Lesbók Morgunblaðsins - 28.02.1937, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
59
SKRÁÐ HEFIR
ÓLAFUR KETILSSON,
NIÐURLAG.
„Það skal ríða þjer að fullu“,
svaraði Jón hörkulega.
Svo tók hann í báðar axlir
mannsins, lyfti honum frá jörð,
Sagnir af Jóni sterka.
Eins og sagt hefir verið hjer
að framan, þá var Jón Daníelsson
álitinn hinn mesti galdrakarl, af
samtíðarmönnum sínum, en þessir
galdrar Jóns voru áreiðanlega
ekkert annað en hyggindi hans
og vit, sem hann var gæddur
fram yfir fjöldann, og oft var
Jóns leitað er einhvern vanda
bar að höndum, ekki þó sökum
vitsmuna hans, eða hygginda,
heldur vegna þess að hann gat
leyst hinar þyngstu þrautir og
vandráðnar gátur með sinni
egyptsku speki, sem allir trúðu á.
Skal að endingu sagt hjer frá
nokkrum þeim þrautum, sem lagð-
ar voru fyrir hann, og leitað til
hans með, og sem Jón leysti, með
hyggindum sínum og viti, en als
engri galdrakunnáttu, þó svo
væri litið á í þá þaga.
Peninffaþjófnaðurinn í
Stóru-Vosum.
Eina vetrarvertíð þá er margt
var í heimili hjá þeim Stóru-
Voga-hjónum, har það við eina
nótt að stolið var töluverðri pen-
ingaupphæð frá einum af hásetum
Jóns, sem líka hjet Jón. Strax
um morguninn þegar maðurinn
saknar peninganna, fer hann til
Jóns Daníelssonar og segir honum
frá stuldinum, og biður hann nú
með kunnáttu sinna að komast
eftir hver stolið hafi peningunum.
Jón bað nafna sinn að vera ró-
legan, því peningunum mundi
verða skilað aftur næsta morgun.
Skildu þeir svo talið, og leið fram
til kvölds að Jón hafðist ekkert
að með að komast eftir hver stolið
hefði peningunum. En um kvöldið
þegar komið var að sængurtíma
kallar hann alt heimilisfólkið með
tölu, unga og gamla, niður í stofu
til sín. En þegar allir eru komnir
niður í stofuna, sýnir Jón öllum
hópnum snærisbúta, sem lágu á
stofuborðinu, og sem allir voru
nákvæmlega jafnlangir. Fekk Jón
svo hverjum manni einn snæris-
bútinn 'Og bað einn og sjerhvern
að geyma hann vandlega til næsta
morguns, og svo áttu allir að skila
honum snærisbútunum niður í
stofunni, eftir fótaferðartíma um
morguninn. Þegar því var lokið
að hver og einn hafði fengið sinn
snærisspotta til geymslu yfir nótt-
ina, segir Jón fremur við sjálfan
sig, en við fólkið sem í stofunni
var: „Við skulum sjá hvert spott-
inn ekki lengist í nótt hjá þeim,
sem var fingralangur á peningun-
um hans nafna míns“. Næsta
morgun þegar fólkið kom niður í
stofuna að afhenda Jóni snæris-
spottana, og Jón fór að mæla
þá, reyndist spottinn hjá einum
manninum lang sytstur (hann
hafði skorið af honum). Þá sagði
Jón við manninn:
„Hvers vegna fórst þú að skera
af þínum spotta, maður minn, þess
þurftir þú ekki með ef þú varst
saklaus, en það ert þú sem hefir
tekið peningana, og skilaðu þeim
tafarlaust“.
Maðurinn var þarna kominn í
þá gildru, sem hann ekki gat los-
að sig úr. Hann meðgekk því
samstundis stuldinn, og skilaði
peningunum. En ekki minkaði trú-
in á galdramáttinn hans Jóns
gamla Daníelssonar við þetta
mjög svo einfalda kænskuhragð,
sem hverjum nútíðarmanni er auð-
skilið.
Jón rekur út djöfla.
í Bjarmarkoti í Vogunum, sem
var hjáleiga frá Stóru-Vogum, en
er nú eyðibýli, varð maður einn
snögglega hrjálaður, djöfulóður,
sem þá var kallað. Jón var sam-
stundis sóttur og beðinn um að
reka djöfsa úr manninum, með
kyngikrafti þeim, sem hann hefði
yfir að ráða. Þegar Jón kom inn
til mannsins, sem brjálaður var,
hrópaði hann á móti Jóni: „Þarna
kemur þú helv.... þitt Jón Daní-
elsson, þú er sá eini maður, sem
jeg hræðist á þessari jörð“.
og hristi hann og skók, eins og
ketlingur væri, þar til maðurinn
fór að æpa og emja, og biðjast
griða, þá fyrst slepti Jón mann-
inum, um leið og hann sagði: „Nú
hefi jeg sent djöful þann, sem í
þjer var suður á Garðskaga að
tína þar saman lambaspörð, og
mun hann ei oftar ónáða þig“.
Manninum hatnaði samstundis
eftir að Jón slepti honum, og har
aldrei neitt á honum eftir þetta.
En sennilega hefir það ekki verið
annað en þessi ofsa hræðsla, sem
greip manninn, sem læknaði hann.
Þó þetta væri þá eingöngu þakk-
að galdrakunnáttu Jóns.
Happasteinninn.
Jón Daníelsson var einn með
meiri afla mönnum, sem sögur
fara af, og er sagt að honum hafi
aldrei brugðist fiskur úr sjó, þeg-
ar hann komst á flot, og sem
meðal annars má marka af því,
að hann flutti bláfátækur suður
að Stóru-Vogum, þegar að hann
byrjaði þar húskap, en gat eftir
fárra ára veru þar keypt alla
Stóru-Voga-torfuna, og auk þess
eins og áður er sagt tvær jaktir,
fyrir utan annan kostnað sem
hann hafði bæði við húsabygg-
ingar og fleira.
En þessi mikli afli Jóns, og
gróðasæld, var ekki einleikin og
eðlileg aflabrögð. Nei, það var
eitthvað bogið við þetta, sögðu
samtíðarmenn hans, og nágrann-
ar. Bölvaður karlinn hann hafði
sem auðvitað seiðmagnaðan, eða
göldrum hlaðinn happastein fal-
inn í skipinu, sem seiddi að sjer
fiskinn, svo að Jóni hrást aldrei
afli á hvaða veiðarfæri, sem var.
í Norðurkoti í Vogunum hjó þá
maður, sem Friðrik hjet, dugnað-
ar maður og sjósóknari, en svo
FRAMH. Á BLS. 63.