Lesbók Morgunblaðsins - 07.09.1941, Blaðsíða 2
298
LESBÓK MORGUNBLAÐSIMS
og eins hitt, að margir fagrir og
sjerkennilegir staðir, bæði á ör-
æfum uppi, og út við strendur,
eru þannig settir, að til þeirra
verður ekki komist með öðru móti
en því, að leggja land undir fót.
Einn þeirra staða eru hinar
nyrstu strendur Vestfjarðakjálk-
ans, og ein þeirra ferða, sem mjer
er að mörgu leyti minnisstæðust,
er vikuferð fótgangandi um Horn-
strandir, fyrst í júlímánuði 1940.
n.
Jeg fór frá ísafirði með m.b.
Gunnbjörn. Hann var á leiðinni
norður á síld, en ætlaði að koma
við á Fljótavík. Þar fór jeg í land,
gisti hjá Júlíusi bónda, og morg
uninn eftir fylgdi hann mjer á
leiðis, til þess að vísa mjer leið i
fjallaskarðið sem jeg þurfti að
fara yfir. Fljótavíkin ber nafn
sitt með rjettu. Meiri hluti und-
irlendisins er eitt stöðuvatn,
sennilega gamall sjávarbotn. í
vatninu er allmikil silungsveiði
og hafa nokkrir heldri menn á
ísafirði leigt veiðirjettinn.
Við gengum nú þarna inn mei'
vatninu. Meðfram því eru ví?
engjalönd, vafin í grasi. Virðist
þarna gott land undir bú, a. m. k.
skortir þar hvorki slægjur nj:i
haga. Nú fórum við að sniðganga
brekkurnar upp eftir fjallshlíð-
inni. Júlíus tók bakpokann minn,
snaraði honum á axlir sjer og
þrammaði svo á undan. Jeg var
með öllu óvanur göngu og fanst
ærið erfiði að klífa brattann, þótt
jeg gengi laus og liðugur, en ekki
varð annað sjeð á bóndanum en
að hann væri að ganga í hægðum
sínum eftir baðstofugólfinu. Hann
bljes ekki úr nös, hvað þá meira,
og var þetta þó vel roskinn maður.
Jeg hafði orð á því, að óþarft
væri að fylgja mjer lengra, nú
sæi jeg, hvernig leiðin lægi, og
auk þess hefði jeg gott kort.
Hann kvaðst ganga myndi lítið
eitt lengra. Á leiðinni spjallaði
hann við mig um alt milli himins
og jarðar og útskýrði fyrir mjer
skoðanir sínar á einu og öðru.
Var auðfundið, að hann hafði gef-
ið sjer tíma til að hugsa út i menn
og málefni. Mjer þótti svo gaman
að ræðum bóndans, að jeg vissi
eigi fyrri til, en við vorum komn-
ir upp í háskarðið og land tók að
halla undan fæti.
Þá sneri Júlíus við. Leit hann
til lofts og kvaðst ætla, að jeg
fengi rigningu, áður en jeg næði
Hlöðuvík, en sú var bygð næst.
Enga vildi hann borgun þiggja,
hvorki fyrir gistingu uje fylgd.
Það var hið eina, sem mjer lík-
aði illa við hann, því að mjer var
það skapi nær að gjalda hvern
greiða en þiggja hann ókeypis.
Jeg var vanur ferðalögum um
samgönguhjeruðin, þar sem ferða-
fólk flæðir í bílunum yfir bygð-
ina, eins og fljót í vorleysingum,
þar sem nauðsynin skapar sjer
gististaði og greiðasölur, sem auð-
vitað verða að bera sig og hljóta
þess vegna að selja alt „gegn ærnu
gjaldi“. Jeg hafði bara gleymt að
reikna með því, að á Hornströnd
um norður voru engir bílvegir og
þar af leiðandi var umferð skemti-
ferðafólks enn eigi orðin svo mik-
il, að þessi siður væri upp tekinn.
Jeg rakst fyrst á það hjá bónd-
anum í Fljótavík og hjelt áfram
að rekast á það hjá sjerhverjum
manni norður þar, sem jeg þáði
greiða af, að peningar voru alls
ógildur gjaldmiðill. Enginn vildi
sjá þá. Hornstrendingar kunna vel
að selja afurðir sínar og kaupa
nauðsynjar sínar. Þeir þykja snið-
ugir í viðskiftum og láta ekki
kaupmennina snúa á sig. En þeir
hafa ekki ennþá lært að gera gest-
risnina að verslunarvöru. Þeir
taka höfðinglega á móti gestum,
sem að garði bera, veita þeim vist
ir og alla aðstoð, sem þeir mega
— og vilja svo ekkert taka fyrir.
Þetta varð í stuttu máli reynsla
mín í ferðinni. — —
En nú var ferðin rjett að byrja.
Jeg gekk í hægðum mínum niður
úr skarðinu. Fyrir framan mig
blasti við þröngt og hrjóstrugt
dalverpi eða hálfskapaður dalur.
Myndunin var ekki komin lengra
á veg en það, að undirlendið náði
ekki til sjávar, heldur aðeins fram
á sæbratta kletta, sem voru nokkru
lægri en landið báðum megin við
þá. Undir klettunum var örmjó,
stórgrýtt fjara, og er svo víðast á
þessum slóðum. Þessi staður ber
nafnið Almenningar. Jeg gekk
þarna áfram yfir dalinn ofanverð-
an. Leiðin lá um stórgrýttar urðir
og aurmela. Stundum urðu snjó-
skaflar á vegi mínum, en þeir
roru sem óðast að leysast upp. A1
staðar runnu fram lækir og vatn-
ið úr þeim var bragðgott og sval-
andi. Þar, sem einhver jarðvegur
var, skutu græn grösin upp koll-
inum, jafnóðum og snjóinn leysti
ofan af þeim. Eftir nokkra stund
var jeg kominn upp í mitt skarð-
ið og hafði nú Almenninga að
baki mjer.
Nú sást ofan í vík eina, sem
lieitir Kjaransvík. Þar var nokk
uð undirlendi og náði í sjó niður.
Landslagið var svipað því, sem jeg
áður fór um, nema hvað hjer var
gróðurmeira, þegar maður kom
neðar í hlíðina. Jeg kom niður ut-
f.n til við víkina. Þar voru háir
sjávarbakkar, vaxnir valllendis-
gróðri. Þarna voru tættur gamalla
beitarhúsa. Niðri í víkinni voru
bæjarrústir og tún umhverfis, sem
enn virtist í nokkurri rækt. í fjör-
unni lágu hrannir af rekaviðar-
smælki og lengst uppi á grasi
grónum grundum rak jeg hvað
eftir annað tærnar í eitthvað, sem
jeg hjelt að væri grjót, en reynd-
ist þá rekaviður. En þetta var
alt rusl, sem ekki þótti svara
kostnaði að hirða og flytja burtu,
því að jtg vissi, að þá var fyrir
nokkru búið að hreinsa alla stór-
viði af þessum reka. í Kjarans-
vík var búið, þangað til fyrir
eitthvað um 20 árum. Þá brumri
þar bæjarhúsin og hefir jörðin
síðan verið í eyði.
Meðan jeg var að skoða Kjar-
ansvík skall yfir hellirigning og
veður tók að hvessa. Jeg hjelt á-
fram sem leið lá meðfram sjón-
um, gekk langa stund undir rót-
um fjalls eins, sem gengur þar
nær í sjó fram. Síðan kom jeg í
vík eina, miklu meiri og breiðari.
Heitir sú Hlöðuvík. Veður fór
enn versnandi, svo að jeg sá lít-
ið, hvernig umhorfs var. Storm-
nrinn stóð hartnær í fangið og
áleit úr sjer stórrigningu og
slyddujeljum til skiftis. Föt mín
tóku nú mjög að blotna og þyngj-
ast, en það sem mjer þótti einna
verst var það, að jeg var að rek-
ast á ár, sem jeg þurfti að vaða