Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1937, Blaðsíða 4

332
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
„LÆKNIR ALLRA—
---------ÞJÓÐ A“.
Dr. Victor Heizer heitir ame-
rískur læknir, sem um langt
skeið hefir verið í þjónustu
Roekefeller-sjóðsins, en alla sína
æfi hefir staðið í ströngu í bar-
áttunni gegn illkvnjuðustu og
skæðustu sjúkdómum mannkyns-
ins. Hann hefir farið víða um
helm og lagt margt á gjörfa
hönd. Hann hefir nú skrifað end-
urminningar sínar, sem bæði eru
fróðlegar og skemtilegar og hafa
. vakið mikla og verðskuldaða at-
hygli.
Mikill liluti af hók hans er
fræðileg frásögn um baráttu hans
gegn pest og malaríu, holdsATeiki,
kóleru og fleiri skaðræðis sjúk-
dómum. Hann var um skeið á Fil-
ipseyjum. Þar var mikil holds-
A'eiki. Hann vann bug á útbreiðslu
hennar. Það var þrekvirki, sem
margt annað, er þessi atorkumað-
ur heíir komið í verk.
En þó viðfangsefni hans hafi
verið hin ahTarlegustu, er frásögn
hans tilvalin til skemtilestrar,
enda hefir hann komist í kvnni
við margskonar fólk, eins og eft-
irfarandi frásögn bendir tdl. Á
einum stað kemst hann þannig að
orði:
*
Sumir álíta að mannætur sjeu
úr sögunni á Suðurhafseyjum. En
meðal Papúa, og vafalaust víðar.
kemur það fyrir við og við, að
ungir menn hverfa frá ekrunum.
Sá sem þekkir siðvenjur eyjar-
skeggja er í engum efa um, að
þeir hafi verið jetnir . . .
Á afskektri eyju einni hitti jeg
einu sinni gamlan eykonung. Son-
ur hans var á læknaskólanum í
Suva. Það orð lá á. að hann hefði
verið mannæta „á hinum góðu.
gömlu dögum“. En hann virtist
ekki minnast þess með sjerlegri
ánægju.
Hann sagði mjer alveg hrein-
skilnislega, að þegar hermenn
hefðu í ungdæmi hans sigrast, á
einhverjum ættflokk og ættflokk-
ur þessi hefði svo risið upp og
reynt að koma fram hefndum, þá
liefðu þeir verið alveg neyddir til
að taka einhvern suáðann höndum
og jeta hann. Ekki vegna þess að
hann hefði verið neitt hnossgæti.
Heldur beinlínis vegna þess, að
þetta hefði verið hin mesta refs-
ing.
Og svo komu trúboðar til eyj-
arinnar. Hann hefði ekki boðið
þeim til veislu, og ekkert hirt um
hvað þeir höfðu að færa. En trú-
boðarnir vildu ekki hverfa á
brott, þó hann hvað eftir annað
gaefi þeim í skyn, að hann ósk-
aði að þeir færu. Til þess að taka
af allan vafa um það, að þeir
væru óvelkomnir gestir hefði
hann verið nauðbeygður til að
taka nokkra þeirra og jeta þá.
En öldungurinn fullvissaði mig
\im það með miklum alvörusvip,
að það væri ekki varið í
að jeta trúboða, þeir væru svo
frámunalega seigir.
*
f einum kapítulanum í bók
sinni talar dr. Heiser um Rocke-
feller-sjóðinn, störf hans og fyrir-
komulag, svo og Rockefeller
yngri, er hann starfaði mikið með.
Hann segir m. a.:
Þegar jeg fór að vinna fyrir
Rockefeller-sjóðinn, hafði John
D. Rockefeller yngri yfirgefið
stöðuna sem forstjóri fyrir firm-
anu. og helgaði sig nú styrktar-
og mannúðarstarfsemi, undir
stjórn þeirra manna, sem faðir
hans hafði valið til þess. En eigi
leið á löngu áður en hann hafði
tekið við formenskunni þarna.
Ekki vegna þess að hann var
„sonur föður síns“. Heldur bein-
línis fyrir dugnað sinn og hæfi-
leika. Nákvæmur og alvörngefinn
með ríka ábyrgðartilfinningu,
sem hann hefir alist unn við á
hinu guðrækna heimili föður síns,
stjórnar hann miljónum þeim,
sem honum hefir verið trúað fvr-
ir.
En auk þess hefir Rock.efeller
yngri aðra hlið, sem almenning-
ur verður ekki var við. Hann er
kíminn í tali, hefir gaman af
skemtisögum og ánægju af að
segja frá þeim.
*
Mjög skemtilegt var að ferðast
með Roekefeller yngra. Hann var
afskaplega nákvæmur í öllum við-
skiftum sínum við tollmenn, og
borgaði oft meira í toll en nauð-
svnlegt var. Jafn umburðarlyndur
var hann við allan þann urmul
blaðamanna og myndasmiða, sem
beið hans á liverri stöð. Þegar
við samferðamenn hans notuðum
tímann til þess að hreyfa okkur
og hressa meðan lestin stóð við,
þá Ijet hann sjer lynda að láta
blaðamenn spyrja sig spjörunum
úr.
Hin skefjalausa forvitni fólks
gagnvart Roekefeller-fólkinu var
alveg ótrúleg. Á skipum gat
Rockefeller aldrei losnað AÚð að
fólk træði sjer utanum hann.
Þegar hann ljek tennis á þilfar-
inu var altaf fjöldi fólks að horfa
á hann. Og þegar við að aflokn-
um miðdegisverði sátum í far-
þegasölum þeim, sem Rockefeller
voru ætlaðir, voru oft gluggarn-
ir út á þilfarið opnaðir með hægð
og fólk tróð sjer þar að til þess
að gægjast inn á hann.
Daglega bárust Rockefeller
brjef í tugatali frá farþegum á
skipinu, og voru allir að biðja
hann um hjálp. Þegat við komum
til Filipseyja flugu flugvjelar yf-
ir skipinu og flugmenn vörpuðu
bænaskrám niður á þilfarið.
011 voru brjefin opnuð, því
hann heimtaði að fá að vita um,
hvað hvert einasta þeirra hefði
að geyma, ef vera kynni, að í
einhverju þeirra væri farið fram
á eitthvað það, er hann taidi
skyldu sína að sinna. Alt þetta
umstang tók mjög mikinn tima
fvrir honum Jeg hafði altaf á