Lesbók Morgunblaðsins - 15.08.1937, Blaðsíða 7

lesbók morgtjnblaðsíns
255
eftir sjer og lömbum sínum, og
grunntónninn í öllu þessu hjali
náttúrunnar er svo fossniðurinn í
Miklagili. En heiðalífið er ekki ein
lægur svanasöngur. Náttúran á
það til að ókyrrast. Dagar koma
með illsku veðri, öskrandi roki og
rigningu, eins og nú eigi að hegna
heiðarbúum í eitt skifti fyrir öll
fyrir allar þæi' yfirsjónir. Þoka
færist yfir, og nú sjer ekki til sól-
ar í marga daga.
Það má nú segja, að Holtavörðu-
heiði er mikið þokubæli. Aðallega
er þoka með norðanátt, og stund-
um er hún svo svört, að eigi sjer
nema nokkra faðma. En þokan er
merkilegt fyrirbrigði. Fyrst í stað
er eitthvað aðlaðandi við hana —
maðurinn er forvitinn og vill fá
að vita, hvort satt er, sem sagt er,
að margt búi í þokunni, en brátt
kemst hann þó að raun um, að
þoka er ekkert annað en þoka, og
það, sem til er í þokunni, er líka
til, þegar þokulaust er, og að bak
við þennan hól er tjörn. Því leng-
nr sem þokan grúfir yfir mann-
legu lífi, því sterkari verður þráin
eftir ljósinu, og þrá hins blinda
manns er án efa einhver sterkasta
þráin, sem til er. Það er því ekki
nema von, að heiðarbúinn fyllist
þakklæti til sólarinnar, þegar
henni hefir loks tekist að senda
líf- og ylberandi geisla sína í
gegnum þoku- og skýjahjúpinn, —
og þá hlýtur hann að skilja betur
en nokkru sinni fyr, orð sálma-
skáldsins: „— í sannleik hvar
sem sólin skín, er sjálfur guð að
leita þín“.
Þegar þoka er og suddi á iieið-
inni um helgar, en sólskin og
blíða beggja megin lieiðar, þá
leitar hugurinn oft til byggða, —
út úr myrkrinu inn í ljósið. Vinnu
er hætt kl. 3 á laugardögum, og
er þá frí þar til kl. 7 á mánudags
morgni. Margir, sem heima eiga í
nærsveitunum, fara heim til sín
undir eins á laugardag, en aðrir
bíða sunnudags. Sumir gerast
myndarlegir og fara að þvo af
sjer fötin, en aðrir ætla að gera
það næsta laugardag, því að þá
verði betri þurkur. Á sunnudags-
morgni hefir letin ef til vill gripið
suma svo ákaflega, að þeir þykj-
ast alls ekki nenna að fara til
bygða, heldur liggja í makindum
inni í tjaldi, sofa eða lesa, og þeim
líður líka ósköp vel. Þeir viljugri
koma sjer í bílana, halda til bygða,
norður eða suður, koma heim um
miðja næstu nótt - í sólarskapi
syngjandi:
Niðr’ í dalnum var sólskin og sæla,
þar sjást hvorki þoka nje ský, —
en á bansettri heiðinni er bræla,
þar bíða okkar urðir og dý.
Mánudagur rennur upp eins og
allir aðrir dagar gera, vikan líður,
og senn kemur nýr mánudagur, og
menn byrja að hlakka til næstu
helgar.
Brátt má telja dagana, sem eft-
ir eru af verunni á Holtavörðu-
heiði, á fingrum sjer: tíu, níu, átta,
sjö. Haustið gengur í garð með
óstöðugra veðri, næturfrosti, og
snjó í fjöllum, lækir vaxa, smá-
sprænur, sem enginn hefir virt
viðlits áður, sýna lit. Nú heyrist
ekki lengur til svananna, og ærn-
ar liafa flutt sig nær bygðinni, nær
skjóli og lífi. Bílaferðum yfir heið-
ina fækkar, þó koma nokkrir bíl-
ar daglega með seinasta síldar-
fólkið og fólk úr kaupavinnu.
Fyrri hluta sumarsins lágu leiðir
margra norður í síldina, en þeg-
ar haust er komið, beinast leiðir
flestra suður til höfuðborgarinnar.
Lífið í tjöldunum breytir tölu-
vert svip á haustin. Þá eru olíu-
lamparnir teknir upp, og ljós er
í hverju tjaldi. Myrkrið úti, sem
varla getur svartara orðið, sýnist
enn þá svartara vegna allra þess-
ara ljósa. Bjarminn af lampaljós-
inu er í senn bæði eiukennilegur
og notalegur, og hann gerir þessa
litlu 3ja manna íbiíð miklu heimil-
islegri en hún var nokkru sinni um
sumarið. Tjaldvistin rifjast ósjálf-
rátt upp fyrir manni, alt frá því
um sumarið, þegar fyrst var stíg-
ið fæti inn í þetta tjald, sem marga
nóttina veitti besta skjól gegn
veðri og vindum, og nú er legið
uppi í rúmi og lesið í bók, sem að
öllum líkindum hefði verið látin
liggja á hillunni suður í Reykja-
vík, ekki vegna þess, hve hún væri
leiðinleg, heldur vegna hins, að
lijer á hún við, — í lampaljósinu,
sem blæs kaupstaðarbarninu því í
brjóst, að eitthvað líkt þessu hafi
það ‘verið í baðstofunni forðum
daga.
Seinasti dagur rennur upp. Heið-
in kveður á líkan hátt og hún heils
ar, nú er hún aðeins haustleg í
stað þess, að áður var hún vorleg.
— Laxfoss pípir í Borgarnesi, og
Reykjavík ljósum skrýdd tekur á
móti nokkrum heiðarbúum með
bílaskrölti og götuys. — Þegar
líða fer á vetur, er oft hugsað til
heiðarinnar, og þó að hugsanirnar
verði stundum nokkuð þoku-
blandnar, þá glittir þó í sólskins-
blett í heiði, í hóp góðra fjelaga,
verkstjóra og verkamanna.
— Heimurinn er allur genginn
af göflunum. í dag kom huokkinn
minn litli og ætlaði að fara að
kenna mjer hvað nýtísku uppeldi
væri.
— Ja, satt segið þjer — föður-
bróðir minn kom og vildi fá lán-
aða peninga hjá mjer.
Kennarinn: Hvað heitir þú.
Nýi drengurinn; Pjetur Jónsson.
— Mundu að segja hr. þegar þú
talar til mín. Það borgar sig altaf
að vera kurteis.
— Hr. Pjetur Jónsson!