Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1942, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
107
Hver er höfundurinn?
ÞA£) ER öllum mönnum kunnugt, að ýmsar tilraunir hafa verið
gerðar til þess, að grafast fyrir um höfunda þeirra fornrita
vorra, sem komin eru til vor án þess að höfunda þeirra sje getið.
Þegar sleppt er rakalausum tilgótum fyrri tíðar manna, hefur þetta
mest við gengist ó síðustu árum, eftir að sú skoðun tók að ryðja
sjer æ meir til rúms, að íslendinga sögur væru miklu fremur verk
rithöfunda en skrásetjara, og mætti þá stundum geta sjer til um
höfundinn með sæmilegum líkum. Hefur þessum tilraunum verið
misjafnlega tekið, og eru margir vantrúaðir á það, að þetta megi
takast.
Moi’gunblaðið vill nú til gamans gera tilraun um ritkorn það,
sem hjer er prentað, hvort menn geti haft upp á höfundi þess, enda
ætti vissulega að vera ólíkt hægra um vik að finna „týndan" höfund
meðal samtíðarmanna, heldur en meðal löngu horfinna kynslóða.
f því sambandi vill blaðið taka þetta fram: >.
1) Þátturinn er ekki saminn í þessum tilgangi, heldur er hann
alveg „ekta“. Höfundurinn hefur hvergi birt þáttinn nje lesið hann
upp, sem ætla má þó að verið hafi tilgangurinn, þegar þáttui'inn
var ritaður. Það var ekki fyr en síðar, þegar höfundurinn fann
þattinn í fórum sínum, að honum hugkvæmdist, að birta mætti hann
í því skyni sem hjer er gert. Hefur þættinum í engu verið breytt
frá því, sem í upphafi var ritað. Þarf því enginn að óttast það
nje gera ráð fyrir því, að neitt sje hjer ritað í því skyni að Ieiða
menn á villigötur eða beina athygli frá höfundinum. Að eins úr-
fellingarnar einar eru nú með vilja gerðar.
2) Blaðinu er með öllu ókunnugt um höfundinn, og hefur það
fengið þáttinn til birtingar fyrir milligöngu annars manns. Hefur sá
maður fært þáttinn til þeirrar stafsetningar, sem hjer er ó honum, ✓
en höfundurinn hafði í upphafi nokkuð fornari stafsetningu. En
engu orði nje orðasambandi er breytt frá því, sem var í upphafi.
3) Morgunblaðið heitir 400 króna verðlaunum fyrir besta svar
við þessum spurningum:
1. Hver er höfundurinn? (Nafn mannsins).
2. Hvenær er þátturinn skrifaður? (T. d. miðað við tiltekinn
dag í fyrsta og í síðasta lagi).
3. Hvar er þátturinn skrifaður?
4. Er þátturinn skrifaður í sjerstökum tilgangi, og þá hverjum?
5. Hve mikið vantar af handritinu, og hvað?
Þetta skal ennfremur tekið fram um svörin:
a) Hverja tilgátu, smóa sem stóra, verður að rökstyðja sem best
og í sem stystu máli.
b) Engin órökstudd tilgáta verður tekin gild, þó að rjett kunni
að reynast.
c) Það verður að koma skýrt fram í svarinu, hvaða aðferðum
svarandinn hefur beitt til þess að komast #ð niðurstöðu sinni, hvaða
heimildir hann notar og hvernig hann hefur fengið hverja þá vitn-
eskju, sem hann kann að draga ályktanir af.
d) Jöfn áhersla er lögð ó allar spurningarnar.
Svörin skal merkja: „Morgunblaðið — Hver er höjundurinnV',
og skulu þau vera komin til blaðsins í síðasta lagi ó laugardag fyrir
hvítasunnu.
.& öðru stjórnarári Ásgeirs
Ásgeirssonar yfir Islandi, þá er
Óláfr Dan ok þeir Þórkell tglðu
liðna mcmxxxiij vetra frá holdg-
an dróttins, á þeim dggum er
Balbóa enn ítalski skyldi hefja
loftferð ena miklu í norðrheim
meðr tveim tigum flugdreka ok
fríðu liði; en þat undruðusk
meyjarnar í Reykjarvík, hversu
mjok frestaðisk sjá f<?r ok þolðu
þá illa. Þá var ár mikit með grasi,
svá at slegin váru tún á íslandi
at fardQgum, en há at sólstgðum,
ok vissi engi maðr þau dæmi áðr.
Þá var mgnnum týndr austr í
Ásíá aldingarðrinn Eden, en
Knútr enn reykvíski lét þá g<?rv-
an meðr heilagligri trú aldingarð
annan í Reykjarvík, nær tjgrn-
inni; sá garðr var skaptr af <?sku
ok beinum dýranna ok hverju því,
er engi mátti til annars nýta, ok
varð mj<?k heilagr haldinn ok
varðaði sá maðr, er Einarr hét,
ok vitu vér þetta með sannend-
um. Þar í garðinum stóð fQgr
borg af steini gpr, ok mátti það-
an heyra jafnan hljóðpípulæti ok
SQng með himneskum ymnum.
Sá aldingarðr spratt með græn-
um grQsum ok var bundinn þetta
sumar at tQðum at Jóns messu
baptista, ok sáu vér þat sjálfir,
ev þetta ritum; var þat mikil
bjQrg þeim, er ríkir váru áðr.
Á var Alþingi rofit at hvíta-
sunnu; tQluðu þingmenn all-
ir tveim tungum, þeir er áðr
mæltu eina, en hinir því meirr;
þá var sundruð q11 stjórnarskrá-
m fyrir landsfólkinu og gQr af
uýju; gengu þar margir at senn,
°k sýndisk sitt hverjum ok svá
landslýðnum.
Þá vakðisk þjóðernishreyfing
á íslandi með heilQgum anda ok
blóði ok fylgðu pústrar stórir ok
mQrg orð herfilig. Þá var fram
boðinn til alþingis Jón Þórbergs-
son ór Þingeyjarþingi, en ekki
vildu þeir meiru til hætta, ok
undraðisk allr landslýðrinn þessi
tíðendi. Þá lét af konungdómi í
Múlaþingi enu syðra Sveinn ór
Firði fyrir elli sakar ok seldi
nauðigr í hendr Eysteini skatt-
heimtumanni; sá Eysteinn heimti
mjQk skattana ok var fyrir því
meir elskaðr, þar er hann átti
ekki at heimta. Þá urðu margir
félausir á þeim misserum. Sveinn
fylkiskonungr hafði barizk til
ríkis í iij tigu vetra; hann var þá
hvaladrápsmaðr, en þat vildu eigi
þegnarnir, ok náði hann eigi kon-
ungdæminu; en síðan drápu Aust-
menn hval allan, ok varð þá eigi
þat til sundrþykkis. En síðan
ríkði hann xvj vetr eða xvij ok
varð ástsæll af sínum mQnnum,
en eigi vildi hann fjáreyðslur í
Qnnur fylki.
Sveinn var á skipi með Þórólfi,
þá er þeir siglðu fyrir ÁustfjQrð-
um í þokúmQkk svá þykkvan, at
skipit braut í spán aptr um búlka