflötur.Nokkuð þar fyrir
norðvestan er höfuðborg Sinkiang
og heitir Urumtschi. Er hún fræg
fyrir grávöru þá, er þaðan kemur.
í Sinkiang er fæst um Kínverja.
Þar eru Mongólar, kalmykkar,
kirgísar, kasjgarar og ótel.jandi
aðrir þjóðflokkar. Kínverjar eru
þar liklega ekki fleiri en 100,000
og eiga þeir aðallega heima í
þorpum og borgum og reka þar
verslun. En ýmislegt bendir til
þess, að Kínverjar hafi verið
þarna fleiri áður. Hinar merkilegu