Lesbók Morgunblaðsins - 26.09.1937, Blaðsíða 4

LESBÓK M0R6UNBLAÐSINS
:íoo
Theresa hin slungna
Það e. raál manna, að ekkert
liafi jafn lieillaiuli áhrif á hugi
manna eins og fjármunir, auðæfi.
Þegar menn fá þá flugu í höf-
uðið, að auðæfi sjeu í nánd, þá
missa þeir stundum alla stjórn á
-kynsemi sinni, o«r leggja var-
kárni og dómgreind á hilluna, til
að fá hlutdeild í auðæfunum.
Sjaldan hefir þetta komið ber-
legar í ljós í heiminum, en í
Frakklandi fyrir 60 árum síðan,
er hin sluugna Tlieresa Humbolt
vafði fjármálamönnum Frakka
iiin fingur sjer. Sjálfur dómsmála
ráðherra þjóðarinnar var einn í
þeirra lióp. sem dansaði í kring-
um þann ,.gullkálf“, og ljetu
Theresu í tje alt það stórfje, sem
hún þurfti til þess að lifa eins
og drotning. En þá tilveru sína
bygði hnn á einni haglega gerðri
lýgi. seln hún hjelt við og ól önn
fyrir í 18 ár.
Þó æfiferill hennar væri ekki
eftirbreytnisverður, lifir endur-
minningin engu að síður um hana,
því niin var í raun og sannleika
sjerstiik í hópi stórsvindlara, sem
uppi hafa verið í heiminum.
Hugmyndin frá æsku-
árunum.
Hugmyndina að hinum stór-
fenglegu fjárglæfrum sínum fjekk
Theresa Humbolt í æsku sinni.
Faðir hennar hjet Daurignac og
bjó í þorpinu Baudelles. Hann
var skuldum vafinn. En hann
stvrkti lánstraust sitt með því að
finna það út, að hann væri af
gömlum aðalsættum, væri rjett-
borinn greifi. Samtímis „komst
hann að raun um“, að liann ætti
vellauðugan frænda í Aineríku,
sem hefði arfleitt hann að öllum
eigum sínum.
En Theresa var ekki nema rjett
orðin gjafvaxta. Jiegar faðir henn
ar kom auga á, að hún myndi
geta orðið honum mikil stoð í
svindli hans. Hann fór að svipast
eftir hentugu mannsefni handa
henni. Rakst hann þá á Frederic
Humbolt, son dómsmálaráðherr-
ans. Þessi ungi maður var duglít-
ill og treggáfaður. En Theresu
tókst að ná ástum hans. Þau
giftu sig og fluttu til Parísar.
Þóttist Daurignac nú hafa komið
sjer vel fyrir.
I tvö ár lifðu ungu hjónin kyr-
látu lífi í lítilli íbúð í París. Hafa
þau sennilega notað tímann til
þess að undirbúa sem best „fjár-
aflaplan“ sitt. Því árið 1881 fóru
þau að ympra á því við kunningja
sína, að Theresa ætti von á mikl-
um arfi frá Ameríku, en sá væri
hængur á, að tvær væru arf-
leiðsluskrárnar. Hin unga tengda
dóttir gat sannfært dómsmálaráð-
herrann um, að alt væri með
feldu. Svo hann tók að ráðfæra
sig við lögfræðinga um Jiað, hvern
ig rjettast væri að snúa sjer í
málinu, svo ungu hjónunum vrði
trvgður arfurinn.
Fregnin um hinn mikla arf
barst brátt út um borgina. Það
áttu að vera 100 miljónir gull-
franka. sem Theresa Humbolt átti
í vændum. Menn töluðu hátt og í
hljóði um hinn ameríska auðkýf-
ing Henry Robert ('rawford, sem
átti að vera liinn rjetti faðir
Theresu. Hann átti að hafa skilið
eftir sig tvær arfleiðsluskrár.
Samkvæmt annari átti Theresa
að erfa öll auðæfin. En samkvæmt
hinni átti Theresa aðeins að fá
360.000 frnaka á ári, en stofn-
f.jenu átti að skifta milli systur
hennar og tveggja frændkvenna
Crawfords heitins.
Lítil tortrygni.
Menn undrast ]iað nú á dögum,
að enginn skyldi tortryggja þessa
sögu. Enginn ljet sjer til hugar
koma að láta rannsaka það vest-
an hafs, hvort sagan væri sönn,
hvort „auðkýfingurinn Crawford“
væri nýlega dáinn, og hvort þessi
erfðamál hefðu komið á dagskrá
blaðanna þar vestra. Var auðsjá-
anlega litið svo á, að í Ameríkú
gerðust svo margir einkennilegir
lilutir, að engan t'urðaði þar á
slíku máli.
Nokkuð var það, að allir treystu
því. að hin amerísku auðæfi væru
sama sem í höndum þeirra Hum-
bolts-hjóna. Ríkismenn og bankar
sýndu þeim hina mestu tiltrú.
Menn keptust um að útvega þeim
að láni alt ]>að fje, sem liæfði
ríkidæmi þeirra, á meðan auðæfin
kæmu ekki vestan að. A 20 ár-
um evddu ]>au hjónin 50 miljónum
franka. Þau liöfðu höll mikla til
afnota úti á landsbygðinni, og
bjuggu auk þess mikinn hluta árs
ins á einu dýrasta gistihúsi borg-
arinnar. Þau söfnuðu um sig hin-
iim tignustu gestum, keyptu lista-
verk í stórum stíl. Allir keptust
um að vinna kunningsskap þeirra
og hylli.
Og lygavefurinn hjelt áfram ár
eftir ár. Stundum bárust þær
fregnir, að sætt stæði fyrir dyr-
um í hinu mikla erfðamáli. En
ekkert varð úr því. Um svo mikla
fjármuni var að ræða, að eðlileg-
ast þótti að láta dómstólana skera
úr því, hvernig arfinum vrði skift.
En svo umfangsmikill málarekst-
um tók langan tíma. Það hlutu
allir að skilja. Og þannig liðu ár-
in með allskonar bollaleggingum,
nýjum ósannindavaðli og blekk-
ingum.
í jársjóðurinn geymdur
í peningaskáp.
Er fram liðu stundir fann Ther-
esa Humbolt nýtt ráð. Hún f.jekk
s.jer geisimikinn peningaskáp. 1
þessum skáp er f jársjóðurinn
geymdur, sagði hún. Hún sýndi
vinum sínum og velunnurum skáp-
inn við hátíðleg tækifæri. Þarna
voru verðbrjefin, sem voru 100
miljóna franka virði. Hún hafði
engan rjett til þess að hreyfa þau,
fyrri en henni var dæmdur full-
Saga um ótrúleg fjársvik.