Lesbók Morgunblaðsins - 11.04.1937, Blaðsíða 4

108
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Húsmóðirin á
I hinu stormasama lífi Marteins
Lútliers var einn friðsœll reitur —
heimili hans. Af brjefum þeim
hinum mörgu, sem liann ljet eftir
sig, eru vart nokkur fallegri en
þau, er hann skrifaði konu sinni
og böruum.
Lúther var 43 ára gamall er
hami fastnaði sjer konu. En þó
hann vaeri orðinn þetta fullorð-
inn, og þó hann vseri það mikil-
menni, sem hann var, og þó liann
hefði hina miklu lífsköllun sem
siðabótarmaður, J>á varð hjóna-
band hans hið hamingjusamasta.
Bendir J>etta ótvíræðlega til ]>ess,
að koua lians og lífsförunautur
liafi haft þá lund, er gerði sam-
líf þeirra ánægjulegt, og kom því'
til leiðar, að hinn skapríki mað-
ur hennar naut sín innan veggja
heimilisins.
Hver var hún ? Katharina von
Borali, fædd í Lippendorf í her-
togadæminu Saehsen 29. janúar
1499. Foreldrar henar voru af fá-
tækum aðalsættum. Hún var ein
dóttir. en átti þrjá bræður. Sex
ára var liún sett í klausturskóla í
Brehna. En faðir hennar hafði
ekki efni á að kosta skólavist
hennar, og var hún sett í jómfrú-
klaustur í Nimbschen, þar sem
hún fjekk ókeypis kenslu. Klaust-
ur þetta fjekk mestar tekjur sín-
ar af aflátssölu. En þegar kenning
ar Lúthers komu til Nimbschen,
voru það ekki allfáar nunnur, sem
aðhyltust þær og yfirgáfu klaustr-
ið. —
Þær voru 9 nunnur, sem tóku
}>á ákvörðun að flýja úr klaustr-
inu í einu, og var Katharina frá
Borah ein meðal þeirra. Kaupmað-
ur einn, Leonard Koppe að nafni,
hjálpaði þeim til að flýja. Hann
verslaði við klaustrið. Hann var
kunningi Lúthers. Þetta var á
páskadagskvöld. Fjórum dögum
seinna komu þær til Wittenberg.
Því þangað leituðu þær vitanlega.
Þetta var árið 1521. A næstu 8
árum flúðu 19 nunnur úr þessu
klaustri. En abbadísin og þær aðr-
ar sem eftir voru snerust til Lút-
herstrúar. Og árið 1545 var
klaustrið lagt niður.
Lúther reynir að
gifta Katharínu.
Eins og eðlilegt var, kom það á
bak Lúthers, að sjá þessum 9 far-
borða. Óbeinlínis var það lionum
að kenna, að þær flúðu. Þetta var
lionum ljóst. En eitt er að festa
upp kenningar sínar á kirkjuhurð
og verja þær, og annað að sjá fyr-
ir 9 óráðsettum óreyndum ungum
stúlkum, heimilislausum, atvinnu-
lausum og óvönum öllu öðru en
klausturlífi.
Fyrst sneri Lúther sjer til ætt-
fólks Jjeirra. En það bar engan
árangur. Þá var ekki annað fvrir
hann að gera, en koma þeim á
góð heimili. Katharina frá Boráh
komst á heimili hins lærða magist-
ers v. Reieheubach. Kona hans tók
hina ungu vegalausu stúlku að
sjer, eins og þetta væri uppeldis-
dóttir hennar. Og Katharina hlýt-
ur að hafa komist til vegs og álits
í heimili Reiehenbaehs-hjónanna.
Því }>egar Kristján IT.. Danakón-
ungur kom landflótta til Witten-
berg, og settist að hjá málaranum
Cranaeh, þá hlýtur hann að hafa
kynst Katharinu, og haft mætur
á henni, því hann gaf henni hring
er hann fór á brott og er sá hring-
ur til enn.
A heimili Reiehenbaehs lærði
Katharina öll hússtörf. Þetta var
henni erfitt í upphafi, því hún
kunni ekkert til eldhiiss- eða stofu-
verka. En hinar mjúku hendur
hennar urðu að venjast þvotti og
eldamensku. Og lund hennar varð
að venjast harðýðgi hins verald-
lega lífs.
Það var ekki að undra, þó
Lúther væri hugleikið að hún gift-
ist. Hann varð því feginn er ung-
ur ríkismannssonur kom í heim-
sókn til Reichenbaehs. Hann hjet.
Hieronimus Baumgartner.
Hann myndi vera tilvalinn eig-
inmaður fyrir Katharinu. Það fór
líka vel á með þeim. Hann var
einbirni. Er hann að nokkrum vik-
•Marteinn Lúther.
um liðnum hvarf heim til sín,
bjuggust allir við }>Ví, að liann
myndi brátt koma aftur og sækja
sína ungu brúði. En þetta fór á
annan veg. Foreldrar hans munu
liafa þvertekið fvrir þann ráða-
hag. Og skömmu síðar frjettist, að
hann hefði gengið að eiga 15 ára
gamla stúlku, sem foreldrar hans
völdu honum sjálfir,
Katharina varð svo harmþrung-
in, að hún lagðist í rúmið.
Nú reýndi Lúther að ná í annan
mann handa henni, mann, sem
virtisj vera henni fyllilega sam-
boðinn. En hún neitaði alveg að
giftast honum. Enn eina tilraun
gerði hann. En alt fór á sömu
leið. Nú fóru menn að álíta að
Katharína væri hofmóðug stúlka.
Eitt sinn spurði Reichenbach
hana beinlínis að því, hvort hún
ætlaði að hryggbrjóta alla biðla,
hvort hún t. d. gerði svo, ef pró-
fessorar eða doktarar bæðu henn-
ar. En hún sagði, að ef Amsdorph
prófessor eða doktor Lúther bæðu
sín, þá myndi hún ekki hrygg-
brjóta þá. - t
Og einn góðan veðurdag spurð-
ist það út um Wittenberg að
Lúther ætlaði að giftast stroku-
nunnu.
Katharina var á heimili Reich-
enbachshjóna þangað til þau gift-
ust, en brúðkaup sitt hjeldu þau,
eins og þá var siður, skemmu eftir
að þau opinberuðu trúlofun sína.