Lesbók Morgunblaðsins - 07.04.1935, Blaðsíða 4

108
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Lt ................................
| Foringi minnist foringja. |
Jón Þorláksson cu3 halda ræðu í kirkjugarðinum í
! Reykjavík á af mælisdegi Jóns Sigurðssonar 17. júní 193J.
I Hann mælti þá meðal annars þessi orð, sem lýsa hugs-
\ unarhætti hans svo vel: |
Mikilmenska Jóns Sigurðssonar lýsir sjer að mínum
\ dómi fyrst og fremst í fjölhæfi hans. Hann var frömuður,
I forystumaður og lærimeistari þjóðar sinnar, svo að segja
\ á öllum sviðum, einkanlega í allri verklegri menningu.
\ Um verslun, iðnað, landbúnað og fiskveiðar, liggja eftir
\ hann leiðbeinandi og hvetjandi ritgerðir og forysta hans
I í framfaraviðleitni þjóðarinnar var svo vakandi og ó-
í þreytandi á öllum þessu-m sviðum, þrátt fyrir nokkuð erf-
\ iða aðstöðu hans, vegna búsetu erlendis, að einmitt þetta
i fjölhæfi markar honum þá einstöku sjerstöðu sem hann
\ nú nýtur aJð verðleikum. Hann var forystu- og forvígis-
Í maður þjóðarinnar um sína daga á öllum sviðum.
Mannvirki þessarar litlu þjóðar verða ávalt smá, fá-
I tækleg samanborið við afrek stórþjóðanna. En fólkið í
| landinu á það undir sjálfu sjer, hvort það stenst saman-
1 burð við fólk annara landa. Hver og einn Islendingur
| getur daglega heiðrað minningu hins mikla foringja og
i hugsjónamanns, Jóns Sigurðssonar, með því að gera þær
| kröfur til sjálfs sín, að uppfylla hugsjónir hans um þjóð
I sína. Heitum á okkur sjálf og hvern góðan íslending að §
| uppfylla hugsjónir foringjans, sem við erum að heiðra,
\ með drengilegum hugsunarhætti og prúðmannlegri fram-
| komu, hver á sínu sviði.
Mlllll........I.Illlllllll...Illlllllllllll...I.iiiiiii......
las presturinn, Jón Þorláksson, —
því hann kom altaf á missudög-
um — í Yídalínspostillu, yfir heim
ilisfólkinu og þeim er komií?
höfðu.
Venjulega var lesin Pjeturs-
postilla. En eftir að Prjedikanir
síra Páls Sigurðssonar frá Gaul-
verjabæ komu út, las Þorlákur
ætíð í þeim. Hafði hann miklar
mætur á þeirri bók.
Þégar jeg kom að Hólum, voru
þau systkinin, börn þeirra hjóna,
komin í skóla, Jón í Latínuskól-
ann, Björg á Kvennaskólann á
Ytri-Ey, Magnús í Flensborgar-
skólann og síðar á búnaðarskóla í
Noregi. Sigurbjörg var lengst af
hjá þeim föðurbræðram sínum,
síra Jóni á Tjörn og Birni í Mun-
aðarnesi. Lærði hún yfirsetu-
kvennafræði og fór þar á eftir á
kennaraskóla. Öll voru þau syst-
kin stórvel gefin, höfðu og fengið
fyrirmvndar uppeldi, lijá sínum
ágætu foreldrum.
Ekki var þeim hlíft við vinnu,
gengu þau td allra verka, eins og
hjónin ng hlífðu sjer hvergi. Yar
Magnús fyrir vinnu á engjum og
utanhússstjórn allri, þá faðir hans
var fjarverandi. Ljetu allir sjer
það vel líka. Enda var hann
snemma stjórnsamur, sem foreldr-
ar hans.
Eftir að Jón fór í skóla, v&r
hann ekki heima nema þrjá mán-
uði að sumrinu og tæplega það.
Kom hann venjulega heim rjett
fyrir slátt, en fór aftur suður í
septembermánuði. Yar ætíð gleði
dagur þegar hann kom heim. Var
hann hvers manns hugljúfi — eins
og öll þau systkini — og auga
steinn móður sinnar, og henni lík-
ur að skapgerð: dulur, fáskiftinn
og fáorður, en þó glaður í vina
hóp, þegar það átti við. Knár að
burðum og fylginn 'sjer, framúr-
skarandi iðinn við vinnu og vand-
virkur. Var það og fyrsta boðorð
föður hans, þegar hann var a'ð
kenna okkur að slá: „Um að gera
að slá vel, flýtirinn kemur af
sjálfu sier, en best að slá bæði ve!
og mikið“.
En þrátt fyrir mikið erfiði og
langan vinnudag, hafði hann tíma
til að lesa, og Björgu systur sinni
kendi hann þýsku, eðlisfræði og
fleiri námsgreinar á sumrin. Var
hún fljúgandi gáfuð og sagði Jón
oft, að hún stæði sjer framar að
námsgáfum. Aldrei miklaðist hann
af sínum ágætu námshæfileikum.
Vorið 1897 tók Jón stúdents-
próf úr Latínuskólanum, sigldi
hann þá samsumars til Háskól-
ans í Kaupmannahöfn. Björg
systir hans fór utan með honum.
Tók hún skömmu síðar stúdents-
próf í Danmörku, svo vel hafði
henni notast af kenslu Jóns bróð-
ur síns í önnunum keima.
Nú skildu leiðir.
Og skömmu síðar flutti jeg í
annan landsfjórðung. En aldrei