Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1942, Blaðsíða 2

18
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
vildu fara úr þjónustunni gætu
farið. Við vorum 400, sem sner-
um okkur til hins nýja lögreglu-
stjóra og báðum um að mega
leggja niður störf, en var öllum
undantekningarlaust neitað í það
sinn.
Verst voru þeir staddir, sem
voru meðlimir í „Nasional Sam-
ling“ og sögðu sig úr flokknum.
Þeim var sagt upp stöðunni,
og fengu síðan að ganga lausir
nokkra daga. Síðan voru þeir
teknir fastir og mátti búast við
að þeir lentu í hópi þeirra er
sendir voru til Þýskalands. En
aldrei fær neinn að vita hvað af
þeim verður, sem til Þýskalands
eru sendir, af þeim frjettist
aldrei neitt, ekkert samband við
þá leyft.
— Fjölgar meðlimum nazista-
flokksins í Noregi?
— Um það leyti sem jeg fór
að heiman voru það fult eins
márgir sem sögðu sig úr flokkn-
um, eins og þeir sem bættust við.
Matvælaskorturinn.
— Hvernig er hið daglega líf
borgarbúa í Osló, samanborið við
það sem áður var?
— Á ytra borðinu er ekki hægt
að sjá þar mikinn mismun á. En
vandræði almennings eru mikil
og margvísleg, og þó einkum
vegna þess hve mikill skortur er
á matvöru. Verðlag á mörgum
matvörum hafði tvöfaldast frá
því hsrnámið fór fram. En kaup-
gjald er lögboðið hið sama og áð-
ur var. Engin dýrtíðaruppbót.
Flestar matvörur eru skamtað-
av. Kaffi og te er þvínær ófáan-
legt, kjöt sjaldgæft. Og fæðuteg-
undir eins og kartöflur var erfitt
að fá í ágúst, enda þótt hartöflu-
uppskera væri þá byrjuð, og kart-
öflur venjulega yfirfljótanlegar
á þeim tíma árs. Nú þurftu hús-
mæður að standa í löngum röðum
utan við búðirnar til þess að fá
kartöflur. En þeir sem vildu fá
kjöt, þurftu helst að taka sjer
stöðu fyrir utan búðirnar kvöld-
ið áður, ef þeir áttu að gera sjer
vonir um að fá kjöt, þegar búðin
var opnuð daginn eftir.
Sykur fæst mjog af skomum
skamti, notað sakkarín eða aðrar
gerfivörur í staðinn. 1 sumar var
veittur aukaskamtur af sykri, 3
kg. á mann, til þess að nota í
sultutau og þessháttar. En þegar
húsmæðurnar höfðu lokið sultu-
gerðinni, sendu Þjóðverjar sendi-
menn í hvert hús og heimtuðu að
fá alt það sem heimilin höfðu
gert úr sykrinum, sultur og saft-
ir, og tóku þetta til sín.
Jeg var svo heppinn, að jeg
hafði gefið kunningja mínum syk-
urinn, og átti ekkert af þessu, er
komið var heim til mín. Quisling-
ur einn var með hermanninum
þýska er kom í þessa söfnunar-
ferð. Þeir sneru við legubekknum
í stofunni minni, til þess að leita
hvort jeg hefði ekki falið ein-
hverjar sykurvörur inni í bekkn-
um. Jeg spurði Quislinginn á
norsku, hvort ekki væri vissara
fyrir þá, að skygnast líka inn í
útvarpstæki mitt. Hann skildi
skensið og þagði við.
Mjólk fæst aldrei meiri í einu,
en i/3 af lítra á hvern heimilis-
mann og þykir gott er það fæst.
Vandræði bænda.
Framleiðsla bændanna hefir
gengið mikið saman, vegna kjarn
fóðurskorts, og svo vegna þess að
í vor vantaði þá mjög tilfinnan-
lega dráttarhesta. Sumarið 1940
tók þýski herinn mikið af hestum
bændanna. Hvað Þjóðverjar
gerðu við alla þesas hesta er mjer
ekki kunnugt. Fyrir síðastliðið
vor, var það brýnt fyrir bændum,
að rækta nú eins mikið og þeir
mögulega gætu. En þá gátu þeir
ekki plægt og herfað eins og
venjulega vegna þess að þá vant-
aði hesta til þess. Þá létu Þjóð-
verjar þá hafa dálítið af hestum,
og töluðu Quslingar um þessa
hestaútvegun sem alveg dæma-
lausa fórnfýsi frá hendi Þjóð-
verja ,en gleymdu því, eða ljet-
ust ekki muna, að þýski herinn
hafði tekið margfalt fleiri hesta
árið áður.
Kjarnfóður handa búpeningi er
mjög af skornum skamti, og fóð-
urekla mikil. Er notað „cellulose"
eða trjákvoða í skepnufóður.
Ungskógur er höggvinn miskunn-
arlaust, og úr viðnum búnar til
„cellulose“-plötur er bændur fá
og sjóða í graut handa skepnun-
um, í staðinn fyrir hey og kjarn-
fóður.
Yfirleitt er gengið ákaflega
mikið á skógana 1 Noregi þessi
missiri. Stórviði úr skógunum
nota Þjóðverjar í flugvelli, gera
timburfleti mikla í flugvellina í
staðinn fyrir steinsteypufleti, því
þá vantar sement.
Búpeningi landsmanna hefir
fækkað mikið vegna fóðurskorts.
En auk þess tóku Þjóðverjar sig
til, og slátruðu öllum nautpeningi
á stórum svæðum á Austurland-
inu, þar sem búskapur stóð með
mestum blóma. Þar varð vart við
gin- og klaufaveiki. En Þjóðverj-
ar þóttust finna veikina mikið
víðar en hún var, og notuðu þetta
sem átyllu til að slátra nautpen-
ingi.^ella allan bústofninn. Kjöt-
ið fluttu þeir til Þýskalands, eða
höfðu það handa setuliðinu sem
er í Noregi.
Eldiviðarleysið.
Ofan á matvöruskortinn bætt-
ist svo kuldinn í fyrravetur. Því
nálega öll kol og koks sem kom
til borgarinnar notuðu Þjóðverj-
ar, ellegar kolin voru notuð í rekst
ur ýmsra nauðsynlegra fyrir-
tækja. Sama og ekkert fjekkst til
að hita íbúðir manna. Þó eldivið-
ur væri til víðsvegar í skógum
landsins, þá fjekkst hann ekki
fluttur. Því þýski herinn notaði
í sína þágu mestalla vagna járn-
brautanna.
I vetur má búast við að kuld-
inn hafi verið ennþá tilfinnan-
legri. Því í sumar var ullartepp-
um safnað á öllum heimilum lands
ins, til að senda þau til Rússlands.
Varð hver heimilisfaðir að gefa
skýrslu um það, hve mikið af slík-
um skjólfatnaði væri til á heim-
ilinu. Herstjórnin tók svo, það
sem henni sýndist á hverju heim-
ili.
Þeir stálu gjöfinni.
Frá Norræna fjelaginu í Dan-
mörku voru send eitt sinn í sum-
ar 45000 kg. af svínakjöti, sem
gjöf til norskra heimila. Með sama
skipi voru send 300.000 kg. af
svínakjöti til þýska setuliðsins.
Við lögreglumenn, sem oft vorum
á verði á hafnarbökkunum, fylgd-