Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1938, Blaðsíða 7

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
359
hvar hægt væri að k'omast yfir
fjármuni á auðveldan hátt með
innbrotum og ránum. Gekk hann
í fjelag við gamla bófafjelaga sína
og ljet þá framkvæma glæpina, en
skifti þýfinu með þeim, en ljet
lögregluna handtaka þá. Hann
gekk jafnvel svo langt, að hann
framdi sjálfur innbrot með að-
stoðarmönnum síuum innan lög-
reglunnar.
★
ð lokum komst upp um hann
og mönnum þótti það ein-
kennileg sjón, er sjálfur yfirmað-
ur rannsóknarlögreglunnar var
fluttur í járnum til rjettarins
ákærður fyrir glæpi. Dómari í máli
hans var maður, að nafni Pabre,
sem ekkert þekti til fyrra lífernis
Vidocq’s. Dómarinn spurði, eins
og Jög stóðu til, sakborninginn
hvort hann hefði verið dæmdur
áður? Vidocq svaraði ofur rólega:
„Já, í 8 ára þrælkunarvinnu á
galeiðunum í Toulon“.
Orð fá ekki lýst undrun dómar-
ans. Sjálfur yfirmaður rannsókn-
arlögreglunnar í París var gamall
galeiðuþræll! Vidocq bætti við í
afsökunarróm ; „Já, það var 1793,
en nú er 1833“.
— Vidocq, sem er þetta gerðist,
var 58 ára að aldri, var dæmdur
í 10 ára þrælkunarvinnu- á gal-
eiðunum í Toulon, en hann hafði
nú ekki hugsað sjer að ílendast
þar. Hann langaði heim til Parísar
og tveimur áriun seinna gekk
hann frjáls maður í trjágöngum
Pailais Royal garðsins.
Hvernig á því stóð vita menn
ekki neitt um frá opinberum heim-
ildum, en bó er ekki erfitt að
geta sjer til um orsakirnar.
í þau mörgu ár, sein hann hafði
verið í þjónustu lögreglunnar
komst hann að ýmsum leyndar-
málum háttsettra manna og stjórn
inálamanna. Þessir menn kærðu
sig ekkert um að það kvisaðist
sem hann vissi um þá. Vidocq
hafði safnað saman „merkilegum
plöggum“ — og þar sem margir
voru hræddir um að hann myndi
birta þau, kusu þeir heldur að
kaupa þögn hans með því að gefa
hann frjálsan..
Hann kom því aftur til Parísar-
borgar og þá leið ekki á löngu
þar til orðrómur fór að ganga um
það, að hann væri að skrifa stóra
bók, sem ætti að heita: „Hinir
verulegu leyndardómar Parísar
borgar“.
Það liefði getað komið s.jer illa
að fá nafn sitt í þessari bók og
það voru því margir, sem greiddu
off.jár til að vera lausir við það.
En bókin kom aldrei út.
★
æst þegar sögur fara af
Framjois Vidocq, hefir hann
sett á stofn einkaleynilögreglu-
stofu, sem var alveg nýtt þá og
hvergi hafði verið reynt áður svo
vitað sje. Ilonuni var kunnugt, að
fólk þurfti oft að láta rannsaka
hitt og þetta, sein það kærði sig
ekki um að lögreglan blandaði
sjer í. Það gátu verið fölsuð skjöl,
ástamál, peningamál o. s. frv.
Hann tók nú að sjer að kippa
öllu slíku í lag fyrir fólk. Við
þenna starfa notaði hann alt sitt
vit og sinn lærdóm. Margar sögur
eru sagðar af honum frá þessum
tímum, t. d. fór hann einu sinni
einn á illa þokkað veitingahús og
gekk rakleitt að manni einum,
sem liann barði með göngustaf
sínum, þar til maðurinn játaði að
hann hefði haft á brott barn og
falið það á ákveðnum stað. Þegar
þetta skeði var Vidocq kominn á
sjötugsaldur. Einu sinni fór hann
vopnaður á fund okrara eins og
neyddi hann til að láta af hendi
skjöl, sem hann hafði komist yfir.
En þetta starf hans tólc einnig
énda. Samfara eftirgrenslana-
starfi sínu tók Vidocq að 'sjer að
innheimta reikninga og þegar
skuldunautarnir vildu ekki þorga
reikningana lokliaði Vidocq þá
heim til sín og lokaði þá inni þar
til þeir lofuðu að greiða reikning-
inn. Þetta var vitanlega ólöglegt
með öllu og hann var kærður. En
á ný kom fyrverandi yfirmaður
rannsóknarlögreglunnar í París
fyrir rjett í járnum. Hann var
dæmdur í nokkurra ára fangelsi,
en var þar þó ekki nema í nokkr-
ar vikur.
Frangois Vidocq var nú orðinn
gamall maður og ákaflega fátæk-
ur, því hann hafði aldrei lagt
peninga fyrir. Að öllum líkindum
hefði hann endað æfina sem sveit-
Sir John Anderson fyrverandi
landstjóri Breta í Bengal, sem
nýlega var skipaður innsiglis-
vörður konungs. Chamberlain
sagði um hann í þingsetningar-
ræðu sinni, að hann ætti að
skipuleggja öryggi fyrir al-
menning á ófriðartímum.
arómagi, ef honum hefði ekki
dottið nýtt ráð í hug til að afla
sjer fjár.
Hann leigði sjer íbúð með dýr-
um húsgögnum og náði í mann,
sem hann vissi að hafði áhuga fyr-
ir að ávaxta sitt fje. Hann skrif
aði erfðaskrá og arfleiddi þar
mann þenna að öllum sínum eig-
um gegn því að hann greiddi sjer
250 franka í lífrentu árlega. Þar
sem Vidocq var þá orðinn 75 ára
hjelt maðrinn að ekki myndi líða
á löngu þar til hann færi veg allr-
ar veraldar og gekk að þessu. —
En það fór eins nú í þessum við-
skiftum sem fleirum er Vidocq
hafði átt í um dagana; hann
sveik viðskiftavin sinn. Ekki nóg
með að hann yrði 82 ára gamall,
heldur kom í ljós, er hann var
dauður, að hann hafði í alt gert
10 slíkar erfðaskrár. — Allir nenia
þessir tíu menn hlóu er það frjett-
ist hvernig Vidocq hafði leikið á
„erfingja“ sína.
Fran§ois Vidocq Ijest 1847.