Lesbók Morgunblaðsins - 02.05.1937, Blaðsíða 5

LBSBÓK MORGUNBLAÐSINS
133
drauma rætast
Kunnasti blaðamaður
Norðurlanda.
Hearik Cavling og bróðurdóttir hans, Ellen Olsen. Myndin er tekin
á Stutgaard 1927, nolrkrum dögum eftir að hann ljet af ritstjórn.
nám á Norðurbrú, og lauk þar
námi að fjórum árum liðnum —
eða röskra 18 ára gamall.
*
ið vjelsmíðinámið á Norður-
brú hófst áhugi Cavlings
fyrir þjóðmálum. Um þær mundir
voru uppi í Danmörku ýmsar nýj-
ar stefnur er hnigu að auknu
frjálsræði og bættum kjörum al-
þýðunnar í landinu — og Cavling
skipaði sjer í hóp þeirra, sem
þráðu fult athafnafrelsi, sjálfsfor-
ræði og ákvöi-ðunarrjett til handa
öllum þegnum þjóðfjelagsins.
Samfara þessum nýju straumum
í þjóðfjelags- og menningarmálum,
sein gagntók hugi fólksins, var
óvenju blómlegt jd'ir atvinnulífi
þjóðarinnar é þessum árum — því
enn var öngþveiti stjettabarátt-
unnar ekki komið til sögunnar.
Hjer voru því góð skilyrði fjrrir
unga og djarfhuga menn að sýna
hvað þeir gátu!
En Cavling var ekki einn af
þeim, sem finst hann hafa
sigrast á öllum örðugleikum lífs-
ius með því að bindast trygðar-
tengslum við einhverja ákveðna
stjórnmálaskoðun. Hann vildi læra
meira og vera til fleiri verka hæf-
ur en að hamra járn. Því tók hann
fj’rir kennaranám og var um eitt
skeið barnakennari og fekst jafn-
fram nokkuð við blaðamensku,
og vakti fljótt á sjer eftirtekt
fvrir óveuju lipran og myndauð-
ugn stíl og mikið hugmyndaflug.
Nú var svo komið, að danski stíll-
inn var hans sterkasta vígi.
Fyrstu blaðagreiuar Cavliugs
birtust í „Morgenbladet“ —
en því blaði stjórnaði þá Hörup,
forvígismaður radikala flokksins,
er síðar varð fju-sti ritstjóri við
dagblaðið Politiken, þegar það
var stofnað 1883. Ýmist voru
greinar jtessar leiftrandi skop-
greinar, tímabærir frjettapislar
eða ferðaminningar — því Cavling
var einn þeirra ungu manna, sem
aldrei uiuli sjer heima og altaf
langaði eitthvert langt, langt í
burtu til að sjá eitthvað mikið,
mikið. Hvenær, sem hann gat því
við komið skrapp haun suður til
Þýskalands, því þar var ódýrt
Henrik Cavling.
að ferðast og mörgu að kj’nnast í
sigurvíinu Þjóðverja eftir styrj-
öldina við Frakka. Tímum saman
sat hann í þýska ríkisþinginu í
Berlín og fylgdist þar af áhuga
með framgangi ýmsra mála og
sendi stundum útdrátt úr þing-
frjetlum til Politiken, er jiá var
ungt og umdeilt blað. Einu sinni
þegar Cavling var staddur í
Berlín fekk hann brjef að heim-
au, þar sein honum var boðin föst
staða við Politiken. Þetta var 1886.
Cavling var ekki seinu að taka
þessu boði, því klukkan átta kvöld
ið eftir var hann tekinn til starfa
upp á skrifstofu blaðsins í Inte-
gade, og fjrrsta verk hans, sem
fastur starfsmaður þessa blaðs,
var að skrifa leikdóm — en ein-
hverra hluta vegna þótti Hörup
hann ekki prenthæfur!
Glæsilegustu óskir og þrár
Cavlings voru orðnar að
veruleika. Hann var orðinn blaða-
maður við minsta dagblað borg-
arinnar og átti að fá 350 króna
kaup á mánuði — það var dálag-
legur skildingur. Þá var Politeken
ýmist fjögra eða átta síðu blað, í
litlu broti, og upplagið ekki nema
5000 eintök. Hlaðið var ,,sett“ á
hæðinni fyrir ofan ritstjórnar-
skrifstofur þess, í Integade, en
,,formunum“ síðan ekið á gömlum
handvagni niður í Niels Juels-
gade. Þar var blaðið prentað.
Nú rak hver „glæpurinn" aíln-
an í frjettaburði og fram-
komu Cavlings. Yæri hann t. d.
sendur til að vera viðstaddur
vígsluhátíð eða hornsteinalagnir,
þá var hann vís að framkvæma
verknaðinn sjálfur og vera svo
allur á bak og burt, þegar til-
kvaddir virðingarmenn kotnu á
staðinn. Daginn eftir stóð svo
feitu letri að frjettaritari Politik-
en hefði í gær lagt hornsteininn
að hinu eða öðru stórhýsinu og
vígt þetta eða hitt mannvirkið og
alt var staðfest með vottum! Og
heldu forystumenn einhvers stjórn
málaflokks með sjer lokaðan fund