Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1937, Síða 1
\
XII. árgangur.
12. tölublað.
JMorð»mBIaSstiHS
Sunnudaginn 28. mars 1937.
yrsti
í æfintvri
þátturinn
loftskeytanna
Tiltölulega sneinma komu loft-
skeytin á dagskrá hjer á
Islandi. Það var vegna þeirrar
deilu, sem hjer reis út af því,
livort leggja ætti sæsíma til lands
ins eða byggja símasambandið
við fimheiminn á loftskeytum. Þá
voru loftskeytin svo ný, að marg-
ir áttu erfitt með að trúa því, að
trygt skeytasamband fengist milli
Islands og annara landa með svo
dnlarfullum
Hjer var reist tilraunastöð loft-
skeyta eins og menn muna árið
1905. Þegar fyrstu skeytin komu
ldiigað frá Englandi, lijeldu þeir
vantrúuðustu því fram, að skeyt-
in væru send frá skipi, sem lægi
hjer úti á flóanum?
En um fyrsta þáttinn í Marconi-
æfintýrinu segir svo í blaðagrein:
Það var haustið 1896, að enskur
símaverkfræðingur W. Preece að
nafni hjelt veislu að heimili sínu
í London og bauð þangað mörgum
mikilsvirtum stjettarbræðrum sín-
um. Einn af gestunum sagði við
kunningja sinn, að því er sagan
segir: „Preece hefir boðið mjer til
miðdegisverðar. Jeg á þar að hitta
mann að nafni Marconi, sem full-
yrðir að hann geti sent símskeyti
þráðlaust. Það er djörf fyrirætl-
un“. »
Það kom á daginn, að maðurinn
með „hina djörfu fyrirætlan“ var
Frá „Electro“, skipi Marconi.
22 ára gamall ítali. Hafði Preece
fengið að kynnast fyrirætlunum
hans og lofað honum stuðningi
sínum.
Ökupeningarnir fóru
í rafmagnstæki.
ítalinn Guglielmo Marconi var
bóndasonur. Faðir hans átti jörð
rjett utan við Bologna. Móðir
hans var af írskum ættum. Frá
blautu barnsbeini hafði Marconi
áhuga fyrir rafmagnstækjum, og
tilraunum með magnetisma. Not-
aði hann allar frístundir sínar til
að sýsla nieð þess liáttar tæki. —
Hann átti æði langa leið í skól-
ann og fekk ökupeninga hjá föð-
ur sínum til þess að aka þangað
í áætlunarvagni.En pilturinn spar-
aði aurana og t'ór fótgangandi.
Peningana notaði hann til þess að
kaupa fyrir þá raftæki, og ann-
að sem hann þurfti til tilrauna
sinna.
Hann hjelt áfram athugunum
sínum er liann stálpaðist. Um það
leyt-i varð það kunnugt að eðlis-
frræðingurinn Jiýski, Heinrich
Ilertz, hafði komist að raun um.
að rafmagnsstraumur fór ekki ein-
asta eftir þeim koparþræði, sem
hann var leiddur eftir, heldur
hjelt áfram gegnum loftið. Þessi
uppgötvun frjógvaði ímyndunar-
afl hins unga Marconi.
Fyrstu loftskeytin.
Marconi byrjaði nú tilraunir
sínar undir berum himni, í garði
föður síns. Þar reyndi hann að
setja bylgjur í ljósvakann. Og
mikill var fögnuður hans, er hann
einn góðan veðurdaf gat látið raf-
magnsneista ná áhrifum í fjarlægð
gegnum loftið eitt. Þannig kom
hann upp fyrstu loftskeytastöð
heimsins þarna í garðinum hjá
föður sínum.
Marconi hjelt nú tilraunum sín-
um áfram, í þeirri öruggu vissu,
að hann hefði fundið lvkilinn að