Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1936, Blaðsíða 2

146
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
því að taugaveikin mundi hvemma
bæ.jarbúa þá Og þegar. En þetta
drógst í nokkur ár. Við (iuðmund-
ur Magnússon, síðav prófessor,
voruni ])á lielstu bæjarla^knarnir
og höfðum niikiíS að gera. Þó
tókst okkur að halda taugaveik-
inni niðri þaiigað tij byrjað va1,
á vatnsveitunni. En þá braust
taugaveikin alt í einu út sem drep
sótt. Sýktust þá tim 100 manns á
stuttum tíma hjer í bænum. Matt-
hías Einarsson var þá orðinn lækn
ir hjer og hann á hróðurinn fyrir
það að hafa rannsakað upptök
veikinnav og voru þau vakir. <il
brunns nokkurs inni í Skn<n>:a-
hverfi.
Jeg helt því frani í öndvevðv-
að við yvðum að sækja ncyslu-
vatn upp í Mosfellssveit. Beitti
jeg mjer fyrir því í bæjarstjóm
að Reykjavík keypti Elliðaárnar
af H. Th. A. Thomsen. í því augna
miði. Áttu þær þá og löndin þar
að kosta 16.000 krónur. En það
því að Gvendavbnmnav voru
valdir Sftn vatnsból Reykvíkinga.
„AÐ SETJA BÆINN Á
HAUSINN", ÞEGAR
BRUNNVATNIÐ KOSTAR
EKKERT.
Vatnsveitan frá Gvendarbrunn-
um var dýr. Það var áætlað að
liún mundi kosta undir y% mdjón
króna. Og þegar jeg vildi samt
sem áður ráðast í fyrirtækið þá
man jeg það. að mönnum blöskr-
aði og að einn merkur gamall
maður steytti hnefana framan í
mig og spurði hvort jeg ætlaði
að setja bæinn á hausinn!
Mörgum var illa við vatnsskatt-
inn. Þeir þóttust- áður hafa fengið
vatn fyrir ekki neitt. Jeg ljet þá
rannsaka hvað ])að kostaði að bera
vatn í fötum fir bnmminum og
komst að þeirri niðurstöðu að
hver tunna vatns kostaði 16 aura,
en ekki nema 2 aura úr vatns-
veitunni Þetta sannfærði þá, sem
þótti bæjarstjórn of dvrt. Og marg , .
, ^l <?kki sottu vatn sitt sjalfir. \ arð
ar mótbárur komu gegn því að;«|, . c * , ,.
^Wpvi ryrst að nndanþig<rja bæjar-
búa í úthverfunum frá vatns-
skatti, en þegar vatnið var komið.
þá heimtaði þetta sama fólk að
])að yrði leitt heim í hús sín. En
svo var jeg orðinn óvinsæll vegna
vatnsveitumálsins, að ekki þótti
viðlit að jeg yrði í kjöri við næstu
bæjarstjórnarkosningar.
sækja vatnið svo langt. Sumir
vildu grafa brunna. Ein tillagan
var sú að grafa ræsi fram og aft-
ur í Fossvogi og safna vatni úr
þeim. Og svo kom tillagan um það
að bora eftir vatni í Vatnsmýr-
inni. Það var gert, en sú Htla til-
raun kostaði bæinn um 10 þús-
undir króna. Og hún varð til þess
að menn þóttust finna gull þar. Þá
komst alt í uppnám. Vatnsmýrin
var kölluð Gullmýri 0g lóðir ]iar
um kring hækkuðu í verði. En
svo lognaðist þetta út af, ])ví að í
mýrinni var ekkert gull.
T--J EGAR jeg átti-sæti í bæjar-
" stjórn Reykjavíkur, fanst
mjer oft skorta þar víðsýni og
stórhug. Það var t. d. þegar bænum
var boðið hálft Skildinganesland
fyrir 6000 krónur. Þá vildum við
Það var Jón Þorláksson verk- Tryggvi Gunnarsson, sem var á
fræðingur sem átti frumkvæðið að undan samtíð sinni þótt aldraður
Reykjavík fyrir 90 árum.
vævi, kaupa landið, en við það
vai- ekki komandi.
Svo var ])að um Elliðaárkaup-
in. Bæjarstjórn vildi ekki kaupa
])ær, er ]>ær buðust fyrir 16.000
kióni. Eu seinna keypti hún þær,
o«j- ]iá af Englendingi, fyrir 50.000
kióna. Kom það einmitt í minn
lilut að semja við hann í London
um kaupin, fyrir hönd bæjar-
stjórnav.
ÍSLENSKRI SJÓMANNA-
STJETT SKÝTUR UPP
ALT í EINU.
ÍTM ALDAMÓTÍN hófst skútu-
**•' t íiiiabilið fyrir forgöng\i
Tiyggva Gunnarssonar og þá varð
skjótt stór breyting á bæjarlífinu.
Fram að þeim tíma hafði engin
sjómannastjett verið hjer til. Þá
var aðeins róið á opnum bátum
á grynstu mið. En með skútunum
s]>ratt hjer a]t i einu upp sjó-
mannastjett. I>að var engu líkara
en að henni liefði skotið upp úr
jörðinni. Var það undravert að
sjá }^ann dugnað sem þeir sýndu
undir eins og þeir fengu betri
skip en áður. Og með þessu hóf-
ust framfarirnar í Reykjavík og
þær hafa haldið áfram síðan.
Mönnum óx kjarkur og áræði. —
Fólkinu fjölgaði í bænum. Árið
1910 gerði jeg línurit að fólks-
fjölguninni, og komst að þeirri
niðurstöðu að árið 1930 mundu
verða hjer um 30.000 íbíia. Þá
hlógu adir að vitleysunni í Guð-
mundi Björnssyni, en reynslan
sýndi seinna að jeg hafði farið
mjög nærri rjettu lagi um fólks-
fjölgunina.
ÓÞRIFNAÐUR í BÆNUM.
Ej1 YRSTU starfsár mín hjer í
* bii'num var óþrifnaður mikill
(><;' mcnn vildu ekki ráðast í að
bæta þar úr. Á heitum sumardegi
var loftið í bænum eins og í hland-
for 0g mátti heita ólíft vegna upp
gufunar úr göturæsunum. Mjer
vav það ljóst, að hjer jTði að
koma liolræsi, en það var e'kki
við ])að komandi. Menn höfðu
nieiri trú á göturæsunum. Og þá
var gerð hin fræga Gullrenna í
Austnrstræti. Hún var d.'úp og