Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1937, Blaðsíða 4

196
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Múlakotsgarðurinn
fjörutíu ára.
S. B. talar við
Guðbjörgu Þorleifsdóttur
í Múlakoti.
Trjágarðurinn í Múlakoti í
Fljótshlíð hefir um margra
ára skeið verið einn mesti eftir-
lætisgarður Sunnlendinga, og
mjög rómaður af ferðafólki.
Vissulega er garðurinn falleg-
ur. Þó get jeg ekki að því gert,
að mjer finst trjágarðurinn samt
ekkert aðalatriði. En saga garðs-
ins, hvernig hann er til orðinn,
er eitt gleggsta dæmi uin það,
hve miklu önnum kafin sveita-
kona getur til vegar komið, þeg-
ar saman fer ósjerplægni og
brennandi áhugi og hvorttveggja
er beint að settu takmarki — tak-
marki, sem á sjer stað í veruleik-
anum fyrir sjónum manna. Og um
þetta er Múlakotsgarðurinn fyrst
og fremst afbragð annara garða.
*
i
Quðbjörg í Múlakoti er kona
66 ára gömul. Við skulum
hverfa með henni 40 ár aftur í
tímann. Þá var hún 26 ára, gift
kona og tveggja barna móðir. Þá
var lágreistur bær í Múlakoti, þar
var enginn garður, eða garðstæði,
en túnið var mikið og sljett og
fram af því tóku við breiðir 'og
grasivaxnif bakkar Þverár. Það
var blómlegt að líta niður yfir
túnið og engjarnar — og „fögur
var hlíðin“.
„Það var um vor. Eyjólfur er
maður nefndur. Hann var bróðir
Guðbjargar og til heimilis í Múla-
koti. Eyjólfur var hagur maður
vel og listrænn. Hann var far-
andsmiður. Þetta vor átti Eyjólfur
leið fram^ hjá Nauthúsagili. En
það gil er nú þjóðkunnugt orðið
fyrir reyniviðarhrísluna frægu,
sem fell þar fyrir aldurssakir, og
af völdum snjóþyngsla, á síðast-
liðnum vetri. Þegar Eyjólfur reið
fram hjá gilmynninu varð honum *
hugsað til systur sinnar, G-uð-
bjargar, er oft hafði beðið hann
að útvega sjer þar reyniviðar-
plöntu og færa sjer, ef þess væri
nokkur kostur. Gekk Eyjólfur síð-
an í gilið og eftir nokkra leit og
bjástur tókst honum að „ræna“
þremur reyniplöntum úr akri
„gljúfrabúans“. Bjó hann síðan
um plönturnar í vasaklút, stakk í
buxnavasa sinn, sló undir nára
og reið sem leið lá yfir Markár-
fljót, Affall og Þverá skemsta veg
að Múlakoti.
Að kvöldi þessa sama dags
hjálpaði Eyjólfur systir sinni að
koma plöntunum niður í lítið
moldardys í hlaðvarpanum. En nú
var vandinn verri. Túnið var illa
girt og nýgræðingunum var marg-
vísleg hætta búin af ágengni og
yfirtroðslum manna og dýra. En
Guðbjörgu varð ekki ráðavant.
Undir bæjarveggnum var viðar-
köstur ofan úr Þórsmörk, og úr
kesti þessum valdi hún sjer
nokkra bjálka, stakk þeim niður
umhverfis dysið og hengdi á þá
gamalt og gysið silunganet. Þessu
næst sótti Guðbjörg sjer fjórax-
bjarkarplöntur upp ,,í fjall“ og
gróðursetti þær hjá reyniplöntun-
um.
*
etta var fyrsta sporið, fyrsti
vísirinn að Múlakotsgarðin-
um eins og hann er í dag — garð-
inum steinstöpla- og járnrimla-
girta með háu og stofngildu reyni-
trjánum og gnæfandi björkum,
garðinum með hvíta skálann og
sumarblómaskrúðinu, garðinum,
sem er skrautlýstur þegar halla
tekur sumri.
Yið skulum biðja Guðbjörgu að
segja okkur hvernig garðurinn
svo varð að því sem hann er.
— Það liðu átta ár, og plönturn-
ar sjö döfnuðu vel, enda hlúði jeg
að þeim eftir mætti.
Svo var það vordag einn, að
jeg var að reita arfa, og róta upp
moldinni, að jeg kom auga á litla
plöntu, sem mjer fanst vera eitt-
livað örlítið frábrugðin arfanum.
Þegar jeg fór að gæta betur að
var þetta nýgræðingur — reyni-
planta — og við nánari aðgæslu
komu í ljós fleiri slíkir nýgræð-
ingar. Hjer voru að fæðast ný
trje!
Jeg þóttist hafa fundið mikinn
fjársjóð, og varð glöð við. Vorið
eftir „færði jeg út“ nýgræðingana,
stækkaði garðinn — og svo koll
af kolli þangað til 1913. Síðan
hefi jeg ekki stækkað trjágarðinn
að flatarmáli og þá var yngsta
„stóra“-trjeð plantað.
— En nú eru trjen í garði mót-
býlismanns yðar orðin álíka stór-
vaxin og trjen í yðar fertuga
garði.
-— Já, það eru þau. Reyndar
er ekki lengur rjett að tala um
garðinn í Múlakoti — heldur garð-
ana. Því þó „hinn“ garðurinn sje
mörgum árum yngri er aldurs-
munurinn nú horfinn af frænd-
trjánum.
— Voru reyniplönturnar, sem
Eyjólfur færði yður úr Nauthúsa-
gili, fyrstu trjáplönturnar, sem
græddar voru við heimahús hjer
í Fljótshlíð?
— Já, það voru þær — og
hjerna eru þær. Urn leið gengur
Guðbjörg að þremur stofngild-
ustu trjánum í garðinum og bros-
ir. Þær standa svo að segja hver
við aðra, og má af því marka,
hvaða þekkingu við systkin höfð-
um á trjágræðslu, þegar við vor-
FRAMH. Á BLS. 200.