Lesbók Morgunblaðsins - 14.03.1937, Síða 1
10. tölublað.
oj’ðittjMaÖSMTS
Sunnudaginn 14. mars 1937.
XII. árgangur.
UtfuluairpreatiinKja h.f.
ÍSLANDSVINUR -
Á ANNARI STJÖRNU.
Snillingurinn William Morris
var eins og kunnugt er, einn liinn
mesti íslandsvinur og hefir í á-
gætu kvæði spáð mjög fagurlega
um framtíð þjóðar vorrar, og
raunar í nokkuð líkum anda og
Eggert Ólafsson. Morris spáir
ekki um endurkomu Krists, held-
ur Baldurs og kennir Baldur sjer-
staklega við ísland. Á Ragna-
rök, Loka og Heljarsinna minnist
hið ágæta skáld ekki í kvæði
þessu, en þó hafa ýms þau tíðindi
orðið, sem helst verður að telja
ór þeirri áttinni, og mjög erfiðar
tálmanir hafa verið í vegi fyrir
þeim öflum, sem að því vinna, að
hinni löngu þrautasögu lífsins
verði lokið, og lánist að breyta
um til hinnar rjettu stefnu, til
hins sanna lífs, á þessum hnetti,
sem vjer nefnum jörð. Ekkert sýn-
ir betur hvílíkur snillingur Willi-
am Morris var, en það, að hann
skyldi verða til þess að spá því,
að upphaf þessarar stefnubreyt-
ingar mundi verða hjer á Islandi,
þar sem svo erfitt hefir verið að
lifa, að nærri lá að úrval hins nor-
ræna kyns sligaðist. Nægir til þess
að sýna þetta, að minna á, að um
aldamótin 1800 voru Islendingar
mun færri cn öll líkindi eru til
að þeir hafi verið 800 árum áður;
en á sama tíma mun í Noregi,
fólksfjöldinn hafa þrefaldast eða
nálægt því. Á Englandi hefir í-
búatalan hjerumbil nífaldast síð-
ustu 300—350 árin; en íslending-
um stórfækkaði frá 1600—1800.
Oss má því mikið um finnast, þeg-
ar annar eins andagiftarmaður og
William Morris spáir mjög fagur-
lega um fraintíð svo þjakaðrar
þjóðar. Og þegar jeg sá þess get-
ið, að Morris hefði látið til sín
hevra eftir að hann var orðinn
íbú; annarar stjörnu, varð mjer
skiljanlega mikill hugur á að
vita, hvað haft væri eftir snill-
ingnum í öðru lífi, og þá sjer-
staklega hvort hann hefði nokkuð
á Island minst og þá ótrúlegu og
undarlegu örðugleika, sem hjer
hafa til tálmunar orðið og að
miklu leyti má setja í samband
við það sem í hinni nýju lífafl-
fræði (Biodynamik) er nefnt
Complicatio paratropica.
II.
Bókin, sem um ræðir heitir:
From Ileavenly Spheres, by Willi-
am Morris, through Mary Hug-
hes: Frá himneskum sviðum, eft-
ir W. M., gegnum M. H. Leist
mjer að vísu ekki allskostar vel á
heiti bókarinnar, en þó tel jeg
vafalítið, að um samband við hinn
framliðna William Morris sje
að ræða, þó að honum hafi
auðsjáanlega ekki tekist að koma
fram nema litlu af því, sem hann
vildi sagt hafa, og varla nokkru
sem ekki sje eitthvað úr- lagi
fært, og er slíkt óumflýjanlegt,
meðan rjettar undirstöðuhug-
myndir um framhald lífsins,
vantar hjernamegin. Og ekki þarf
það að efa, að það er ekki Morris
að kenna; að íslands er í bók þess-
ari, sem frá honum á að vera
runnin, að engu getið. En þrátt
fyrir þessa galla, er í bókinni
ýmislegt, sem telja verður mjög
fróðlegt* og nú skal nokkuð af
sagt.
III.
Morris kveðst eiga heima í víð-
lendu fjallahjeraði og er undur-
samlegur garður við hið fagra hús
hans. Sjer þaðan ekki annað en
fjöll og dali, en litfegurðin er svo
frábær, að hann kveður erfitt að
koma orðum að. Af blómunum
hjerna leggur eins og nokkurs-
konar sólarbirtu, segir hann, og
krónublöðin tej’gja sig upp þegar
vjer göngum hjá. Ber Morris sam-
an við Swedenborg og ýmsa aðra,
höf. um hina stórum meiri fegurð
jurtagróðursins á framlífsjörðun-
um - þar sem vel er - og hina furðu
legu samúð jurta og manna. Og
er fróðleikur þessi ekki síður
eftirtektarverður vegna þess, að
sú, sem ritar bókina eftir inn-
blæstri frá William Morris — að
Eftir dr. Helga Pjeturss.