Lesbók Morgunblaðsins - 23.05.1937, Blaðsíða 2

154
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
km. norðan við Damaskus. Til
Damaskus kemst maður með járn-
braut frá Beirut við Miðjarðar-
haf. En bílvegur liggur einnig yf-
ir fjallgarðinn og inn til Dam-
askus. Ilægt er að komast á bíl-
um um landið þvert og endilangt.
Hafa bílarnir valdið miklum breyt
ingum-þar sem víðar í heiminum.
Þeir eru flestu öðru fremur tákn
nýja tímans í þessu landi, þar sem
gamla og nýja tímanum ægir sam-
an á hinn margvíslegasta hátt, Það
er t. d. einkennilegt að sjá Bedu-
ina-höfðingja í sínum einkenni-
legu fornaldarklæðum skrönglast
áfram í Fordbíl eftir hálfgerðum
vegleysum.
— Og loftslagið?
— Er ákaflega þurt. Víðast
hvar þar sem menn koma ekki
vatnsleiðslum og vökvun við, er
jörðin þur og gróður skrælnaður.
Enn sjást víða leifar af voldugum
vatnsleiðslum frá tímum Róm-
verja. Og enn eru sumar þessar
vatnsleiðslur notaðar.
Þar sem vatnið er nóg, breytist
landið í hinn unaðslegasta aldin-
garð, eins og t. d. umhverfi Dam-
askus.
Damaskus er stórborg með 300.-
þús. íbúa. Gegnum borgina rennur
áin Barada. Þessi á hefir breytt
umhverfi borgarinnar í stóran
yndislegan gróðurreit — „oasa“ í
eyðimörkinni, þar sem vex hin
mesta gnægð suðrænna aldina.
Nebk er líka í slíkum gróður-
reit, en minni. Sú borg er í svip-
aðri hæð yfir sjávarmál og Heklu-
tindur. Þar er hásljettan svo há.
Flesta daga ársins skín þar
björt sól. Er sólarljósið svo skært,
að það sker jafnan í augun. Svo
hafa menn þann merkilega sið að
hvítta öll hús að utan, og eykur
endurskinið frá húsveggjunum of-
birtu í augu manns.
— Hvernig er menningarstig
Sýrlendinga ?
— Erfitt er að lýsa því í stuttu
máli. Tækni í framleiðslu er mjög
ábótavant, fjöldinn allur af fólki
sem aldrei lærir að lesa.
— Þeir er flestir Múhameðstrú-
ar 1
— Já, en þó eru hingað og
þangað litlir kristnir söfnuðir,
sem hafa haldist þarna frá því í
fornöld. Auk þess eru þarna all-
margir Gyðingatrúar.
En það einkennilega er, að þó
lög heimili t. d. kristnum mönn-
um og Gyðingum að taka upp
Múhameðstrú, og þó leyfð sje yf-
irleitt hverskonar fráhvarf frá
einum trúarbrögðum til annara,
þá er eitt, sem lög leyfa ekki, og
það er, að Múhameðstrúarmenn
gangi í kristna söfnuði.
Jeg er að vona, að breyting fá-
ist á þessu fyr en seinna, eða a.
m. k. að yfirvöldin og Múhameðs-
trúarmenn yfirleitt láti það af-
skiftalaust, þó menn taki upp
kristna trú. I Egyptalandi eru
víst 2—300 manna nú, sem hafa
snúist til kristinnar trúar, frá
öðrum triiarflokkum, og þeir fá
að vera í friði. En því verður eigi
neitað, að svona hefir bað ekki
verið. Það hefir komið fyrir hvað
eiitir annað þarna austur frá, að
þegar Múhameðstrúarmaður tekur
upp kristna trú, þá blátt áfram
hverfur hann úr söguni á dular-
fullan hátt, ættmenn hans og trú-
bræður beinlínis stytta honum
aldur svo lítið ber á, og ekkert
verður um það sint frá yfirvald-
anna hálfu.
— Það hlýtur að vera dapur-
legt að stunda kristniboð undir
slíkum kringumstæðum 1
— Ójá, en jeg er samt vongóð-
ur. Þetta getur alt lagast. Enn
erum við á undirbúningsstigi þar
eystra. Yið undirbúum jarðveg-
inn. Það er þolinmæðisverk. Það
játa jeg. En þó menn ekki bein-
línis taki upp kristna trú, þá get-
um við með skólum okkar og með
safnaðarlífi liaft áhrif á fólkið.
Jeg finn að við höfum áhrif í
rjetta átt. Jeg finn mun á þeim
heimilum, sem hafa sent okkur
börn sín til náms. I þeim átta
skólum, sem hið danska Austur-
landa-trúboð hefir í Sýrlandi, eru
nú alls 627 börn, 320 stúlkur í
þrem telpuskólum og 307 drengir
í 5 drengjaskólum. Af þessum
nemendum eru 257 stúlkur og 213
drengir frá heimilum Múhameðs-
trúarmanna. Hin börnin eru krist-
in. —
— Eru engin kenslugjöld greidd
í skólum þessum?
— Jú, en kenslan er mjög ódýr,
kenslugjaldið aðallega miðað við
það að láta fólkið borga eitthvað.
Því að eins og þjer vitið, það, sem
fæst ókeypis, er oft talið lítils eða
einskis virði. Alls eru 29 kennarar
við skóla þessa — alt Sýrlending-
ar.
— Málið, sem þarna er talað?
— Er Arabiska. Æði erfitt
tungumál fyrir Evrópumenn að
læra. En málið hefir ákaflega rök-
rjetta og að vissu leyti einfalda
gerð, sem gerir auðveldara fyrir
útlendinga að læra það, þegar
grundvallaratriðin eru fengin.
— Fylgjast Sýrlendingar vel
með Evrópumálum?
— Já, síðan í heimsstyrjöldinni
fylgja þeir því vel eftir, sem ger-
ist í Evrópu, og yfirleitt því, sem
gerist í heiminum. Heimsstyrjöld-
in varð þar, sem víða annarsstað-
ar mikil tímamót. Upp frá henni
flæddu áhrif nýrra tíma inn yfir
landið, ný tækni, samgöngutæki,
þjóðin varð eigi eins einangruð og
áður. Atburðir, eins og Abyssiníu-
stríðið hafa haft mikil áhrif á
Sýrlendinga. Þeir geta ekki
gleymt máttleysi Þjóðabandalags-
ius og rjettlausri meðferð Itala á
Abyssiníumönnum.
Annars verður maður þess oft
var meðal almúgamanua, að
þeirra mikli þjóðardraumur er, að
öll Arabía sameinist í eitt vold-
ugt ríki. Renna þeir þá vonaraug-
um til hins mikla Ibn Saud. Þegar
ólesendur, kunningjar mínir, sjá
mig lesa blöð, spyrja þeir mig oft
að því, hvort ekkert standi þar
um Ibn Saud.
Múhameðstrúarmenn hafa yfir-
leitt mjög mikla samheldni sín á
milli. Þeir eru ákaflega sanntrú-
aðir menn á sína vísu. Þeir eru
vissir um, að Múhameðstrúin veiti
þeim þá sjerstöðu í heiminum að
vera öllum öðrum mönnum æðri.
Bræðralag þeirra á milli er mjög
ríkt, og stjettaskifting lítil.
Jeg hefi eignast marga vini
meðal Múhameðstrúarmanna, og
hefir vináttan brúað alt bilið, sem
af mismunandi trúarbrögðum staf-
ar. Þó finn jeg altaf gegnum vin-
áttu þeirra, að þeir kenna í brjósti
um mig, að vera utan við þá vænt-
anlegu alsælu, sem Múhameðstrú-