Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1937, Page 1

Þjóðgarður Bandaríkjanna
— Yellowstone Park —
Þegar Evrópumemi tala um
þjóðgarðinn ameríska, „Yellow-
stone Park“, þá kemur það fyrir
að þeir halda að hjer sje um að
ræða lítið svæði, sem sje litlu
stærra en skemtigarður f sfór-
borg. En það er eitthvað annað.
í Bandaríkjununr eru margir
þjóðgarðar — friðuð svæði, sem
nefndir eru „parkar“, og er
„Yellowstone Park“ þeirra lang-
stærstur, enda er hann 3350 fer-
mílur að stærð. JEr það flatarmál
fimtungur úr flatarmáli Dan-
merkur. Miðað við vegalengdir
hjer á landi er hann á annan veg-
inn eins langur og frá Reykja-
vík austur á Rangárvelli, en á
hinn sem frá Reykjavík norður að
Stað í Hrútafirði.
Mestur hluti þessa landsvæðis
er 2500 metra yfir sjávarmál, æði
mikið hærra en Öræfajökulstind-
ur. Loftslag er þar þægilegt, með-
alhiti ársins 3.8° Celsíus, og með1-
alhiti júlí 17°. Þar eru víðlendir
skógar, og mikil mergð skógar-
dýra.
Og þar eru hverirnir, sem fram
ar öllu öðru hafa gert staðinn
frægan.
Á hverasvæði Yellowstone Park
er urmull hvera. Margir eru þar
sísjóðandi leirhverir, svipaðir
þeim sem menn þekkja hjer á
landi.
En þar eru líka miklir goshver-
ir, Qg er „Old faithful" (Tryggur
gamli gæti hann heitið á íslensku)
þeirra mestur. Nafn sitt hefir
hann fengið af því, hve vel má
treysta honum. Því hann gýs alt
af með ákveðnu millibili, vetur,
sumar. vor og haust, hvernig sem
fara við svo itúið. En þá er það
vana viðkvæðið, að hann gýs rjeit
á eftir að þeir eru farnír.
Það var fyrir hreina tilvilj .ii.
að jeg eitt sinn sá þenna risa með-
al goshvera gjósa, er jeg var
þarna á ferð. Jeg hafði lent • í
bílaárekstri og síðan í sköminum
Eftir Loft Bjarnason
mag. art.
viðrar og hvað sem á dyntir. Þeg-
ar hans tími er kominn þeytir
hann sínum sjóðandi vatnstonn-
um upp í 50 metra háa súlu. En
gosið sýnist jafnan mun liærra,
vegna þess hve úðastrókur mik-
ill fylgir því. 60—80 mínútur eru
á milli gosanna.
En þó „Tryggur gamli“ sje
frægasti goshverinn, er hann ekki
sá tilkomumesti. Stóri Geysir
(„Giant Gey.-ir“) er meiri og að
mörgu levti merkilegri. Hann
hefir hlotið frægð sína fyrir á-
kafann þegar hann á anr.að borð
hreyfir sig. En ,,reglusamur“ er
hann ekki eins og Trvggur fje-
lagi hans. Þvi enginn getur sagt
fyrir' um það, hvenær hatm tek-
ur til að gjósa. Oft bíða menn
eftir gosum hans dag eftir dag og
við manninn sem ók á bílinn
minn.
En alt í einu urðum við að
hætta. Hverinn var farinn að
gjósa með því öskri og djöfla-
gangi, að við heyrðum ekki til
sjálfra okkar. Hávaðinn var svo
mikill, að það var eins og blás-
ið væri í einu í mörg hundruð
þokulúðra.
Alt í einu stóð 10 metra vatns-
súla upp iir hvernum. Nú herti
hann gosið. Súlan smáhækkaði.
Öskrið og óhljóðin hjeldu áfram.
Að nokkrum mínútum liðuum sá-
um við bókstaflega ekki fvrir
endann á gossúlunni. Hún stóð
þá 100 metra þráðbeint í loft upp.
I 20 mínútur hjelt gosið áfram
með fullu afli. En þá fór það að
rjena, súlan að lækka. Og þegar