Lesbók Morgunblaðsins - 09.09.1934, Side 2

29Ö
LESBÓK MORQUNBLAÐSINS
þetta. Einni*!: á að taka klukk-
urnar af stafni kirkjunnar og
byggja klukknaport í sáluhliði.
Er það vel farið að hlynt sje að
þessari kirkju, því að það er ein-
hver merkilegasta kirkja á land-
inu, og stendur við þjóðbraut.
Prá Víðimýri til Sauðárkróks
er 30 km. vegur. Þjettbýlt er á
þeirri leið, en yfirleitt eru bygg-
ingar slæmar. Þar er hver torf-
bærinn við annan, aliir hlaðnir
úr klömbruhnausum (þ. e. hnaus-
um, sem liggja skáhallir á rönd
sitt á hvað í hverju lagi). Þessir
veggir gróa aldrei, og eru bæirn-
ir því ljótir tilsýndar, en veggirn-
ir standa von úr viti, einkum ef
þeir eru bundnir með torfstreng
milli laga.
0
Höfuðborg Skagfirðinga.
Sauðárkrók má kalla höfuðborg
Skagfirðing'a, enda er hann aðal-
verslunarstaðurinn þar. Á Sauð-
árkrók eiga nú heima um 800
íbúar og er bærinn því ekki stór,
en mikil verslun er þar, því að
þangað sækja menn utan af Skaga,
framan úr Goðdölum og austan
úr Blönduhlíð og á öllu svæðinu
þar á milli.
Sauðárkiókur stendur á dálít-
illi eyri undir háum mel, inst við
fjörðinn að vestanverðu. Ekki er
staðurinn sjálfur fallegur, en fag-
urt er útsýni þaðan. Bærinn hef-
ir stækkað mikið seinusitu árin
og vaxið suður á bóginn. Er þar
nú komið nýtt hverfi af skipu-
lega bygðum steinhúsum, en eldri
hluti bæjarins er óskipulega bygð-
ur eins og mörg önnur kauptún
hjer á landi, og er þar hvað inn-
an um annað bæir, smákofar og
stórhýsi.
Sildarverkun
á Sauðárkróki.
Stækkun bæjarins stafar af því,
að fólk hefir þyrpst þangað úr
sveitunum, enda þótt um litla at-
vinnu hafi verið að ræða. En þar
er ódýrt að byggja hús, ríkið á
lóðirnar og leigir þær fyrir sama
sem ekki neitt, efni til húsbygg-
inga er rjett við hendina og kaup-
gjald hefir verið lágt, miðað við
kaupgjald hjer í Reykjavík.
Fyrir nokkrum árum var bygð
hafskipabryggja í Króknum, og'
eftir það var byrjað að salta síld
þar. En ekki komst neinn skriður
á það fyr en í sumar. Þá lögðu
mörg skip þar upp afla sinn, og
hafa verið saltaðar þar um 11.000
tunnur. Hefir því verið líf og fjör
þar í sumar, ólikt því, sem verið
hefir á undanförnum árum. Þeg-
ar sem mest barst að af síldinni
voru allir, sem vetling gátu vald-
ið og' ekki höfðu öðrum störfum
að gegna, kallaðir í síldarvinnu,
alt frá smástrákum og telpum að
gömlum kerlingum og körlum,
Og' það var varla um annað talað
þar en síld — síld — síld. Hafa
þorpsbúar fengið mikið fje í
vinnulaun og eru nú betur undir
vet.urinn búnir en nokkru sinni
áður.
Og þessi síldarútgerð hefir
hleypt fjöri í alt viðskiftalíf og
gert menn stórhug'a. Nú vilja þeir
fara að byggja höfn og gera
Sauðárkrók að þeim síldarstað,
sem kept geti við sjálfan
Siglufjörð. Og víst er um það,
að ýms skilvrði eru ti] þess að
þetta sje luegt. Rjett fyrir norð-
an bæinn er dálítill tangi og s*tór,
sljett eyri upp af honum vestur
að Gönguskarðsórósi. Eyrin hefir
myndast af framburði úr ánni. Nú
er ætlunin að byggja heljar mik-
inn hafnargarð fram af tang’anum
og láta iiann sveigjast inn á við.
En vegna þess að þarna er sand-
botn, hefir mönnum komið það
snjallræði í liug að breyta ósi
Gönguskarðsár og láta hana renna
austur með tanganum. Ætlast
menn ti| að grjót og möl, sem
hún ber fram í stórum stíl, hlað-
ist upp með hafnargarðinum að
noi-ðan og verði lionum hlíf og
styrkur. Á eyrinni er landrými
nóg fyrir marg'ar síldverkunar-
stöðvar og síldarbræðslur, ef vill.
Vatn fæst úr Gönguskarðsá og
svo má líka virkja ána og fá nóg-
an kraft til ljósa, verksmiðju-
rekstrar og hegra, ef vill .Er ekki
að vita nema að innan fárra ára
rísi þarna upp eitt hið
stærsta síldarver hjer á landi, því
að oftast er síld á Húnaflóa og
Skagafirði og þykir sú síld betri,
stærri og feitari, heldur en síld,
sem veiðist austar. Og þegar svo er
komið, fer Sauðárkrókur að verða
skæður keppinautur Sig'lufjarðar,
Norðmenn hafa gert tilboð í
hafnarbygginguna og' talsvert fje
er þegar til þess að byrja á henni,
og mun því bráðlega verða byrjað
á framkvæmdum.
Sauðárkróksmenn eru líka mikl
ir búmenn, og er þar ræktun mikil,
kálgarðar og tún. Þorpið er hrepp-
ur út af fyrir sig, og keypti hann
fyrir nokkrum árum jörðina
Sauðá. Hefir hxin verið brytjuð
Eyrin hjá Göngu-
skarðsárósi, þar sem
á aO rlsa upp hin nýja
slldarstöð. Hafnar-
garöinn á aö byggja
fram af tanganum bak
við húsiö til hœgri.