Lesbók Morgunblaðsins - 09.09.1934, Síða 7
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
295
Rannsóknir
haföjúpanna.
Stálkúlan, sem Beebe var í
Haírannsóknamaðurinn dr.
Beebe fór nýlega í stálkúlu nið-
ur í 3000 feta dýpi skamt frá
Bermudaeyjum. Hann var um
3 klukkustundir í kafi, en aðeins
5 mínútur þar sem dýpst var.
Hann ætlaði að fara dýpra, en
skipstjórinn á skipinu, sem með
honum var, þorði ekki að eiga
undir því. Hann áleit að festin í
'íúlunni mundi slitna, ef kúlunni
væri sökt dýpra.
Þar sem dýpst var sá dr.
Beebe furðuskepnu nokkra, sem
áður var óþekt. Var það 3 metra
langur fiskur og glóði allur af
miljónum smáljósa, og var á að
sjá eins og glitrandi gimsteina-
djásn. Hyggur dr. Beebe að
þetta stafi af sjálflýsandi sníkju
dýrum, sem hafi bitið sig föst á
fiskinn.
Yfirleitt fældust sjávarkindur
stálkúluna, eða hina sterku ljós-
kastara hennar. En það segir dr.
Beebe að dýralífið í sjónum hafi
orðið því fjölskrúðugra því
dýpra sem dró, og því bjartara
af sjálflýsandi kvikindum.
Vatnsþrýstingurinn á kúlunni
var talinn !/2 smálest á hvern
ferþumlung þar sem dýpst var.
Suðureyjum
er búskapurinn eins og
hann var fyrir 1000
árum.
í sumar fóru tveir Svíar um
Suðureyjar, Orkneyjar og
Hjaltland til þess að rannsaka
hve mikið lifði þar enn af forn-
norrænni menningu og siðum.
Fóru þeir hjólandi firá Leith
þvert yfir Skotland og síðan á
hjólum um allar eyjarnar. Ann-
ar þeirra, Sven T. Kjellström,
segir svo frá:
— Þegar maður kemur til Suð
ureyja og sjer elstu þorpin þar,
finst manni sem maður sje horf-
inn 1000 ár aftur í tímann. En
þegar maður kynnist betur,
kemst maður að raun um, að þar
er margra alda bragur á. Sums
staðar býr fólkið í moldarkofum
og eru hlóðir á miðju gólfi, en
sumsstaðar eru nýtískuhús. —
Þau hefir heilbrigðisráðið látið
byggja. En yfirleitt er óhætt að
fullyrða að hvergi í Evrópu búa
menn fátæklegar og fornlegar
heldur en á Suðureyjum. íbúam-
ir lifa á landbúnaði eingöngu,
enda þótt nógur fiskur sje í sjón-
um umhverfis eyjamar. Kunn-
ust framleiðsla þar er hið svo-
nefnda Harris tveed, fyrirtaks
dúkur, sem notaður er í sport-
íatnað. í hverju koti er spunnið
á rokk og það er daglegur við-
burður að mæta konum með vef j
arstranga á bakinu. Eru þær á
leið til kaupmannsins með hann.
Fólkið er skrafhreyfið, en það
kann ekki nema graut í ensku,
og margt af eldra fólkinu talar
ekki annað en írsku. Margt í
þjóðlífi þess svipar til þjóðlífs
Færeyinga.
Á Orkneyjum er alt með öðr-
um svip. Þar eru ekki sjálfseign-
arbændur, heldur eru það nokkr
ir óðalseigendur sem eiga allar
eyjarnar. Þar er þó almenn vel-
líðan og menning. Allir lifa á
landbúnaði.
En á Hjaltlandi stunda menn
aðallega útveg.
í fiugfcúlu
frá Belgíu til Júgóslavíu.
Gosyns stendur á flugkúlunni en
van der Elst stendur til hliðar við
hana. Myndin var tekin rjett áður
en þeir lögðu á stað.
Cosyns, aðstoðarmaður Piccards
og Van der Elst stúdent lögðu á
stað í háflug að morgni 18. ágúst
í Dinant í Belgíu. Um kvöldi?
lentu þeir í jugoslafneska þorpinu
Zenowije, skamt frá landamærum
Austurríkis og Ungverjalands.
Þeir lentu þar á akri og‘ tóku
þorpsbúar á móti þeim, en frjettin
um það barst ekki út fyr en á
sunnudag. Orsökin til þess var sú,
að enginn sími er í þorpinu. Varð
Cosyns því að senda hraðboða til
næstu símastöðvar og var langan
veg að fara. Símaþjónninn vildi þó
ekki afgreiða skeytið, vegna þess
að Cosyns hafði ekki annað en
belgíska peninga til þess að borga
með. Og það var ekki fyr enskeyti
kom frá Belgíu til yfirsímastjór-
ans í Jugoslafíu, með beiðni um
það að greiða fyrir Cosyns ef hann
skyldi hafa orðið að lenda þar,
að skeytið var sent.
Cosyns ségir svo um ferðalag
sitt:
— Jeg er ánægður með árang-