Lesbók Morgunblaðsins - 25.04.1937, Qupperneq 6
126
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
R«pni8 drýpur niður frluKP**-
rúðurnar (>k kornöxin á akrimuu
sri^ua (>k KanKa * bylgjum.
Þarna glitlir í skógarjaðarinn -
rn hann rr oitthvað syn undar-
lepa svartur.
Hjer fæddist Jens Christian
Christeusen 21. nóvember
1856v og hefir því verið um tví-
tupt. þegar litln greniplönturnar.
sein nú eru orðnað að háúm
trjám. teygðu sig sniátt og smátt
upp úr beitilvngjnu. Nú standa
þa*r heiðnrsvörð við berskuheim-
ili hans.
Foreldrar J. C. Christensen
voru bæði feedd og uppalin
í Paaböl, því þá var fjórbýli á
jörðinni. og hjer bjuggu þau all-
an sinn búskap. Þau voru dugandi
hjón í litlum efnum. en úr liófi
fram trúuð og þjóðrækin. Þau
miðuðu alt við kóuginn og guð
og vildu revnast báðum trii.
Kkki er þess getið, hvort nokkur
bók var í svefnherbergi þeirra
hjóna, en ])ó hjekk þar bókahilla
uppi á þili og á henni var geymd
ur hrísvöndur, sem þau börðu sou
sinn, Jens Christian, með flesta
daga. til að kenna honum að
virða guð og temja sjer góða
siði! En það gilti einu þó hann
væri barinn og látinn hýrast tím-
unum saman inni í gömlum og
myrkum reykháf — en það var
þyngsta refsingin, sem heimilið
gat látið honum í tje. — þá var
hann altaf jafn óstýrilátur og
mikill fyrir sjer, stríðinn og ó-
fyrirleitinn, en þó hrekklaus að
mcstu, eftir því sem hann segir
sjálfur.
Aunga aldri var J. C. Christ-
ensen látinn vinua við bú-
skapinn og 10 ára gætti hann
sauða föður síns úti á heiði og
las Grettissögu. Skömmu fvrir
andlát sitt. 19. desember 1929,
ljet hann þess getið, að sjer hefði
jafnan þótt mest koma til Absa-
lon biskups og Grettis Asmund-
arsonar af öllum ýturmennum
norrænnar sögu. Og bætti svo
við: Jeg kyntist þeim báðum úti
á heiðinni heima.
Fimtán ára fjekk hann vinnu
á vetrum við að segja til börnum,
og gegndi þeim starfa í þrjú ár.
eða þangað til liann fór í skóla,
til að búa sig undir að gera barna
kensluna að æfistarfi sínvi. Tutt-
ugu og eins árs lauk hann kenn-
araprófi frá kennaraskólanum í
Gedved, og ári seinna kvæntist
hann nágrannastúlku sinni, Karen
Kirstine l’etersen í Suðurgreni.
Síðan fjekk. liann kennaraem-
bætti í Stadil, litlu sveitaþorpi í
Ringköbing-hjeraði og vann sjer
þar mikið traust sem frábær
kennari.
Hann ljet sig snemma þjóð-
mál miklu skifta, og 1890
var hann kjörinn á þing í Ring-
köbing-kjördæmi fyrir jóska
bændaflokkinn (Vinstri), sem þá
var í miklum uppgangi undir
stjórn hins snjalla foringja, Chr.
Berg. En á fyrsta þingári J.
C. Christensens ljest Berg og
þótti Christensen þá álitlegasta
foringjaefuið og hafði liann
flokksforustuna á hendi, uns
hann ljet af þingmensku 1924.
Árið 1901 var J. C. Christen-
sen kjörinn kirkju- og kenslu--*
málaráðherra í samsteypustjórn
Deuntzers, og vann sjer mikið
álit fvrir ýmsar umbætur. sein
hann gerði á dönsku kirkjulög-
gjöfinni. En sama ár og hann var
kjörinn kirkjumálaráðherra ljet
hann af kennaraembætti sínu í
Stadil, sem hann hafði fengið að
halda í ellefu ár eftir að hann
var kjörinn á þing.
Við kosninguna 1905 náði
bændaflokkurinn meirihluta
og myndaði stjórn. Varð þá J. C.
Christensen forsætisráðherra og
atkvæðamikill valdamaður, en lield
ur þótti andstæðingum hans hann
viðsjárverður í samningum og
sögðu liann lævísan ref.
t dönskum skopblöðum frá
þessum árum úir og grúir af mynd
um af forsætisráðherranum með
refinn, sem fyrst stakk trýninu
upp undan treyjulafinu að aftan,
en var von bráðar orðinn að stóru
dýri, og Christensen að litlum'
fermingardreng, með sálmabók í
hönd, sem var sakleysið sjálft á
svipinn.
En þegar vegur Christensens
stóð í mestum blóma, sem
valdamesta manns þjóðar sinnar,
varð innanríkisráðherrann í ráðu-
levti hans, Alberti, uppvís að
stórkostlegum fjársvikum (Al-
berti-hneykslið), er olli því, að
Christensen, er var stjórnarforseti
og ábyrgur fyrir gjörðir stjóru-
arinnar, varð að láta af embætti
og skjóta málum sínum fyrir
dómstóla. Með úrskurði landsyfir
rjettar var hann levstur af öllum
grun um að hafa verið i vitorði,
eða á nnnan hátt meðsekur í fjár
glæfrum Albertis.
Daginn seui bændaflokks-
stjórnin sagði af sjer hjelt Christ
ensen skilnaðarræðu, sem enn er
minst í Daninörku sem eins merki
legasta viðburðar í þiugsölum
þjóðarinnar:
Christeusen var að vanda
hnarreistur við þetta tæki-
færi og sagði, að gljáfægðum rýt-
ingi hefði verið stuugið í bakið á
sjer, og sárið, sem hann liefði
lilotið við þessa stungu, mundi
draga úr starfskröftum sínum
um skeið. — En svo mundi liann
aftur verða heill heilsu. . . .
Þegar á leið ræðuna misti hann
jafnvægi á geðsmunum sínum og
grjet eins og barn — þessi sterki
og harðlyudi maður. Og með tár-
in í augunum gekk hann yfir til
flokksmanna sinna, sem urðn að
styðja hann út iír salnum.
■*
Nliöfum við gert okkur gott
af rabarbaragrautnum í
stofunni á Paaböl. Gamli maður-
inn stendur fyrstur upp frá borð-
um og kyssir son sinn og tengda-
dóttur fyrir matinn. Því næst
gengur liann rakleitt að stofu-
stafni og grípur þar langa og
forneskjulega reykjarpípu ofan
af þili og kveikir sjer í lienni.
Pípuhausinn var á stærð við
stóra ausu.
Eftir nokkra stund buðust þeir
feðgar til að ganga með mjer út
til að svipast um á landareign-
inni. Regnið var nvikið til stytt
upp.
Við gengum í áttina til skógar-
ins, yfir gráhvítan akurinu. En
síst var að undra þótt mjer sýnd-