Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1942, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
19
umst vel með þessu. Fjelagið í
Danmörku sendi mann til Osló, til
þess að hafa umsjón með úthlut-
uninni á kjötinu. En er hann ætl-
aði að reka erindi sín við hafnar-
yfirvöldin, þá sögðu Þjóðverðar
ekki annað en að hjer gengi ekk-
ert úr greipum þeirra. Þeir hirtu
alla gjöfina til sín, fyrir augun-
um á sendimanninum danska.
Sykur ætluðu Svíar að gefa til
Noregs í sumar. En Quisling þver
tók fyrir, að tekið væri við slíkri
gjöf. Því Svíar hefðu ekki viður-
kent stjórn hans. Og meðan svo
væri, mætti ekkert frá þeim
koma. Eins buðust Svíar til þess
að taka 20 þúsund norsk börn í
fóstur. Því mjög er erfitt að veita
ungum börnum nægilega hentugt
niataræði af þeirri gerfifæðu,
sem nú er í Noregi, og fullorðið
fólk getur lifað á. En það fór á
sömu leið, Quisling neitaði að því
boði yrði tekið.
Gera sig heimakomna.
— Hvernig er með húsnæðis-
mál?
— Engin skýrsla er kunn um
hve Þjóðverjar hafa mikið af hús
n*ði borgarbúa. En það er mikið.
Stórar húsaþyrpingar voru í
smíðum er innrásin var gerð.
^ýski herinn tók þær allar til
smna þarfa, jafnóðum og húsin
v°ru fullgerð. En auk þess hafa
hermenn,, einkum liðsforingjar,
úkaflega mikið af eldri íbúðum.
Venjan er þessi. Hermenn
koma til fólks líta á íbúðirnar, og
líst vel á þær. Segja síðan við
íbúana. Eftir svo sem tvær
klukkustundir verðið þið að vera
furin úr íbúðinni. Þið getið tekið
ykkur svo sem einn fatnað á
^hann, auk þess sem þið eruð í,
°S smávegis hreinlætistæki. Alt
unnað sem hjer er, verður að
Vera kyrt á sínum stað. Fólk, sem
*r slíkar heimsóknir, getur eng-
um vörnum við komið. Það verð-
Ur að hafa sig á burt úr heimil-
unum.
Sjer borgarstjórnin því þá
fyNr húsnæði ?
Sjaldan eru nokkur tök á
Pvi. Því svo margir hafa mist
búsnæði sitt á þenna hátt. Menn
v'eiða að fá húsaskjól hjá vinum
og frændum, eins og best gengur.
Mannlausar búðir.
— Hvernig er fataskömtunin í
Noregi?
— Menn geta fengið einn al-
fatnað á ári og eina skyrtu. Þá er
fataseðlunum eytt og ekki hægt
að fá meira. Svo geta má nærri,
að ekki er mikil verslun í vefnað-
arvöruverslunum. Yfirleitt eru
búðir hálftómar og mannlausar í
borginni. Afgreiðslustúlkur sitja
þar við handavinnu sína, prjóna
þar og hekla, sjer til dægrastytt-
ingar. En fyrirtækjunum er
bannað að segja upp starfsfólki,
svo fólkið situr kyrt, þó ekkert
sje að gera, þangað til fyrirtækin
fara á höfuðið, eiga ekki lengur
fyrir kaupgreiðslunum.
Stríðsgróði.
Nokkur fyrirtæki hafa grætt
mikið á viðskiftunum við Þjóð-
verja. Einkum bar á því fyrstu
mánuðina, eftir hernámið. Þeir
sem þannig fengu mikið fje milli
handa, reyndu eftir fremsta
megni að koma peningum sínum
í fasteignir, keyptu jarðir og
þessháttar.
Söfnuðu gúmmíinu.
— Hefir verið hægt að hafa
bíla í gangi vegna bensínskorts ?
— Fyrst í stað fengu allmarg-
ir nokkurn bensínskamt til bíla
sinna. En það var hætt, löngu áð-
ur en jeg fór að heknan. Nokkrir
bílar voru í gangi, með viðarkola-
útbúnaði. En bensínbílar voru að-
eins handa hernum og hæstsett-
um Quislingum. Norsk verk-
smiðja, sem framleiðir viðarkola-
„carburatora" í bíla, ætlaði að
auka þá framleiðslu mikið. En
Þjóðverjar bönnuðu það. Þeim
hefir víst fundist það óráð, að
láta slíka framleiðslu vera í
höndum Norðmanna.
Þegar flestir bílaeigendur
höfðu orðið að láta bíla sína
standa óhreyfða mánuðum sam-
an, söfnuðu Þjóðverjar öllu
gúmmíinu af bílunum, til að
bræða það upp og nota það í sínar
þarfir. Kom þar í ljós, sem í
ýmsu öðru, hve birgðir Þjóðverja
eru af skornum skamti, af ýms-
um þeim vörum, sem þeim eru
nauðsynlegar í hernaðinum.
Útvarpstækin upptæk.
— Var búið að taka útvarps-
tækin af fólki, þegar þjer fóruð
frá Osló.
— Nei, Oslóbúar höfðu sín
tæki ennþá. En þá var búið að
safna saman öllum útvarpstækj-
um úr ýmsum hjeruðum lands-
ins. Ýmsir, sem áttu heima í út-
varpslausu hjeruðunum, tóku sjer
ferð á hendur til Oslóar, til þess
að fá að heyra frjettir, aðrar en
þær, sem norsku blöðin fluttu.
En lengi hafði verið bann við
því að hlusta á erlendar stöðvar.
Menn hlýddu því vitanlega ekki,
og hlustuðu á þær stöðvar, sem
fluttu fregnir af hernaði Banda-
manna. Þegar njósnarar komust
að því, að menn hlustuðu á er-
lendar stöðvar, var heimilisfaðir-
inn tekinn höndum, þar sem hlust
að hafði verið, og dæmdur til
fangelsisvistar. Venjufeg refsing
fyrir slík afbrot var 4 mánaða
fangelsi.
Til þess að torvelda það, að
norska þjóðin gæti hlustað t. d. á
norsku frjettirnar frá London
setja Þjóðverjar upp sjerstakar
útvarpsstöðvar til að trufla
frjettasendingarnar frá London.
Þegar útvarpstækin voru tekin
af mönnum, fengu þeir ekki svo
mkið sem kvittun fyrir. Tækjun-
um var hrúgað saman í geymslur,
og settir verðir við þær til þess
að enginn gæti náð þar í tækin
aftur.
Þar sem meirihluti heimilis-
fólksins eru nazistar, þar fær fólk
að halda útvarpstækjum sínum.
En aðrir ekki.
Blaðauppsagnir
ólöglegar(!)
Þegar menn höfðu verið rændir
tækjunum vildu margir losna við
blöðin. Þeir sögðu sem svo: Úr
því að við getum ekki hlustað á
þær frjettir, sem við viljum
heyra, þá viljum við ekki fá þau
blöð inn á heimilin, sem flytja
okkur efni, er við kærum okkur
ekki um. En þá gaf Quisling út
fyrirskipun um, að það væri ólög-
legt að segja upp blöðunum. Menn
yrðu að taka við þeim og borga
þau, hvort sem þeir vildu það eða
ekki.