Lesbók Morgunblaðsins - 02.05.1937, Blaðsíða 4

132
LBSBÓK MORGUNBLAÐSINS
„Hann sa ana sina
Ti stille, min Ven!
að var um morgrun í maí, í
hallargarðinuin í llillerötl.
fvrir mörgum árum.
Milli hárra rósarunna og graiuna
limmúra trítlaði jeg eftir breiðum
gangstígnum við hliðina á gömluin
manni, er studdist þyngslalega við
slafinn sinn. Hann var ‘að skýra
fyrir mjer, hvílík fyrn og kynstur
höllin þarna hinuin megin við
tjörnina hefði að geyma af and-
legum og veraldlegum verðinæt-
um. Þetta var Friðriksborgar-
höllin.
En alt í einu nam gamli maður-
inn staðar, góndi upp í loftið og
brá annari hendinni aftur fyrir
vinstra eyrað. en með hinni dump-
aði hann á öxlina á mjer og sagði:
Ti stille. min Ven!
Góða stund stóð gamli maðurinn
í sömu sporum og lilustaði og
góndi upp í loftið. Jeg fór að
leiða ýmsar getur að því, hvað
þetta mundi eiga að þýða og ekki
var laust við, að jeg kynni þessu
háttalagi hans dálítið illa. því úr
þessari átt er jafnan allra veðra
von!
egar við lötruðum aftur á stað
brosti gamli maðurinn við
og sagði lágt. eins og til að bera
í bætifláka fyrir sjálfum sjer:
— Það eru víst komin elliglöp
á mig, kornungan manninn! Mjer
hevrðist jeg heyra næturgalasöng
einhversstaðar þarna uppi í trján-
um — en athugaði það ekki, að
næturgalinn svngur aldrei á dag-
inn, meðan sól skín í heiði. Mjer
finst enginn söngur jafnast á við
söng næturgalans.
Eftir þettta urðu söngfuglar að-
alumræðuefnið, og á leiðinni norð-
ur eftir garðinum rifjaði hann
upp ýmsar minningar frá æsku-
dögunum, sem allar stóðu í sam-
bandi við fuglana, t. d. kvaðst
hann stundum hafa revnt að
,,skrifa upp“ eftir fuglunum til
að æfa sig á því að færa í letur
hin ýmsu blæbrigði mismunandi
hljóða.
Kvaðst hann síðar í lífinu hafa
haft nokkurt gagn af þessum
barnalegu tilraunum sínum til að
skilja og færa í letur mál fugla
hiniinsins.
yrst í garðinum göngum við
eftir bugðóttum malarvegi
upp í skógarjaðarinn. Þegar kom-
ið er spölkorn inn í skóginii ligg-
ur vegurinn fram með mosagrón-
um grjótgarði, líkastur gömlum
vallargarði á íslensku höfuðbóli.
En á bak við þenna garð glyttir
í ljósgrænt rjóður í skóginum —
og þar stendur hvítt lnis með litl-
um gluggum, miklu risi og ótal
kvistum. Það er stráþak á þessu
húsi og dökkir vafningsviðir
breiða gisið net yfir alla útvegg-
ina. Mjór hellulagður gangstígur
spinnur sig í smákrókum neðan
af veginum og upp á bæjarhólinn,
en til beggja handa eru sljettir
grasfletir.
Þetta reisulega gamla hús, í
þessu rómantíska umhverfi heitir
Stutgaarden — og hjer býr gamli
maðurinn, sem lievrist hann heyra
næturgalann syngja — það er
Tlenrik ravling.
*
Henrik Gavling var Sjálend-
ingur að ætt og uppruna
og fæddur í Lyngbv — sveita-
þorpi norðan við Kaupmannahöfn
— 22. mars 1858. Hann ólst upp
hjá foreldrum sínum í Lyngbv
fram cm feriningu og var snemma
alkunnur þar í þorpinu fvrir
hrekkvísi og glettur, og enginn
var honnm snjallari í því að finna
nýjar leiðir til að gera fullorðnu
fólki gramt í geði. Einu sinni
stráði hann t. d. baunum á gólfið
í skólastofunni. þannig, að kenn-
arinn skall marflatur um leið og
hann stje inn fvrir þröskuldinn —
og öðru sinni laumaði hann dauð-
um og sundurlimuðum froski í
kaffikönnuna hjá sama kennara.
Eins og af líkum má ráða var
þvi Henrik litli ekki í sjerlega
miklu eftirlæti hjá kennaraliðinu,
en það var ekki svo þægilegt að
ná sjer niðri á honum, því hann
\ ar afbragð annara barna til náms
á alt nema danskan stíl.
áðir Cavlings hjet Jeppe 01-
sen og var leirbræðslumaður
framan af æfinni —* en setti síðar
á stofu uppkveikju- og eldsneytis-
verslun og komst í góð efni. Hann
lærði aldrei að skrifa, hvorki bók-
stafi nje tölur og á gainalsaldri
sagðist liann mest og best hafa
komist áfram á því að kunua ekki
að skrifa — því að skrifa væri
sama og svíkja ! Kona Olsens hjet
Bengta Cavling, hagsýn og gáfuð
kona. Þau hjón áttu þrjá svni og
var Henrik elstur þeirra, og tók
liann sjer nafn móður sinnar, en
bræður hans, tvíburarnir Frejlif
og Adolf, hjeldu Olsens-nafninu.
Adolf varð borgarstjóri í Ála-
borg, Frejlif varð rithöfundur og
ritstjóri, og hjer er nokkuð rakin
saga Henriks — og eitt er víst, að
allir synir Jeppa leirbræðslumanns
lærðu að skrifa, þó hann hefði
sjálfur ekki sjerlega mikið álit á
þeirri iðju.
Ungur var Henrik látinn aka
viði utan úr skógi og í hæð-
unum umhverfis Furuvatnið* átti
hann þá mörg erfið spor. Enn-
fremur ók liann hálmi og hevi til
liöfuðstaðarins, og tígulsteinum í
sambyggingar, er þá var verið að
reisa við Godthaabsveg í Höfn og
standa ]rar nú sem gamlir kumb-
aldar. f þessum ökumannsleiðangr-
um sínum varð hann ungur fyrir
ýmsum áhr-ifum af höfuðborgar-
lífinu, þvr hann tók vel eftir öllu,
sem fvrir augu og evru hans bar.
Morguninn eftir að Cavling var
fermdur gekk hann til Hafnar að
leita sjer atvinnu — en varð lítið
ágengt. Ekki vildi hann samt
snúa heim við svo búið og rjeði
sig út úr vandræðum sem vika-
dreng á herskip, og var þar kaup-
laust um sumarið. Um haustið
konr hann sjer fvrir við vjelsmíði-
* Þar sem Chr. Winther orti
kvæðið: Svíf þú fugl ....