Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1937, Blaðsíða 5

John Rockefeller junior.
hyggjur af því, hve stuttai. hvíltl-
artíma hann fjekk.
*
Nœstum því allir, er sneru sjer
til hans, ætluðu sjer að hafa eitt-
hvert gagn af því. í Peiping var
okkur lialdin stór veisla í tiiefni
af því, að opnaður var læknis-
fræðisháskóli í borginni. Er við
stóðum upp frá borðum ætlaði jeg
að segja fáein orð við hann um
það, hvað við ættum að starfa
næsta dag. A hinum stutta spöl
frá borðinu og út að dyrunum á
veislusalnum stöðvuðu þrír menn
hann, allir. í þeim erindum að
biðja hann um peninga. Fjölda-
mörgum sinnum hefir fólk reynt
að fá mig til að verða milligöngu-
mann með slík erindi.
Sægur af umsóknum berast
sjóðnum úr öllum áttum, og eru
ýmsar æði skringilegar. T. d.:
„Jeg er ekkja og á veðskulda-
brjef, sem jeg fæ leyst út í næstu
viku. Þangað til vantar mig þús-
und dollara. Vinsamlegast sendið
mjer þá strax“. Eða: „Óska eft-
ir að fá sendar allar bækur um
skaðsemi tóbaksreykinga. Sonur
minn er 21 árs og reykir eina
sígarettu á hverjum degi“. Móð-
ir biður um hjálp til þess að
lækna ungbarn sitt, sem hefir
fengið útslátt. Kona ein vill fá
læknisráð handa systur sinni, sem
hefir beinhimnubólgu í kjálkan-
um. Gamall maður kvartar yfir
augnveiki o. s. frv. Faðir óskar
eftir 40 dollara styrk til þess að
Framh. á bls. 335.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 355
/ fyveífingu
kaíinámanna.
Ferðamaður, sem verið hefir
í Þýskalandi segir frá.
i
Ferðamaður, sem verið liefir í
Þýskalaudi, segir svo frá:
kammt frá Magdeburg er
bærinu Stassfurt með 22
þúsund íbúa. Umhverfið er þar
marflatt og er því næsta ótrúlegt
að þetta sje námubær. En þarna
er elsta og inesta kalináma lands-
ins.
Þegar við komurn út að nám-
unni tók leiðsögumaður á móti
okkur, er hjelt heilmikinn fyrir-
lestur um námuna.
Arið 1839, sagði hann, var hjer
gerð fyrsta tilraunin til að bora
eftir matarsalti. Þá fóru menn að
veita því athygli, hvort magnesi-
umsöltin og önnur svonefnd úr-
gangssölt, sem iiggja ofan á mat-
arsaltslö'gunum, gætu ekki kom-
ið að notum. Með tilraunum kom
í ljós, að „kainitið“, sem þar
er, var hægt að nota til áburð-
ar. f því er 12% af kali.
Flutningskostnaður á kainiti
reyndist vera of mikill, þegar átti
að senda það langar leiðir. Því
var árið 1861 stofnuð fyrsta kali-
verksmiðjan, til þess að framleiða
kalisalt, sem hefði meira kali-
innihald en kainit,
¥
Er leiðsögumaðurinn hafði skýrt
frá þessu bar þar að flokk
bænda, sem kominn var til þess
að skoða nárnuna. Fengum við nú
allir grænar námu-yfirhafnir,
hvítar húfur og hver sína gat-
lukt. Síðan fórum við að námu-
opinu og stigum í lyftu, sem var
í tveim hólfum og rúm fyrir tólf
í hverju/ Seig lyftan síðan niður
í námuna, en að eyrum okkar
barst stöðugur hávaði og læti frá
rafknúnum vögnum, sem þutu
fram og aftur um uámugöngin
með ógurlegum glumrugangi. Áð-
ur en varir erum við komnir 406
metra niður í jörðina.
Þegar lyftan staðnæmist og
við stígum út, erum við komn-
ir á járnbrautarstöð þarna niðri
í jörðinni, með fjölda brautar-
teiua, skiftisporum og öllu því,
sem menn alment sjá á járnbraut-
arstöðvum. Vekur þetta undrun
okkar. En alt verður þetta þó
eðlilegra er við heyrum, að námu-
gangarnir sjeu samtals 120 kíló-
metrar á lengd og í námunni
vinni 1200 manns.
Nú rennur lítil fólksflutninga-
lest eftir teinum til okkar. Vagn-
arnir eru lágir. Éftir endilöngum
hverjum vagn.i, er einn bekkur.
Setjumst við uú á bekkina klof-
vega og sniium okkur áfram, en
leiðsögumaður situr fremst og
snýr sjer á móti okkur. Nú er
kveikt á gasluktum okkar, • og
lestin rennur af stað.
Meðan lestin fer um námugang-
ana bendir leiðsögumaðurinn okk-
ur á litbrigði saltlagauna í veggj-
um og hvelfingum ganganna. Þar
glampar og glitrar á allavega lit
lögin, rauð og blá, hvít og svört-
Að stundarkorni liðnu stígum
við af vögnum þessurn og göng-
um nú gegirum stóra hvelfingu.
Staðnæmumst við í gíinaldi einu,
sem er 20 metra hátt. 70 metra
langt og 35 metra breitt. Hvert
orð sem talað er þarua bergmál-
ar í þessum miklu neðanjarðar-
salarkynnum. Minnimáttarkend
gagntekur huga okkar. Það verð-
ur eitthvað svo lítið úr okkur í
þessari hvelfingu. Við finnum til
þess, hve hörmulega námumenn